Johan Cruyff: Huyền thoại, vĩ đại và những giai thoại
Hồ sơ - nhân vật - Ngày đăng : 09:00, 24/03/2023
Huyền thoại
Đầu năm 1991, khi cuộc chiến vùng Vịnh (lần thứ nhất) đang đến cao trào, một đài truyền hình ở Israel bỗng ngưng chương trình thường lệ để phát tin khẩn cấp.
Mất khoảng 1 phút để đài truyền hình chuẩn bị phát tin. Trong khoảng thời gian đó người Israel tự hỏi: Chiến sự có chuyển biến lớn? Tên lửa Scud rơi nhầm xuống Tel Aviv?
Không phải. Đài truyền hình loan tin một cách trọng đại: Cựu danh thủ Hà Lan, Johan Cruyff vừa trải qua một ca phẫu thuật thành công... Bấy nhiêu đủ thấy cái tên Johan Cruyff là như thế nào.
Nói về Cruyff, biết bao nhiêu cho đủ! Những câu chuyện như “Cơn lốc màu da cam” hay là cầu thủ đầu tiên giành 3 “Quả Bóng Vàng”, hoặc sự xuất sắc trong màu áo Ajax, Barcelona, kể mãi cũng thừa.
Ông nghĩ ra kiểu lừa “Cruyff turn” gồm đủ giá trị nghệ thuật, óc sáng tạo và cả hiệu quả chuyên môn. Sau này, lại huấn luyện thành công và cũng chính ông đề xuất ý tưởng “bọn nhỏ phải tập chơi bóng theo phong cách của đội lớn” ở Barcelona, từ đó mới có La Masia, mới có tiki-taka rực rỡ sau này… cũng bình thường.
Thế nên, giá trị lớn nhất có lẽ vẫn ở chuyện: bóng đá Hà Lan chia hẳn thành 2 thời kỳ trước và sau khi có Cruyff.
Trước đó, Hà Lan không hơn hổi Iceland thậm chí Luxembourg. Còn sau đó, là cường quốc bóng đá số 1 trong những nước chưa từng vô địch World Cup.
Vĩ đại
Cruyff có lần đã giải thích về cái điều mà hàng chục triệu người hâm mộ xưa nay cứ gọi là “bóng đá tổng lực” một cách mê muội. Trong chữ “Total Football” (Totaal Voetbal theo tiếng Hà Lan), không chữ “lực” để gọi là “tổng lực”!
Ngược lại là đằng khác: vì yếu hơn, chậm hơn, họ mới phải đá như thế.
Khi hậu vệ Hà Lan dâng cao 70m để tấn công thì anh ta không phải chạy về. Các vị trí khác sẽ dịch chuyển để lấp chỗ trống. Chục pha như thế, sẽ tiết kiệm được công chạy 700m ở tốc độ cao.
Đến cuối trận, Hà Lan “ít xuống sức” hơn đối phương, nên người xem cứ ngỡ họ khỏe hơn. Phàm cái gì thuộc về Hà Lan hồi thập niên 1960 thì cứ phải “Total”, mới nghệ thuật, mới hiệu quả, mới đẹp. Nhà thờ, nhà dân, trường học, bệnh viện trên một con đường, một khu vực, cứ phải hài hòa theo một tổng thể - đấy là “Total”.
“Quy hoạch” thôi chứ gì? Xin thưa: đấy là chuyện cách nay hơn nửa thế kỷ. Cũng cách nay hơn 50 năm, thế giới chưa nghĩ ra được rằng một hậu vệ có thể tấn công trong khi tiền đạo có thể phòng ngự.
Cũng vậy, thế hệ của Cruyff là những người đầu tiên trong bóng đá hiểu (và vận dụng) quy luật: dù cùng đá trên một sân, nhưng sân của mình vẫn lớn hơn sân đối phương.
Dâng cao hàng hậu vệ để bắt việt vị thì có nghĩa là phần sân hợp lệ của đối phương khi họ có bóng giảm đi chớ còn gì nữa. Bây giờ ai cũng cũng hiểu điều đó. Nhưng người hiểu đầu tiên mới là người vĩ đại nhất.
đến những giai thoại
Hồi huấn luyện Barcelona, Cruyff rất hay khước từ lời mời... ăn nhậu của chủ tịch Josep Lluis Nunez. Ông không thích nhậu? Chẳng buồn trả lời. Sau này Cruyff mới nói: “Làm gì có chuyện tôi không thích nhậu. Vấn đề là tôi chỉ dùng cơm hoặc bia bọt với bạn bè. Chủ tịch là để làm việc, không phải để tôi cùng uống”.
Một lần khác, Cruyff giải thích việc ông được xem là ngôi sao bóng đá đầu tiên... đòi trả tiền khi báo chí phỏng vấn. Ông nói: “Mấy tờ chuyên san dành cho phụ nữ mà cũng viết về bóng đá ư? Ít ra, người chịu trả tiền là người muốn phỏng vấn tôi một cách nghiêm túc”.
Cruyff là bố vợ Ruud Gullit (một danh thủ thế hệ sau) nhưng họ chưa từng mượn tên tuổi nhau. Rồi Cruyff cũng không ứng thí ghế chủ tịch hay phó chủ tịch của liên đoàn nào.
Có thể, ông tự thấy mình không có khiếu lãnh đạo, không giỏi bon chen để không chen chân vào chốn quan trường cũng là điều khác biệt.
Nhưng, nói vậy không có nghĩa ông tự xem thường chính mình. Hồi xưa, các cầu thủ Ajax chọn thủ quân bằng cách bỏ phiếu. Năm 1973 (vừa đoạt cúp C1 lần thứ 3 liên tiếp), họ bầu Keizer làm thủ quân. Ngay lập tức Cruyff gọi điện nhờ cha mình liên hệ và chuyển sang chơi cho Barcelona. Kể từ đó, Ajax chìm luôn vào quên lãng sau sự kiện ấy.
Viết về Cruyff bao nhiêu cho đủ? Nhờ “ông” mà Hà Lan vào chung kết 2 lần liên tiếp ở các kỳ World Cup 1974, 1978, nhưng cũng “vì” ông mà Hà Lan “chỉ” về nhì ở các giải ấy (vâng, Cruyff không dự World Cup 1978, vẫn chẳng sai).
Vì ông mà cậu con trai Jordi Cruyff không ngóc lên nổi. Người Brazil thích Cruyff hơn Pele. Hoặc Cruyff không bao giờ theo đạo... Những chuyện như thế đủ để tạo nên một Cruyff huyền thoại, vĩ đại và nhiều giai thoại bậc nhất của làng túc cầu Thế giới