Kỳ công quá trình tháo sân vận động lắp ghép hậu World Cup

Trong số 7 sân vận động mà chủ nhà Qatar xây dựng cho World Cup 2022, một sân vận động sẽ biến mất sau chiến thắng của Brazil trước Hàn Quốc ở vòng 1/8.

Đó là những gì mà BTC giải đấu nói về sân vận động 974, có sức chứa 40.000 chỗ ngồi, được xây dựng từ 974 container tái chế ở Doha. 974 cũng là mã vùng quốc tế của Qatar.

Sân vận động 974, có sức chứa 40.000 chỗ ngồi, được xây dựng từ 974 container tái chế ở Doha. Ảnh: AP.

Phía Qatar cho biết sân 974 sẽ biến mất, nhưng không rõ khi nào điều đó xảy ra. Sau khi được tháo dỡ, nó có thể được vận chuyển đến các quốc gia cần cơ sở hạ tầng này. Các chuyên gia trên khắp thế giới đều ca ngợi thiết kế hiện đại này, nhưng cũng nhấn mạnh về những gì xảy ra với sân 974 sau khi World Cup kết thúc.

Xây dựng để tháo lắp

“Thiết kế có thể tháo rời là một trong những nguyên tắc chính của một tòa nhà bền vững,” Karim Elgendy, cộng tác viên tại nhóm chuyên gia tư vấn Chatham House trụ sở tại London, Anh và từng làm cố vấn khí hậu cho World Cup nói.

Elgendy cho biết thêm: "Nó cho phép tái cấu trúc một cách tự nhiên một địa điểm xây dựng hoặc tái sử dụng nó cho một chức năng khác. Tuy nhiên, vẫn cần quan sát thêm một số yếu tố trước khi chúng ta gọi một tòa nhà là bền vững".

Theo AP, các tòa nhà tạo ra gần 40% lượng khí thải carbon liên quan đến năng lượng trên thế giới. Trong số đó, khoảng 10% đến từ carbon hoặc khí thải nhà kính liên quan đến việc xây dựng, bảo trì và phá dỡ các tòa nhà.

Thiết kế có thể tháo dỡ của sân 974. Ảnh: Fenwick Iribarren Architects.

Đây là sân vận động đầu tiên trên thế giới có mái che có thể tháo dỡ hoàn toàn. Sau đó, 974 sẽ được vận chuyển và lắp ráp lại tại Maldonado, Uruguay để dành cho World Cup 2030 trong trường hợp quốc gia Nam Mỹ lấy được quyền đăng cai.

974 là mã số quốc tế của nước chủ nhà World Cup 2022 và cũng chính là số container vận chuyển được sử dụng trong quá trình xây dựng sân đấu này. "Tính bền vững" và "sự táo bạo" là thông điệp Qatar muốn gửi gắm qua SVĐ hoành tráng này.

Ngoài ra, đây cũng là sân vận động duy nhất của World Cup 2022 không cần đến hệ thống làm mát nhân tạo. Do vậy, các trận đấu tại đây thường được bố trí vào thời gian muộn hơn. Trong trận đấu giữa Thụy Sĩ và Serbia ở lượt cuối, không khí tại sân 974 ẩm và nóng hơn đáng kể so với các địa điểm khác.

Ngoài ra, do thiếu các trang thiết bị hiện đại, sân 974 cũng gặp sự cố hiếm có ở lượt trận thứ 2 bảng G giữa Brazil và Thụy Sĩ.

Cụ thể, phút 45, khi Brazil chuẩn bị thực hiện quả phạt góc, hệ thống chiếu sáng của sân 974 bất ngờ gặp sự cố. Mặt sân chìm trong bóng tối khiến trận đấu bị gián đoạn trong khoảng 8 giây.

Hệ thống chiếu sáng của sân 974 bất ngờ gặp sự cố. Ảnh: AP.

Fenwick Iribarren Architects, đơn vị thiết kế sân 974 và hai sân vận động khác của World Cup, cho biết ý tưởng này nhằm tránh xây dựng “con voi trắng”.

Đây là tiếng lóng ám chỉ một sân vận động không được sử dụng hoặc sử dụng dưới mức sau khi một giải đấu kết thúc, chuyện đã từng xảy ra ở các nước chủ nhà World Cup trước là Nam Phi, Brazil và Nga.

Bài toán giảm thiểu khí thải

Giống như những khối Lego khổng lồ, những hộp thép gợn sóng màu đỏ tươi, vàng và xanh xuất hiện lơ lửng giữa các lớp thép bên ngoài sân 974. Thiết kế này mang lại cho sân vận động một cảm giác rất hiện đại.

Sau khi bị tháo dỡ, việc các thành phần của sân 974 sẽ đi đâu cũng quan trọng không kém do lượng khí thải liên quan đến việc vận chuyển chúng trong trường hợp cách xa hàng nghìn km.

Những hộp thép gợn sóng màu đỏ tươi, vàng và xanh xuất hiện lơ lửng giữa các lớp thép bên ngoài sân 974. Ảnh: Fenwick Iribarren Architects.

Carbon Market Watch, một nhóm giám sát môi trường chịu trách nhiệm cho các kế hoạch bền vững ở World Cup tại Qatar, cho biết lượng khí thải carbon mà sân 974 thải ra thấp hơn so với một sân cố định phụ thuộc vào “số lần cùng khoảng cách mà nó được vận chuyển và lắp ráp lại”.

Cả FIFA và Qatar đều thừa nhận điều đó trong một báo cáo ước tính lượng khí thải của sân 974. Nếu chỉ được tái sử dụng một lần, họ ước tính lượng khí thải của sân 974 sẽ thấp hơn so với một sân vận động cố định miễn là nó được vận chuyển dưới 7.000 km.

Nếu được tái sử dụng nhiều lần, sân 974 có thể bị vận chuyển xa hơn. Tuy nhiên, báo cáo của FIFA vẫn khẳng định điều này vẫn ít gây ô nhiễm hơn so với một địa điểm cố định vì sự tốn kém khi xây nhiều sân vận động mới.

Quá trình xây dựng và tháo lắp của sân 974. Ảnh: Fenwick Iribarren Architects.

Báo cáo cũng không tính đến lượng khí thải khi đưa sân 974 vào hoạt động hoặc khí thải tạo ra từ việc vận hành một tòa nhà. Nguyên nhân được đưa ra vì các tiêu chuẩn khác nhau ở nhiều quốc gia, FIFA và Qatar cho biết.

“Năng lượng cần thiết để tháo dỡ và vận chuyển các bộ phận của tòa nhà rõ ràng sẽ cần được ước tính. Tuy nhiên, nó không có khả năng vượt trội so với lượng carbon từ vật liệu xây dựng thông thường”, Elgendy nhận định.