Nơi "thời gian bị đánh mất" ở Nhật Bản

Nhật Bản nổi tiếng với những phát minh công nghệ, robot và sự hiện đại nhưng ẩn sau đó là những nét truyền thống, cổ kính. Bên cạnh vội vã, nhanh thoăn thoắt là sự chậm rãi, khiêm cung. Bên cạnh đông đúc là sự yên tĩnh đến lạ thường.

Làng cổ Shirakawa-go, nơi thời gian như dừng lại.

Quá khứ trong hiện tại

Chúng tôi đến làng cổ Shirakawa-go (tỉnh Gifu, miền Trung Nhật Bản) vào một chiều đầu thu đủ lạnh để khoác thêm áo ấm, choàng thêm chiếc khăn bắt đầu hành trình khám phá phong cảnh đẹp như tranh vẽ.

Cây cầu bước vào ngôi làng Shirakawa-go.

Để vào làng, du khách sẽ bước qua cây cầu dây và vừa ngạc nhiên vừa thú vị ngắm nhìn từng ngôi nhà mái được làm bằng một loại cỏ của địa phương, có hình dáng như 2 bàn tay úp vào nhau lúc đang cầu nguyện. Theo người dân ở đây, hình dáng của mái được thiết kế để tuyết không đọng trên mái vào mùa đông.

Mái nhà được làm bằng một loại cỏ của địa phương, có hình dáng như 2 bàn tay úp vào nhau lúc đang cầu nguyện.

Đường dẫn vào làng mùa này có những cây hồng trái trĩu cành xen lẫn các loại hoa, uốn lượn bên dòng Shogawa. Không gian thật yên tĩnh đủ nghe tiếng bước chân và tiếng quạ bay qua trong trời chiều. Những ngôi nhà gỗ nhuốm màu thời gian, xa xa những cánh đồng lúa đang chín vàng, vài đám cỏ lau xen kẽ lác đác hàng cây lá đang chuyển sang màu vàng, đỏ ngày đầu thu tạo nên một bức tranh đầy màu sắc, thanh bình.

Khung cảnh thanh bình.

Ngôi nhà của dòng họ Wada vẫn còn nhiều vết tích trăm năm, được xem là lớn nhất ở ngôi làng hiện có hơn 114 căn, trong đó 59 căn có người sinh sống và được bảo tồn. Giữa nhà là chiếc bếp đơn sơ, truyền thống Nhật Bản khiến du khách nhớ về câu chuyện của người được in trên tờ tiền giấy 1.000 yên từ năm 2004 đến nay, ông Noguchi Hideyo (1876-1928).

Lá chuyển màu đầu thu ở làng cổ Shirakawa-go.

Hồng trĩu trái.

Lúa chín vàng.

Ông sinh ra trong một gia đình nông dân nghèo ở tỉnh Fukushima. Khi lên 1 tuổi, do vô tình bị ngã vào bếp lửa của nhà, bị bỏng nặng ở cánh tay trái khiến cánh bị liệt, các ngón tay không thể cử động được. Ông từng chán nản muốn bỏ học nhưng trước nỗ lực hết mình, sự động viên của người mẹ nông thôn không hề biết chữ, ông đã trở thành bác sĩ và là nhà nghiên cứu vi khuẩn học nổi tiếng trên thế giới với những nghiên cứu có ích đến tận ngày nay như về các huyết thanh, bệnh sốt vàng, giang mai…

Bên trong ngôi nhà cổ của dòng họ Wada.

Bước chân lên từng bậc thang của ngôi nhà, chạm vào những khúc gỗ nhuốm màu đen của khói bếp qua thời gian, càng ngưỡng mộ về nỗ lực không ngừng nghỉ, vượt khó của dân tộc Nhật Bản. Từ đống hoang tàn của chiến tranh, từ những mất mát của thiên tai, với tinh thần này, đất nước mặt trời mọc luôn vượt lên một cách thần kỳ.

Làng cổ nhìn từ trên đồi đẹp như tranh vẽ.

Làng cổ Shirakawa-go cho du khách bất ngờ này đến bất ngờ khác nhưng cảm giác vỡ òa có lẽ khi chúng ta bước lên đỉnh đồi để nhìn thấy toàn cảnh ngôi làng, xứng đáng là di sản thế giới được UNESCO công nhận. Một cảnh đẹp như tranh vẽ với đồi núi, rừng cây, phía dưới là những ngôi nhà cổ đều thẳng tắp xếp như những ô cờ, đường làng quanh co.

Bức tranh này sẽ thay đổi theo mùa và người dân ở đây cho rằng mỗi mùa đều có những vẻ đẹp riêng. Xuân rực rỡ với muôn sắc hoa; hạ xanh mướt với cỏ cây và núi đồi chập chùng; thu man mác với rừng núi đồi lá chuyển màu vàng đỏ; đông khắc khoải trước một vùng tuyết trắng xóa bao bọc ngôi làng cổ lung linh như cổ tích.

Cảnh sắc này sẽ thay đổi theo 4 mùa.

Trước quang cảnh kỳ vĩ trên đỉnh đồi nhìn xuống ngôi làng, con người càng thấy mình bé mọn, thấy cuộc đời là một dòng chảy nối liền quá khứ và hiện tại để biết rằng bảo tồn truyền thống là để gìn giữ hiện tại, để trân trọng khoảnh khắc chúng ta hiện diện trên đời.

Truyền thống song hành cùng hiện đại

Miền Trung Nhật Bản có nhiều con phố cổ hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, xứng đáng một lần đặt chân đến.

Gujo Hachima (TP Gujo, tỉnh Gifu) ấn tượng không chỉ vì tĩnh lặng mà còn bởi sự sạch sẽ, tươm tất "không tỳ vết", nhất là hệ thống truyền nước lộ thiên trong vắt dẫn đến mọi ngóch ngách của thị trấn. Chính vì vậy, nơi đây còn được gọi là thành phố nước. Tiếng nước chảy róc rách êm dịu có lẽ là thanh âm duy nhất khi đi dạo trên con phố này. Khách đến đây, không khỏi xuýt xoa với sự yên bình, tĩnh lặng và không khí trong lành của khu phố với những ngôi nhà giản dị bình yên bên đường.

Bình yên khu phố cổ Gujo Hachima.

Truyền thống và hiện đại.

Ngược lại, phố cổ Hidatakayama thuộc TP Takayama (tỉnh Gifu) là nơi tham quan nổi tiếng, buôn bán sầm uất, không khí hết sức vui nhộn. Nơi này vẫn còn lưu giữ nhiều ngôi nhà truyền thống xây dựng trên 100 năm bên cạnh những căn nhà mới nhưng kiến trúc cổ điển tạo nên cảnh quan hài hòa giữa cũ và mới. Rất nhiều hàng quán mua bán từ nông sản, hàng tiêu dùng, thức ăn, quà lưu niệm, sản xuất và bán rượu sake… nơi nào khách cũng muốn ghé vào để không biết phải mất bao lâu mới có thể thoát khỏi khu phố này.

Cây cầu biểu tượng của phố cổ Hidatakayama.

Khu phố cổ Hidatakayama sầm uất, mua bán tấp nập.

Một tiệm có treo quả khô bên ngoài là chỉ dấu nơi này có bán rượu.

Nhật Bản rất đẹp, mỗi mùa là một bức tranh khác nhau. Nhưng điều khiến người ta đến đất nước hoa anh đào một lần cứ muốn đến thêm lần nữa, rồi lần khác chắc chắn không chỉ vì cảnh quan mà còn những bất ngờ do chính con người mang lại. Đó là sự chỉn chu đến mức tuyệt đối, sự hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, nét tinh tế trong ứng xử khiến khách rời bước mà cứ ngoảnh lại nhìn.

Nhiên An (Báo Thanh Niên)