'Có chủ tịch hợp tác xã đi xe Porsche nhưng không có trụ sở'

Góp ý về dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi) ngày 20/9, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị phải làm sao thể chế hóa được Nghị quyết 20 của Trung ương về khuyến khích hợp tác xã huy động nguồn lực đất đai từ các thành viên của tổ chức kinh tế hợp tác. Để thuận lợi cho việc tiếp cận đất đai, dự thảo luật có thể đưa vào quy định: "Chính quyền các cấp phải quan tâm, bố trí để cho các hợp tác xã tiếp cận được đất đai".

"Bây giờ nhiều hợp tác xã kinh doanh rất có hiệu quả. Tôi đi Lâm Đồng thấy rất nhiều nhưng không có một tấc cắm dùi để làm trụ sở. Có chủ tịch hợp tác xã, tổng giám đốc đi xe ô tô Porsche mời tôi đi về trụ sở nhưng hóa ra là về nhà riêng, vì không có trụ sở phải làm ở nhà riêng"- Chủ tịch Quốc hội dẫn chứng.

Một ví dụ khác là hợp tác xã ở huyện Cao Phong (Hòa Bình) tha thiết xin trụ sở vốn của chi cục thuế không dùng từ lâu để vừa có chỗ làm trụ sở, vừa là chỗ làm xưởng sơ chế, bảo quản cam.

"Câu này có vẻ là khẩu hiệu nhưng nếu ghi vào luật thì sau này trách nhiệm của địa phương tạo điều kiện cho họ tiếp cận đất đai, xây dựng trụ sở và các thiết chế cơ sở vật chất tối thiểu. Hai nữa là làm sao tích tụ được ruộng đất, huy động được nguồn lực đất đai từ các thành viên, tổ chức kinh tế của hợp tác xã"- ông Huệ lý giải cho đề xuất của mình.

Về việc thành lập doanh nghiệp trong hợp tác xã, Chủ tịch Quốc hội cho rằng nên nghiên cứu kỹ hơn để có quy định cụ thể. Việc thành lập doanh nghiệp trong hợp tác xã là rất cần thiết nhưng đến nay không thấy có quy định nào và cũng không ai khuyến khích chuyện hợp tác xã chuyển đổi thành doanh nghiệp, nhưng lại cho phép thành lập doanh nghiệp trong hợp tác xã.

Chủ tịch Quốc hội lấy ví dụ ở Tam Điệp (Ninh Bình) có hợp tác xã đang có 5 doanh nghiệp. Hay ở Israel có một tập đoàn doanh số mỗi năm mấy tỷ USD, sở hữu công nghệ tưới nhỏ giọt nhưng thực chất là một doanh nghiệp của hợp tác xã.

"Tôi đã đến tận thủ phủ của hợp tác xã này nghiên cứu rồi, tưới nhỏ giọt nổi tiếng mà ta đang nhập công nghệ và thiết bị. Đó là một doanh nghiệp trong một hợp tác xã của Israel"- ông nói.

Chủ tịch Quốc hội tiếp tục dẫn chứng việc được cử đi nghiên cứu ở Trung Quốc trước đây, có hợp tác xã sở hữu cả một tập đoàn khách sạn 5 sao... "Nên quy định cụ thể phát triển hơn so với luật năm 2012. Phải nghiên cứu tổng kết thực tiễn, điều kiện thành lập, cơ chế thành lập, quan hệ như thế nào chỗ này"- Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Ông còn cho biết đã nghiên cứu một hợp tác xã ở huyện Ninh Giang (Hải Dương). Một phố huyện mà có hơn 1.000 hộ kinh doanh và có ban quản lý chợ.

"Họ muốn phát triển thành một công ty thương mại nằm trong hợp tác xã đó nhưng cũng rất lúng túng. Huyện Ninh Giang có một xã trồng chuối to bằng cổ tay, chuyên cung cấp cây cảnh cho Hà Nội. Xã này riêng xe vận tải có mấy trăm xe, đường là đường nhựa vì không có đường như thế thì không đáp ứng được. Kinh tế phát triển mạnh như vậy cho nên hợp tác xã có nhu cầu thành lập các doanh nghiệp và đây cũng là xu hướng của thế giới. Chính sách chỗ này lần này cố gắng quy định thật rõ. Tôi thấy chưa được đột phá lắm ở đây"- ông Huệ nêu thực tế.

Trong khi đó, ông Nguyễn Phú Cường - Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội cho rằng quy định về nhiệm vụ của Liên minh Hợp tác xã còn mờ nhạt. Ở địa phương quản lý hợp tác xã chỉ có Phòng Kinh tế ở cấp huyện theo dõi, còn đăng ký kinh doanh thì Phòng Tài chính cấp, quản lý nhà nước về hợp tác xã là chưa có.

"Ở đây vai trò của Liên minh Hợp tác xã, kể cả trung ương và kể cả ở cấp tỉnh rất mờ nhạt. Ở cấp huyện mà đưa một Phó Chủ tịch về làm Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã là họ giãy như đỉa phải vôi, vai trò rất mờ nhạt. Tôi kiến nghị có thể kết cấu lại Điều 106, 107 vai trò của Liên minh Hợp xã cho tăng cường lên"- Cường nói.

Thay mặt cơ quan soạn thảo, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết sẽ tiếp thu các ý kiến Chủ tịch Quốc hội và các đại biểu Quốc hội để hoàn thiện dự án luật.

Dự thảo Luật hợp tác xã (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại kỳ họp thứ tư vào tháng 10/2022.

Thế Kha