Tùng Dương - Chuyện chưa kể sau 20 năm hát
Xem - nghe - đọc - Ngày đăng : 08:17, 02/10/2022
| Luôn đau đáu sáng tạo và cháy hết mình, danh xưng divo có lẽ hợp với Tùng Dương hơn ai hết |
Đông đảo khán giả biết đến Dương kể từ Sao Mai Điểm Hẹn 2004, nhưng trước đó anh đã giành giải Nhất Giọng hát Hay Hà Nội 2003 và giải Ba Giọng hát Trẻ Hà Nội 1999. Thừa hưởng gen bên nội có nhiều người hát hay, Dương bộc lộ thiên hướng biểu diễn từ sớm.
Năm lên 4, Tùng Dương được bố mẹ cho đi xem một buổi diễn ca nhạc cấp phường. Nhưng nhiều khán giả thay vì hướng lên sân khấu lại mải xem Tùng Dương đứng dưới say sưa nhún nhảy reo hò theo nhạc. Hồi này, Dương có sở thích đứng trước gương giả vờ mình là nhóm ABBA hoặc Cẩm Vân… Có nhiều trưa, Dương cầm muôi làm micro, rèm cửa thay cho sân khấu, lũ trẻ hàng xóm là khán giả. Gia đình thấy vậy mới đưa đi sinh hoạt tại các câu lạc bộ thiếu nhi.
Hiện gia tộc Tùng Dương có 3 người thành công trong âm nhạc, ngoài Tùng Dương mới có em họ Tăng Duy Tân (đang nổi rần với Bên trên tầng lầu), trước đó là ông trẻ - nhạc sĩ Trần Hoàn. Bố Tùng Dương được mô tả “hát hay như ca sĩ”, “đẹp trai gấp 1.000 lần con” và thuộc rất nhiều bài hát. Có lần NSƯT Mạnh Hà qua Nga biểu diễn còn được ông nhắc lời. Đó là thời Tùng Dương được bác nuôi để bố mẹ đi làm ăn xa. Năm 12 tuổi, giành giải to đầu tiên: Huy chương Bạc tiếng hát học sinh toàn quốc tại Nha Trang là nhờ bác đưa đi. Tùng Dương khi đó chỉ hát bài người lớn. Chuẩn bị đi thi mới học “bài trẻ con”.
Khi gia đình hỏi ý kiến Trần Hoàn xem có nên cho cháu đi học Nhạc viện, nhạc sĩ tỏ ra nghi ngờ: “Gầy bé như cái kẹo mút dở thế này lấy đâu ra thể lực mà hát. Sau này e khó thành công”. “Chính vì câu nói đấy của ông mình cũng phải ngẫm, phải quyết tâm để trở thành nghệ sĩ thành công”, Tùng Dương nhớ lại. Khi đã đỗ vào Nhạc viện rồi, thầy chuyên môn của Tùng Dương là Quang Thọ vẫn cứ hoài nghi về sức lực của trò. Được cái Tùng Dương không bao giờ biết run. Hoặc có thể một chút, nhưng cứ bước ra sân khấu lại hết.
Lần đầu tiên nếm mùi thất bại là khi đi thử giọng ở các tụ điểm ca nhạc tại Hà Nội. Trong khi các bạn đồng môn như Khánh Linh, Thái Thùy Linh, Lưu Thiên Hương… đều dễ dàng được nhận thì Tùng Dương bị từ chối bởi không thuộc bài nhạc Hoa lời Việt nào, mà toàn hát những dòng nhạc kén khách. Khi đó Dương tưởng sân khấu ngoài đời cũng như Sao Mai Điểm hẹn nên cứ nhạc Lê Minh Sơn hay bộ tứ Sông Hồng mà “táng”.
“Tiết giảm cái tôi” là bài học đầu đời Dương rút ra cho mình. “Cái gì quyết liệt được mình vẫn quyết liệt, nhưng không được cực đoan quá. Vì nhiều tấm gương tày liếp chỉ hoạt động trong một lãnh địa nhỏ do quá cực đoan. Trong 20 năm ca hát mình hiểu ra điều đấy”.
“Đánh giá một nghệ sĩ, người ta đâu căn cứ vào thanh xuân mà nhìn vào biểu đồ của nghệ sĩ đó. Ai cũng sợ về già. Nhưng già mà vẫn sống có ý nghĩa, vẫn tích cực đóng góp cho xã hội thì đâu sao. Thế nên tôi phải rèn luyện từ bây giờ. Làm sao lên sân khấu vẫn đầy nội lực, đầy lửa nhất có thể. Mình phải tạo dựng hình ảnh để truyền cảm hứng tới lớp trẻ”.
Tùng Dương
Chính VTV tiếp tục có công mở rộng “lãnh địa” cho Tùng Dương. Trong chương trình Điểm hẹn âm nhạc, nhà Đài đã thuyết phục anh hát nhạc xưa bằng luận điểm “Tùng Dương hát gì mà chả hay”. Sau đó Tùng Dương nhận ra có một số thứ phải thử mới biết được. Để hoàn thiện chính mình, đôi khi phải “can đảm” bước khỏi ranh giới của bản ngã.
“Sự cực đoan nghệ sĩ ở những giai đoạn đầu là tốt”, Tùng Dương kết luận. “Nhưng làm nghề lâu năm mình vẫn phải điều chỉnh mọi thứ, kể cả phong cách thời trang, hình ảnh chứ không chỉ dòng nhạc”. Có thể thấy thời trang của Tùng Dương chia làm 3 giai đoạn. Ban đầu là trang phục lụng thụng, đơn giản, hơi hướng thiền. Kế đó là đồ thiết kế cầu kỳ. Hiện nay vẫn là những trang phục thiết kế riêng, thêm đồ hiệu được phối lại và khi cần vẫn vest hoặc áo dài như ai.
Một thay đổi “tích cực” nữa là lúc này anh không ngại hát những bài đang có lượt nghe cao, cho dù là theo yêu cầu của nhà tổ chức chương trình. Dương đã trở nên dễ dãi? “Nhưng hát xong lại được nhiều người thích,” anh cười. “Tôi nghĩ đó cũng là một phép thử. Bạn phải dọc những bình luận kiểu: ‘Từ khi nghe Tùng Dương hát bài này tôi mới thấy Tùng Dương hát hay’. Tất nhiên mọi lời khen chê dù thật lòng hay không cũng đều đáng để tham khảo”.
| Tùng Dương |
Tất nhiên Tùng Dương không phải nghệ sĩ “đứng tuổi” duy nhất hát lại các hit của ca sĩ trẻ. “Giờ chúng tôi cũng hiểu ra nếu cứ khư khư ôm cái đền đài của mình thì chỉ có một lãnh địa nhỏ. Những người nào không nghe được chúng tôi thì mãi mãi không nghe được. Còn nếu làm cho người tưởng không nghe được mình lại nghe được, nghĩa là mình đã thành công”.
“Thành công nhưng không mất đi bản sắc của mình”, anh nói thêm. “Bởi quan trọng là thái độ hát, mình làm mới tác phẩm, hát theo cách của mình chứ không hời hợt. Mình vẫn chắt chiu những con chữ dù của thế hệ khác. Tóm lại đừng để ý Tùng Dương hát bài gì nữa, mà hãy xem tinh thần tôi mang đến. Nếu khán giả ngồi dưới cảm thấy sung sướng, hưởng thụ… là vui rồi”.
Nhưng Dương vẫn kiên định lập trường trước bolero. “Tôi nghĩ chất của mình cũng không hoàn toàn phù hợp với bolero. Quá nhiều nghệ sĩ hát bolero hay rồi. thực sự cũng không cần thêm tôi làm gì”. Đến giờ vẫn có khán giả “để bụng” phát ngôn của Tùng Dương hồi tháng 8/2017 (“Già trẻ lớn bé đều đắm đuối với bolero là sự thụt lùi của nền âm nhạc”) và buông lời gằn hắt khi tôi đăng ảnh Tùng Dương lên trang Facebook của mình. Dù cảnh báo của anh cũng có phần đúng. Người ta nhạy cảm với từ “thụt lùi”, nhưng nghệ thuật mà cứ tằng tằng chắc gì đã hay.
Trong khi một bộ phận khán giả sục sôi vì phát ngôn của Tùng Dương thì chính anh cũng đang phải đối mặt với ác mộng của riêng mình. Sau một thời gian lạm dụng cổ họng, Dương chớm bị xơ dây thanh ngay trước thềm liveshow Trời và Đất - với khách mời là 4 diva. Anh lo lắng, mất ngủ triền miên. Nghĩ lại, Tùng Dương vẫn cho đây là giai đoạn khủng hoảng nhất trong sự nghiệp. Hơn cả 2015 với 3 đêm không ngủ trước chương trình Thập kỷ hoan ca trùng thời điểm vợ đẻ.
Hai đêm tại Cung Việt- Xô đã bán vé xong, không có lý do gì để hủy. “Tôi buồn lắm. Áp lực kinh khủng mà không biết nói với ai”, Dương nhớ lại. “May mà tìm được bác sĩ chữa kịp thời”. Sau nửa tháng dùng thuốc, cuối cùng Dương cũng tải trót lọt được 2 đêm với phong độ tự đánh giá đạt 80%. Tất nhiên đa số khán giả không thấy điều gì quá khác thường.
“Chúng ta cũng chẳng nên xét nét nhau nữa. Tôi cũng từng xét nét người này người kia. Không có nghĩa là nó hoàn toàn sai. Nó đúng trong thời điểm đấy... Giờ thì tôi hiểu rằng ai cũng có những giá trị của người đấy. Nếu ai làm gì quá hổ thẹn với lương tâm thì phải tự điều chỉnh, khán giả biết cả đấy. Chả lẽ cả đời họ vẫn cứ sống với chiêu trò?!”.
Tùng Dương
Xong bài chủ đề của đêm thứ hai, khi màn nhung đã khép, Dương quỳ xuống trên sàn diễn, để cho mình khóc thành tiếng như trẻ con. Anh được mẹ ôm và vỗ về: “Con đã vượt qua được thử thách”. Còn Trần Thu Hà thì ngạc nhiên: “Ô sao lại phải khóc nhỉ?”. Nghĩa là trước đó cô không hề biết gì về tình trạng của bạn diễn. Từ đó Dương đi kiểm tra họng thường xuyên, tháng ít nhất 1 lần.
“40 gõ cửa rồi. Giờ làm gì tôi cũng sẽ suy tính đến chất lượng cuộc sống, sức khỏe”, anh cho hay. Đây cũng là thời điểm bản lề trong sự nghiệp của mỗi nghệ sĩ khi họ bắt đầu thấy áp lực của tuổi tác và sự cạnh tranh từ lớp đồng nghiệp trẻ tuổi, sung sức hơn. Dương thừa nhận có cạnh tranh nhưng mang tính tích cực trên tâm thế chấp nhận. “Nếu lúc nào bạn cũng sùng sục lên, nghĩ mình là trung tâm của vũ trụ thì lúc đấy là bạn đã qua thời thực sự”, anh nói. “Tôi chưa hẳn thực sự điềm tĩnh nhưng tôi đang cố gắng, để vẫn cứ ung dung tự tại giống như ông Tuấn Ngọc, ông Quang Thọ”.
| Tùng Dương hẳn là nam ca sĩ chịu đầu tư cho trang phục nhất Việt Nam |
Anh vẫn cảm kích mỗi lần được các tiền bối như Khánh Ly, Tuấn Ngọc, Bảo Yến… mời hát chung. Và cho hay việc hát lại các bài đang thịnh hành cũng là một cách để hòa mình vào thế hệ ca sĩ trẻ hôm nay. Chưa kể vẫn đặt bài người trẻ. Và ở ngưỡng U40, anh cũng chẳng ngại tập lại piano và tự viết bài hát. Trong đêm nhạc 25/11 tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia, lần đầu tiên anh sẽ hát sáng tác của chính mình.