Cuộc đua vô địch Premier League: Độc lạ Arteta đấu thực dụng Guardiola

8 điểm là khoảng cách giữa Arsenal và Man City trước khi Premier League 2022/23 bước vào giai đoạn nước rút. Sau quãng nghỉ cho các đội tuyển quốc gia tập trung, Ngoại hạng Anh sẽ thi đấu liền một mạch cho đến khi hạ màn. Arsenal đang dẫn đầu với 69 điểm sau 28 trận. Man City có 61 điểm nhưng mới chỉ thi đấu 27 trận, ít hơn Pháo thủ thành London một trận.

Trong kỷ nguyên Premier League, chỉ có duy nhất một đội bóng không thể đăng quang dù giành được 69 điểm sau 28 trận. Đó là Liverpool ở mùa 2018/19. Trớ trêu, đội đã đánh bại The Kop để lên ngôi vô địch không phải ai khác ngoài Man City, đội quân dưới sự dẫn dắt của Pep Guardiola.

Arsenal có sự khao khát trở lại đỉnh cao nhất của bóng đá Anh sau gần 20 năm trường lụn bại. Man City sở hữu bản lĩnh của nhà vô địch khi đã đăng quang Premier League 4 trong 5 mùa giải gần nhất. Arsenal là tập thể trẻ trung, tươi mới từ băng ghế huấn luyện đến cầu thủ trên sân.

Mikel Arteta là HLV trẻ tuổi thứ ba, dẫn dắt đội bóng có độ tuổi trung bình trẻ nhất tại Premier League mùa này. Man City biểu trưng cho đẳng cấp, tinh hoa hội tụ ở một đội bóng. Mọi vị trí của đội bóng này đều có thể xếp vào hàng xuất sắc nhất thế giới.

Sự thống trị của Arsenal và Man City tại Premier League mùa này là điều khỏi bàn cãi. Arsenal dẫn đầu bảng, Man City tạo ra khoảng cách lên tới 11 điểm so với Man Utd, đội đứng thứ ba. Arsenal giành nhiều điểm nhất, ghi nhiều bàn thắng (66) tại Ngoại hạng Anh, chỉ kém mỗi Man City một bàn thắng.

Không chỉ vậy, Arsenal và Man City còn là những đội kiểm soát bóng tốt nhất Premier League, lần lượt cầm bóng 60% và 64,3% trung bình mỗi trận. Đồng thời, cả hai đội tạo sức ép khủng khiếp nhất lên hàng thủ đối phương.

Thống kê chỉ ra, 67,8% đường chuyền của Arsenal và 70,3% đường chuyền của Man City được thực hiện ở 1/3 phần cuối sân. Vì vậy, có thể đánh giá Arsenal và Man City không chỉ thống trị Ngoại hạng Anh mùa này mà còn thống trị trong từng trận đấu.

Về mặt cá nhân, cũng hiếm đội bóng nào có sự bùng nổ đồng đều như Arsenal và Man City. Những số liệu vừa nêu cho thấy phần nào hệ thống vận hành trơn tru và khả năng áp đảo đối phương của cả hai đội.

Bên phía Arsenal, dấu ấn lớn trong khâu kiểm soát thế trận thuộc về những cầu thủ như Zinchenko, Odegaard hay Thomas Partey. Trong khi đó, các tiền vệ của Man City, bao gồm Rodri, Gundogan, Bernardo Silva hay De Bruyne luôn biết cách thao túng thế trận trước mọi đối thủ.

Trên mặt trận tấn công, Pháo thủ thành London đang sở hữu tới 3 cầu thủ đều có từ 10 bàn thắng trở lên tại Premier League mùa này. Đó là Gabriel Martinelli (13 bàn), Bukayo Saka (12 bàn) và Martin Odegaard (10 bàn). Riêng Saka là cầu thủ duy nhất tại Ngoại hạng Anh chạm mốc 10 bàn thắng lẫn 10 kiến tạo. Điều đó cho thấy cầu thủ 21 tuổi này đang bùng nổ như thế nào.

Kết cấu của Man City lại hơi khác so với Arsenal, khi bàn thắng đổ dồn vào sát thủ Erling Haaland, với 28 pha lập công chỉ sau 25 lần ra sân còn chân chuyền chủ lực vẫn là De Bruyne, với 12 đường chuyền thành bàn.

Dĩ nhiên, dưới sự dẫn dắt của Pep Guardiola, The Citizens không bao giờ phụ thuộc hoàn toàn vào cá nhân, những Bernardo Silva, Phil Foden, Riyad Mahrez hay Jack Grealish cũng biết cách tỏa sáng khi cần thiết.

Với khoảng cách 8 điểm, Arsenal còn 10 trận và Man City còn 11 trận trước khi mùa giải hạ màn. Không khó để nhận ra trận đấu trực tiếp giữa hai đội tại Etihad ở vòng 33 Ngoại hạng Anh sẽ mang ý nghĩa sống còn. Nếu thầy trò Arteta giành chiến thắng, Pháo thủ thành London xem như chạm một tay vào chức vô địch. Tuy nhiên, khả năng ngược lại dễ xảy ra hơn. Ở trận lượt đi mới diễn ra hồi trung tuần tháng Hai, Man City đã đánh bại Arsenal ngay tại Emirates với tỷ số 3-1.

Đặt giả thiết thầy trò Guardiola thắng nốt trận đá bù vòng 20 với West Ham, như vậy ít nhất các nhà đương kim vô địch đã thu hẹp khoảng cách với Pháo thủ thành London xuống chỉ còn 2 điểm, một khoảng cách hết sức mong manh. Tất nhiên, giả thiết chỉ là giả thiết, nhưng dẫn chứng ra như vậy cho thấy 8 điểm không hề là khoảng cách quá xa vời giữa Arsenal và Man City. Cuộc đua đến chức vô địch hứa hẹn sẽ vẫn diễn ra khốc liệt và căng thẳng ở giai đoạn nước rút.

Lợi thế cho Arsenal là thầy trò Mikel Arteta chỉ tập trung vào duy nhất trận địa Premier League. Trong khi đó, Man City vẫn còn chinh chiến ở hai đấu trường Champions League và FA Cup. Pep Guardiola đã đem về Etihad mọi danh hiệu quốc nội song chiếc cúp danh giá nhất châu Âu vẫn là nỗi khắc khoải ám ảnh thầy trò vị chiến lược gia người Tây Ban Nha. Không chỉ vậy, đối thủ của Man City tại tứ kết lại là cường địch Bayern Munich, đội bóng vừa bất ngờ sa thải HLV Julian Nagelsmann để bổ nhiệm Thomas Tuchel, một nhà cầm quân cũng rất biết cách đương đầu với Pep.

Trong trường hợp vượt qua Bayern Munich, Man City sẽ phải chạm trán Real Madrid hoặc Chelsea ở bán kết rồi mới tính đến trận chung kết. Vì vậy, để chấm dứt lời nguyền Champions League đối với The Citizens lẫn bản thân, khi đã hơn 10 năm không thể đăng quang ở đấu trường danh giá nhất châu Âu, Guardiola buộc phải dồn rất nhiều tâm sức. Đó là chưa kể một trận derby thành Manchester có thể xảy ra ở chung kết FA Cup.

Các trận đấu cúp khốc liệt và khôn lường sẽ xen vào giữa các vòng đấu nước rút Ngoại hạng Anh vốn dĩ cũng tiềm ẩn đầy bất trắc cho thầy trò Guardiola. Đó là cuộc tiếp đón Liverpool và Chelsea hay chuyến làm khách của những chú ngựa ô như Fulham và Brighton. Khá may mắn cho Man City khi đến hiện tại, đội bóng này không gặp phải bất kỳ ca chấn thương nào nghiêm trọng và có đầy đủ lực lượng vốn hùng hậu để dàn trải trên mọi trận địa. Tất nhiên, ở mùa giải bất thường phải tạm nghỉ cho vòng chung kết World Cup 2022 diễn ra, sức lực của các cầu thủ chắc chắn bị bào mòn không ít.

Trong khi đó, tuy không phải căng sức như Man City nhưng Arsenal lại đương đầu lịch thi đấu rất gian nan. Quãng thời gian khó khăn nhất của "Pháo thủ" sẽ đến trong giai đoạn cuối tháng 4 và đầu tháng 5, khi họ lần lượt gặp Man City, Newcastle và Chelsea. Đây được xem là 3 trận đấu sẽ quyết định cơ hội vô địch của thầy trò Arteta. Tất nhiên, trận đấu quan trọng nhất chính là cuộc đối đầu trực tiếp giữa hai đội đang dẫn đầu bảng xếp hạng trên sân Etihad vào ngày 26/4.

Trong 10 trận đấu còn lại của Arsenal, nguy cơ mất điểm rõ nhất nằm ở 4 trận đấu với Liverpool, Man City, Newcastle và Chelsea. Điều khiến Pháo thủ thành London lo lắng là 3/4 trận đấu đó sẽ diễn ra trên sân khách, ngoại trừ trận gặp Chelsea. Trong khi các trận đấu với nhóm đội mạnh sẽ thể hiện bản lĩnh của Arsenal, họ cũng không thể chủ quan với những đối thủ còn lại. Thầy trò Arteta cần hướng đến kết quả tối ưu ở 6 trận đấu với Leeds, West Ham, Southampton, Brighton, Nottingham Forrest và Wolves. Nếu có được chiến thắng ở tất cả những trận đấu này, "Pháo thủ" vẫn sẽ có cơ hội đăng quang nếu sảy chân ở một trong số 4 trận đấu khó khăn nói trên.

Thật dễ dàng và lãng mạn để người hâm mộ bóng đá thả trôi suy nghĩ theo dòng quan điểm Man City và Arsenal là biểu trưng cho lối chơi tấn công, Guardiola và Arteta là hiện thân cho phong cách tận hiến. Mộng mơ hơn nữa, cuộc đua đến chức vô địch Ngoại hạng Anh 2022/23 là trận chiến giữa thầy và trò, những nhà truyền giáo của bóng đá đẹp.

Bóng đá không đơn giản như vậy và cái đẹp của bóng đá chưa hẳn chỉ nằm ở việc đưa trái bóng vào lưới. Đối với trường hợp Guardiola hay Arteta, thực ra cả hai nhà cầm quân này đang thành công nhờ rất nhiều sự thực dụng và toan tính.

Một trong những trận đấu chứng kiến Guardiola rạng rỡ nhất sau khi trọng tài nổi hồi còi mãn cuộc lại là trận thắng Crystal Palace với tỷ số tối thiểu 1-0 cách nay 2 tuần. Pep ôm lấy Ruben Dias, vỗ nhẹ vào lưng úy lạo trung vệ người Bồ Đào Nha, véo má tưởng thưởng Manuel Akanji vì nỗ lực không mệt mỏi của hậu vệ người Thụy Sỹ. Ông giơ cao cánh tay của Erling Haaland lên không trung và kêu gọi người hâm mộ dành cho cậu học trò người Na Uy những tràng pháo tay.

Với 3 điểm có được, Man City tiếp tục duy trì áp lực lên Arsenal ở ngôi đầu bảng. Ở một trận đấu khác, khi "thủ hòa" RB Leipzig 1-1 ở lượt đi vòng 1/8 Champions League trên sân đối phương, vị chiến lược gia người Tây Ban Nha hồ hởi: "Tôi đã nói 'Ngẩng cao đầu lên các cậu. Kết quả này thực sự tuyệt vời'. Nếu ai đó không thích kết quả này, điều đó không quan trọng. Các cậu đã chơi một trận xứng đáng".

Hóa ra, Guardiola không bày binh bố trận để làm hài lòng tất cả người hâm mộ bằng lối chơi tấn công bão táp. Những gì Man City đem đến trên sân thể hiện tính kiên nhẫn, kiểm soát trận đấu bằng "hàng ngàn, hàng triệu đường chuyền" - như ông mô tả - và chọn thời điểm tấn công, để xuyên phá với Haaland là mũi nhọn cao nhất. Sự kiên nhẫn còn nhằm giảm thiểu mối đe dọa từ các pha phản công của đối phương hay ngăn chặn các tình huống đá phạt ở vị trí nguy hiểm có thể dẫn đến pha bóng lật ngược thế cờ.

"Mỗi lần đến Selhurst Park, ngoại trừ mùa đầu tiên hoặc mùa thứ hai, khi chúng tôi chơi rất tệ, sau đó chúng tôi đều chơi xuất sắc", Guardiola nói thêm. "Mùa trước là ví dụ điển hình, chúng tôi chơi tốt nhưng luôn gặp khó khăn trong khâu ghi bàn. Crystal Palace phòng ngự rất chắc với thể lực dồi dào. Điều đó khá giống mùa trước. Cuối cùng, lần này chúng tôi đã kiếm được quả phạt đền. Ở giai đoạn này của mùa giải, kết quả như vậy thực sự quan trọng".

Khi Man City bị Nottingham Forest cầm hòa 1-1 vào ngày 18/2, đó không phải là trận đấu buồn tẻ và thiếu cơ hội. Như Pep miêu tả: "Chúng tôi có thể thắng 5-0 nhưng rốt cuộc lại bị cầm hòa". Chuyến làm khách của Crystal Palace lại là chuyện khác, Man City phong tỏa đối phương tới nỗi đội chủ nhà không có nổi một cú sút trúng đích và chỉ số bàn thắng kỳ vọng tạo ra chỉ là 0,17xG (so với chỉ 4 lần dứt điểm trúng đích kèm 2,14xG của Man City). Nếu Man City đăng quang mùa này, rất có thể 3 điểm đầy thực dụng tại Selhurst Park mang ý nghĩa then chốt chứ không phải những trận đại thắng khác. Và chính Pep xác nhận: "Tôi cũng là người thực dụng, chỉ khác là tôi tin cách tốt nhất để giành chiến thắng". Với lịch thi đấu khốc liệt từ nay đến cuối mùa, chắc chắn Guardiola còn cần rất nhiều trận thắng thực dụng như trước Crystal Palace.

Chịu ảnh hưởng của Pep, Arteta biến Arsenal thành đội bóng kiểm soát thế trận và hạn chế cơ hội chơi bóng của đối phương. So với mùa đầu tiên, Arsenal trong mùa thứ hai dưới sự dẫn dắt của vị chiến lược gia 41 tuổi này đã từng có tỷ lệ chuyền bóng chính xác mỗi trận từ 83,2 lên 85,5%, đặc biệt tỷ lệ chuyền bóng chính xác bên phần sân đối phương tăng tới 6% (từ 71,5% lên 77,3%). Nên nhớ, giữ bóng càng xa khung thành càng hạn chế nguy cơ bị phản công và chịu quả phạt ở vị trí nguy hiểm như đã đề cập.

Tháng 8 năm ngoái, khi Arsenal đứng cuối bảng sau 3 trận thua liên tiếp, Arteta bắt đầu buổi tập bằng cách quán triệt: "Điều quan trọng nhất: Giữ sạch lưới, không nhận bàn thua và làm tốt vai trò lẫn nhiệm vụ của các cậu".

Tất nhiên, Arsenal không giống Man City và Arteta không hề cũng như không muốn rập khuôn Pep. Vị chiến lược gia trẻ tuổi này đi sâu vào chi tiết. Ông sẵn sàng dừng toàn bộ quá trình tập luyện chỉ vì một chi tiết không vừa ý. Ví dụ, Arteta từng nhận xét về Ben White: "Cậu thể hiện mức độ quyết đoán và quyết tâm cao trong các pha xử lý, bao gồm cả tấn công và phòng thủ, điều mà trước đây tôi chưa từng thấy. Tuy nhiên, để trở thành thủ lĩnh hàng phòng ngự, cậu cần thoát khỏi hệ thống đó".

White thì nói về ông thầy là người "nghĩ đến từng chi tiết nhỏ nhất có thể mang lại lợi ích cho đội bóng".

Arteta có một số phương pháp huấn luyện khá độc lạ, dựa trên môi trường và bối cảnh từng trận đấu. Ví dụ điển hình là việc vị chiến lược gia này để các học trò tập luyện trên nền nhạc You'll Never Walk Alone, bài hát truyền thống bất hủ của Liverpool trước chuyến làm khách tại Anfield vào tháng 11/2021. Trận này Arsenal thua 0-4, kết quả dường như phủ nhận phương pháp của Arteta, nhưng ông lý giải rằng ông hay bất cứ ai đến Anfield đều choáng ngợp bởi không khí nơi đây. Bởi vậy, ông cần chuẩn bị tâm lý cho các cầu thủ.

Hoặc gần đây, trong các buổi tập rondo (đá ma) của Arsenal, Arteta cho sử dụng một lúc hai trái bóng, một trái cỡ 5 và một trái cỡ… 1. Chú giải thêm, bóng cỡ 5 (size 5) là bóng sử dụng trong thi đấu sân 11 còn bóng size 1 chỉ có chu vi 43cm và thường dành cho các em nhỏ làm quen với bóng. Bất kỳ ai từng chơi thử trái bóng này đều biết việc kiểm soát khó như thế nào.

Arteta còn rất trẻ và chịu nhiều ảnh hưởng từ Pep. Nhưng rõ ràng, để dẫn dắt Arsenal đứng trên đỉnh Ngoại hạng Anh cho đến thời điểm này, ông không chỉ có tài năng mà cả ý tưởng mới trong điều binh, khiển tướng. Và thật thú vị khi sự độc lạ Arteta ấy đang thách thức sự thống trị đầy thực dụng của Guardiola.