Gần 90% người nhiễm HIV mới là nam giới với gần 50% có quan hệ đồng giới

Thông tin vào chiều 17/11, nhân ngày Thế giới phòng chống AIDS, bác sĩ Võ Hải Sơn, Trưởng phòng Phòng Giám sát và Xét nghiệm, Cục Phòng chống HIV/AIDS, Bộ Y tế, cho biết, hiện nước ta ước tính có khoảng 242.000 người nhiễm HIV/AIDS. Chỉ tính riêng từ đầu năm 2022, có 9.000 ca phát hiện mới và có 1.378 trường hợp đã tử vong.

Trong đó, các tỉnh phía Nam đặc biệt là Đồng bằng sông Cửu Long và TPHCM là 2 khu vực phát hiện nhiều người nhiễm mới HIV/AIDS nhất trong năm 2022.

Đáng lưu ý, ước tính 84 - 86% số ca HIV/AIDS phát hiện mới hàng năm là nam giới với khoảng 50% người nhiễm HIV thuộc nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM), trong khi trước đây đường lây nhiễm chủ yếu là tiêm chích ma túy.

"Đây là sự thay đổi hình thái lây nhiễm so với trước kia", bác sĩ Võ Hải Sơn thông tin và dự báo số người mắc HIV trong nhóm MSM tiếp tục tăng trong thời gian tới.

Lý giải điều này, theo ông Sơn do nhóm này sinh sống trải đều ở các tỉnh thành, rất khó để tiếp cận theo vùng như đối với người nghiện ma túy trước kia. Ngoài ra, nhóm này thường có tâm lý e ngại, khó tiếp cận.

Trước thực tế này, PGS.TS Phan Thị Thu Hương, Cục trưởng Phòng, chống HIV/AIDS, cho rằng mục tiêu chấm dứt đại dịch AIDS vào năm 2030 khó thực hiện nếu không khống chế và giảm lây nhiễm được ở nhóm MSM và nhóm thanh thiếu niên trẻ có quan hệ tình dục không an toàn.

Bởi để đạt mục tiêu, nhiều giải pháp được đưa ra, trong đó có thực hiện mục tiêu 95-95-95. Tức là, 95% người nhiễm HIV biết được tình trạng bệnh; 95% người được điều trị ARV; 95% người có tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế.

Tuy nhiên có cái nhìn lạc quan hơn khi trao đổi với báo chí, ông Eric Dziuban - Giám đốc Quốc gia Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ tại Việt Nam khẳng định, Việt Nam đã có rất nhiều chương trình liên quan đến phòng, chống HIV/AIDS và đạt được nhiều thành công từ các chương trình này.

Một trong số đó là thực hiện dự phòng trước phơi nhiễm, tức là những người chưa bị HIV/AIDS nhưng có nguy cơ, sử dụng các thuốc dự phòng để không bị lây nhiễm.

Cụ thể, chương trình điều trị dự phòng phơi nhiễm (PrEP) tại Việt Nam được đánh giá triển khai tốt, với 31.000 người đang sử dụng PrEP. Ngoài ra, 169.000 người đang điều trị HIV/AIDS bằng thuốc ARV. Trong đó tỷ lệ bệnh nhân có tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế đạt 97%.

Ông Eric Dziuban cũng đánh giá cao việc nước ta làm rất tốt việc điều trị cho những người đã nhiễm HIV/AIDS.

Đáng lưu ý dù 2 năm trải qua đại dịch nhưng hoạt động phòng chống HIV/AIDS không bị đẩy lùi mà vẫn phát triển.

“Việt Nam đã cho phép bệnh nhân được nhận thuốc của nhiều tháng. Việc này đặc biệt hữu ích vì đảm bảo được việc điều trị liên tục cho bệnh nhân, trong bối cảnh đại dịch có nhiều trường hợp bị phong tỏa, cách ly”, ông Eric Dziuban nhấn mạnh.

Trước những nỗ lực Việt Nam đã đang thực hiện trong công cuộc phòng chống HIV/AIDS, giám đốc Quốc gia CDC Hoa Kỳ tại Việt Nam tin tưởng rằng chúng ta “có nhiều công cụ để chấm dứt đại dịch HIV/AIDS”.

Cụ thể: Việt Nam tăng cường tiếp cận với các đối tượng đích. Ví dụ quần thể nam quan hệ tình dục đồng giới đang ghi nhận sự gia tăng về tình trạng nhiễm HIV/AIDS. Việt Nam có các công cụ để tăng cường tiếp cận với quần thể này, từ đó có thể tăng cường phòng chống HIV/AIDS cho họ.

Tiếp theo là các tín hiệu về dữ liệu có thể giúp xác định lây truyền HIV/AIDS đang xảy ra nhanh chóng ở khu vực nào và công cụ cuối cùng theo chuyên gia này, Việt Nam có các thuốc điều trị mang lại hiệu quả kéo dài.

N. Huyền