Di động thế giới 2023 giữa thoái trào của ngành viễn thông

Sự thoái trào của ngành viễn thông di động

Hội nghị di động thế giới (MWC) 2023 ước tính thu hút hơn 88.500 người tham dự từ 202 quốc gia với hơn 2.400 gian hàng, một con số lớn hơn nhiều so với con số khiêm tốn 20.000 người của năm ngoái khi dư âm của đại dịch COVID vẫn còn. Tuy nhiên, không khí sôi động trở lại của MWC 2023 không đồng nghĩa với việc bức tranh về thị trường viễn thông di động - đặc biệt là với các nhà khai thác truyền thống - trở nên sáng sủa hơn.

Thoái trào của ngành viễn thông di động đã được cảnh báo từ nhiều năm qua thông qua các chỉ báo về xu thế sụt giảm ARPU viễn thông cũng như doanh thu từ hạ tầng kết nối. Theo thống kê của tổ chức Global Data, trong giai đoạn 2017 – 2021, tốc độ sụt giảm hàng năm ARPU của dịch vụ di động toàn cầu là 2,37%. Tại bài trình bày của mình tại hội nghị MWC 2023, bà Christel Heydemann, CEO của Orange - 1 trong những nhà mạng lớn nhất tại châu Âu và trên thế giới tiếp tục nhấn mạnh sự hiện hữu của xu thế thoái trào và viễn cảnh đổ vỡ của ngành viễn thông thông qua trích dẫn kết quả khảo sát của PwC về việc 46% CEO ngành viễn thông không kỳ vọng công ty của họ sẽ tồn tại trong một thập kỷ nữa.

Một nghiên cứu bởi tạp chí Cable - Anh đã chỉ ra xu thế giảm giá dữ liệu di động từ việc phân tích hơn 5.000 gói dữ liệu di động trên 233 quốc gia để tính toán chi phí cho người tiêu dùng trên 1 GB. Năm 2022, tại Anh, giá cho 1 GB đã giảm từ 6,66 USD vào năm 2019 xuống chỉ còn 0,79 USD và sự sụt giảm này đã cũng xảy ra ở hầu hết các thị trường lớn khác của châu Âu. Tại Đức, giá trung bình giảm từ 6,96 USD xuống còn 2,67 USD, trong khi người dùng Pháp chỉ phải trả 0,23 USD, giảm từ 1,21 USD vào ba năm trước. Tại Italia có thể mua 1GB với giá chỉ 0,12 USD trong khi vào năm 2019 là 1,73 USD.

Thực trạng cho thấy các nhà mạng viễn thông đang chao đảo dưới sức nặng ngày càng tăng của lưu lượng dữ liệu. Biểu đồ trích dẫn từ báo cáo thị trường di động hàng năm (Mobile Report) của Ericsson đã nêu bật tốc độ tăng trưởng của lưu lượng dữ liệu di động. Cụ thể, vào đầu năm 2020, khoảng 40 exabyte lưu lượng truy cập chảy qua các mạng di động trên thế giới mỗi tháng. Đến tháng 6/2022, con số này đã đạt 100 exabyte (tương đương tốc độ tăng trưởng 58%/năm). Trong khi đó, doanh thu viễn thông di động lại không có sự tăng trưởng tương xứng. Lấy Deutsche Telekom, nhà mạng viễn thông lớn nhất châu Âu, làm ví dụ. Tại Đức là thị trường châu Âu chính của nhà mạng này chỉ đạt doanh thu khoảng 2,1 tỷ euro từ tháng 4 -6 năm 2022 trong khi nếu doanh thu tăng trưởng tương xứng với tốc độ tăng trưởng của lưu lượng di động thì con số này phải là 4,9 tỷ euro.

Theo dự báo gần nhất của Omdia về ARPU của các dịch vụ cố định và di động sẽ tiếp tục giảm từ 7,65 euro năm 2021 xuống còn 7,16 euro vào năm 2027.

Suy giảm ARPU là một xu hướng không còn xa lạ đối với các nhà mạng viễn thông. Xu hướng này còn cho thấy các thế hệ công nghệ viễn thông mới chưa mang lại đà tăng trưởng như kỳ vọng khi người dùng không sẵn sàng chi tiêu cho kết nối nhanh hơn và tin cậy hơn.

"Người dùng không mua công nghệ, họ mua những trải nghiệm mới thú vị", Ronan de Renesse, giám đốc nghiên cứu của Omdia, cho biết trong một tuyên bố về nghiên cứu mới nhất. Một báo cáo khác của Omdia đã nêu lên một số lo ngại khi ARPU hiện đang giảm tại quốc gia đi đầu thế giới về công nghệ 5G là Hàn Quốc: Ban đầu, sự ra mắt của 5G đã chặn đà sụt giảm ARPU. Tuy nhiên sau 2 năm tăng trưởng ổn định, ARPU di động đã sụt giảm trở lại đối với KT Corp và LG U+ trong khi vẫn duy trì tương đối ổn định đối với SK Telecom, với tăng trưởng thuê bao 5G và tăng trưởng doanh thu bị đình trệ.

Thúc đẩy tăng trưởng, làm chậm thoái trào

Có một thực tế là các nhà khai thác viễn thông chưa thể trả lời một cách thỏa đáng khi được hỏi về giải pháp gì có thể thay thế doanh thu kết nối đang giảm dần và thúc đẩy tăng trưởng, đảo ngược xu thế suy giảm. Hạ tầng kết nối vẫn sẽ tồn tại và tiếp tục phát triển với những phiên bản công nghệ cao hơn như mạng cảm biến 6G, mạng cảm ứng 7G nhưng mô hình kinh doanh với hạ tầng mạng kết nối có thể sẽ thay đổi.

Để đối diện với xu thế sụt giảm, hiện nay các nhà khai thác viễn thông trên thế giới đều có chung lựa chọn các giải pháp tiết kiệm chi phí đầu tư (CAPEX) cho hạ tầng kết nối thông qua chia sẻ, dùng chung thiết bị đặt tại các hạ tầng nhà trạm, thử nghiệm, ứng dụng công nghệ mới như vô tuyến mở (Open RAN) cũng như cắt giảm các đầu tư lãng phí. Ông Howard Watson – CTO của nhà mạng Brishtish Telecom Vương quốc Anh chia sẻ tại MWC 2023 rằng British Telecom chủ trương cắt giảm bất kỳ sự đầu tư lãng phí nào với các công nghệ mới như thiết bị 6G nhưng lại không có sự khác biệt đáng kể với thiết bị 5G.

Bên cạnh các giải pháp tiết kiệm CAPEX, một số nhà khai thác viễn thông lớn cũng đang thuyết phục các nhà chức trách về việc phải có sự "chia sẻ công bằng" với lập luận cho rằng các công ty nội dung số phải đóng góp vào chi phí hạ tầng mà họ đang đổ một lưu lượng truy cập khổng lồ vào.

Trong bài phát biểu của mình tại MWC23, Giám đốc điều hành của Deutsche Telekom (ông Timotheus Hoettges) lập luận rằng tại châu Âu đang tồn tại một môi trường pháp lý cản trở việc hợp nhất các nhà khai thác trong khi không làm gì nhiều để khiến các công ty nội dung số phải trả cho các nhà mạng một phần công bằng chi phí kết nối. Hoettges nhấn mạnh rằng các nhà khai thác châu Âu đã đầu tư 55 tỷ euro vào cơ sở hạ tầng chỉ riêng trong năm 2022, và cần phải có một thỏa thuận công bằng khi các nhà cung cấp nội dung số đang sử dụng miễn phí cơ sở hạ tầng của các nhà mạng.

Và cuối cùng, chia sẻ trên Twitter của Neil McRae, cựu kiến ​​trúc sư trưởng British Telecom cho biết: "Nếu tôi rút ra một điều từ MWC 2023, đó là các nhà khai thác viễn thông đang gặp nhiều rắc rối hơn chúng ta tưởng. Hầu hết họ đều đang phủ nhận về điều đó và chỉ ra những thứ khác mà họ nhận định đó vấn đề".

Xu thế suy thoái của ngành viễn thông là một thực trạng đáng buồn và cần phải có sự nhìn nhận một cách đúng đắn và nghiêm túc hơn về những thách thức thật sự mà các nhà mạng viễn thông đang phải đối mặt.