Argentina – Hà Lan: Hồi ức ngày Hè rực rỡ ở Marseille và tác phẩm của ‘nghệ sĩ’ Dennis Bergkamp

Nếu bạn là một fan 9x hoặc Gen Z, hay chưa từng nghe đến bàn thắng này, hãy xem ngay ở phần video, thay vì mường tượng theo lời tả…Vì nó đẹp và tinh tế đến mức rất khó cắt nghĩa.

Ngày Hè rực rỡ ở phố cảng Marseille

Sân Velodrome ngày 4/7/1998, ngày Hè ở phố cảng Marseille nắng rực rỡ quá lý tưởng cho trận đại chiến giữa Argentina – Hà Lan. Argentina thời hậu Maradona sở hữu những tài năng vào độ chín: Batistuta, Ortega, Claudio Lopez, Carlos Roa, Roberto Ayala, Jose Chamot, Almeida v..v Hà Lan cũng chẳng kém với những tài năng trẻ: Kluivert, Jaap Stam, Overmars, Philip Cocu, Van der Sar, Dennis Bergkamp v..v. Một trận tứ kết hoành tráng.

Đó cũng là cuộc gặp gỡ đầu tiên giữa hai đối thủ sau trận chung kết World Cup 1978 mà Argentina đã đánh bại Hà Lan. “Năm đó tôi 8 tuổi ngồi xem trận đấu trên ghế sofa nhà mình. Tôi nhớ Rob Rensenbrink sút trúng cột dọc ở phút cuối cùng của thời gian thi đấu chính thức trước khi Argentina giành chiến thắng trong hiệp phụ. Tôi nhớ mình đã bối rồi và đau khổ ra sao”, Bergkamp kể lại. Ông cũng chẳng ngờ 20 năm sau, mình là nhân vật chính trong cuộc tái ngộ đầy ân oán giữa hai bên.

Trở lại với trận đấu ở Marseille, thật ra Bergkamp phải cảm ơn ông trọng tài José María García-Aranda, người đã không rút thẻ đỏ đuổi mình trong trận đấu với Nam Tư cách đó 5 ngày. Trong một pha tranh bóng ở cột góc, Bergkamp đã lao đến và đạp thẳng vào mạng sườn Sinisa Mihajlovic đang nằm dưới sân. Pha phạm lỗi rõ ràng, bạo lực và đầy thù hằn. Kết quả là không có chiếc thẻ nào rút ra mặc cho những chiếc áo trắng bu lại phản đối. Kết quả là Hà Lan thắng 2-1 để vào tứ kết gặp Argentina còn Bergkamp vẫn ra sân.

Pha xử lý đầy tai tiếng của trọng tài Garcia Aranda trở thành đề tài ‘khẩu chiến’ trên mặt báo châu Âu. Vào buổi sáng trước khi diễn ra trận đấu, các tờ báo không tập trung vào viễn cảnh một trận tứ kết hoành tráng mà tập trung vào lời chỉ trích của Arsène Wenger đối với… Bergkamp. Lúc đó, tiền đạo Hà Lan đang là học trò cưng của ông ở Arsenal, người vừa giúp “Pháo thủ” giành cú đúp quốc nội.

Công bằng mà xét, Dennis Bergkamp mờ nhạt trong phần lớn trận đấu. Sân khấu nhường lại cho những pha hãm thành của Kluivert, Cocu, Wim Jonk, Edgar David và Batistuta, Ortega, Claudio Lopez bên phía Argentina.

Nhưng kỳ quái thay, Bergkamp lại xuất hiện rất đúng lúc cần phải tỏa sáng, để người ta lại thấy được phẩm chất kỹ thuật tuyệt vời của ‘nghệ sĩ’ 28 tuổi khi ấy. Đầu tiên ở phút 12, anh ngả người chuyền bóng cho Kluivert băng lên hạ gục Carlos Roa mở tỉ số. Một pha chuyền bóng bằng đầu mà phải khi xem lại và nghe chính tác giả kể lại mới thấy được sự tinh tế và phẩm chất đỉnh cao.

“Đường chuyền của Ronald de Boer quá cao để tôi có thể kiểm soát bằng chân, và quá thấp so với ngực nên tôi phải ngã người sang trái, ép người xuống để đệm bằng đầu. Tôi liếc thấy Kluivert đang bứt khỏi sự đeo bám của Chamot. Nếu tôi đánh đầu vào giữa, Sensini và Chamot sẽ cắt được, chưa kể Roberto Ayala đang ra để cản Ronald De Boer. Tôi quyết định chuyền vào phía bên kia của Sensini, đúng góc chạy của Kluivert, vừa đủ thôi, nếu quá mạnh thì cậu ấy không đón được, nếu quá nhẹ thì Carlos Roa sẽ đủ thời gian tóm được. Từ lúc đó đến khi bóng vào lưới, chỉ 1/10 giây để tôi quyết định”.

Ai đó nói trí thông minh của cầu thủ vượt trội một nhà quản lý đại tài vì anh ta chỉ có 1/10 giây để ra quyết định thành bại. Có vẻ Dennis Bergkamp đã đúng với nhận xét này.

Đỉnh cao 2,11 giây

Nhưng đỉnh cao của việc ra quyết định và bản năng sáng tạo của Dennis Bergkamp nằm ở bàn thắng thứ 2.

Nhưng khoan đã, sau khi Claudio López gỡ hòa cho Argentina ở phút thứ 17, trận đấu ở thế giằng co quyết liệt với hàng loạt pha hãm thành của hai bên và những pha triệt hạ nhau không khoan nhượng.

Thế trận nghiêng hẳn về Argentina ở phút 76 sau khi Arthur Numan của Hà Lan nhận thẻ vàng thứ hai rời sân. HLV Guus Hiddink phải kéo Philip Cocu xuống đá hậu vệ trái để ngăn những những pha tấn công như thác đổ của Argentina. Hà Lan nhẫn nại chịu trận cho đến phút 87.

Trong một pha tấn công vào vòng cấm Hà Lan, Ortega lao xuống và bị Jaap Stam chèn ngã. Trọng tài khoát tay từ chối một quả phạt, “Con lừa” bực quá chuyển sang tranh cãi với trung vệ đầu trọc áo cam để đòi công bằng. Thủ môn Van der Sar từ khung thành lao ra bảo vệ đồng đội và hứng luôn cú húc vào cằm từ Ortega, ngã ngửa ra giãy đành đạch. Trọng tài dừng còi để phân xử và quân số hai bên  cân bằng 10-10.

53 giây sau khi bóng vào cuộc lại, Bergkamp đã tạo ra kiệt tác.

Frank De Boer phất một đường chuyền dài đến 60m sang phần sân bên kia, trong tích tắc Dennis Bergkamp lao lên như cơn lốc. Tiền đạo của Arsenal nhảy cao hơn mặt đất khoảng 1m để hứng quả bóng bằng mu bàn chân chứ không bằng cạnh bàn chân như thường thấy. Roberto Ayala ngay lập tức lao đến và…trợn mắt khi quả bóng chui qua háng mình. Pha xâu kim đó được báo chí lúc đó mô tả là “lột truồng” hậu vệ Argentina.

Nhưng chưa hết, khi Carlos Roa lao ra khép góc vì đoan chắc đối thủ sẽ duỗi một quả chân trái thật lực vào góc gần. Thì ‘nghệ sĩ’ Bergkamp đã gây ngỡ ngàng tất cả với một cú vuốt bằng chân phải vào góc xa. Sân Velodrome nổ tung và cả chục chiếc áo cam nằm đè lên nhau ăn mừng ở cột cờ góc. Hà Lan thắng 2-1, tiễn Argentina về nước

Vỏn vẹn 2,11 giây tính từ lúc bóng rời chân Frank De Boer đến khi chui vào lưới. Có cảm giác trong khoảnh khắc ngắn ngủi đó Bergkamp tính đến mọi thứ, từ sức gió đến đường bóng, chuyển động của hậu vệ cho đến góc của cú sút cuối cùng bằng chân phải thay vì chân trái. Dennis Bergkamp được Ajax tuyển mộ năm 11 tuổi. Việc anh ấy phải chơi phòng ngự đã giúp ông có trực giác biết được hậu vệ đối phương sẽ cố gắng ngăn cản tiền đạo ra sao. Kiến thức đó sẽ giúp anh ta chống lại bất kỳ động thái nào mà hậu vệ muốn thi triển.

Bàn thắng đó được Bergkamp coi là bàn thắng yêu thích nhất trong sự nghiệp của ông, là pha lập công thứ 36 cho ĐTQG, vượt qua Faas Wilkes để trở thành cầu thủ ghi nhiều bàn thắng nhất thời điểm đó. Bergkamp cùng với Frank De Boer và Edgar Davids còn được bầu vào đội hình tiêu biểu của France ’98.

‘Tôi chưa bao giờ xem lại bàn thắng, vì nó luôn trong tâm trí’

FIFA đã bầu chọn bàn thắng này trong số 100 bàn thắng đẹp nhất lịch sử World Cup. Còn đây là lời của ‘nạn nhân’ Roberto Ayala kể 90min: “Tôi đã xem lại rất nhiều lần và vẫn không thể tìm ra lỗi của mình trong tình huống đó. Trong khu vực của mình, tôi không phạm bất kỳ sai lầm nào. Nhưng anh ấy có khả năng kiểm soát đáng kinh ngạc. Khi anh ấy hứng quả bóng lại, tôi nghĩ rằng mình sẽ thò chân phá bóng vì nếu quét bằng chân kia sẽ gây ra quả phạt đền. Trong tích tắc đó, mọi thứ được Bergkamp làm hoàn hảo. Oái oăm là ở Argentina không ai coi trọng chúng, họ chỉ chú tâm vào lỗi được cho là của tôi và chửi tôi là kẻ ngu độn”.

“Hoàn hảo” là mô tả của Ruud Gullit trên ITV về bàn thắng đó. Còn Bergkamp sau này kể lại trên FourFourTwo: “Bạn không bao giờ chơi một trận đấu hoàn hảo, nhưng bản thân khoảnh khắc đó, tôi nghĩ, đã hoàn hảo. Nó giống như giải một câu đố vậy. Tôi luôn hình dung trong đầu về mọi thứ sẽ như thế nào sau hai hoặc ba giây. Tôi có thể tính toán nó. Niềm vui là làm được điều gì đó mà người khác không thể nhìn thấy”.

Bergkamp thường xuyên chơi một chạm và hầu như không bao giờ cố tỏ ra mình là một kẻ thông minh, khoe mẽ kỹ thuật. Làm cho một thứ gì đó phức tạp trở nên đơn giản khó hơn rất nhiều so với cách làm ngược lại. Đó là một trong những phẩm chất tuyệt vời nhất của ông: “Tôi không thích mánh khóe. Cách chơi của tôi là về chạm đầu tiên, kiểm soát, chuyền”.

Cruyff từng nói: “Bạn chơi bóng bằng cái đầu, và đôi chân của bạn ở đó để giúp bạn”. Bergkamp đã không xem bàn thắng kể từ năm 1998. “Nó vẫn còn trong tâm trí. Tôi không cần xem lại vì biết chính xác nó đã diễn ra như thế nào.”

Bình An