Tử vong vì tưởng rắn 'hiền', ai ngờ rắn độc
Tin Y tế - Ngày đăng : 18:54, 17/08/2022
Chữa theo mẹo dân gian dẫn đến tử vong
Mới đây, ngày 16/8, Công an tỉnh Bình Phước phối hợp với Công an TP Đồng Xoài đang xác minh nguyên nhân ông D.H.Đ. (64 tuổi, Đồng Xoài) tử vong do bị rắn độc rắn.
Trước đó, chiều tối 13/8, ông Đ. phát hiện một con rắn nặng gần 1kg bò trước cổng nhà nên dùng tay không bắt và bị cắn vào tay phải. Sau đó, ông Đ. bỏ rắn vào can nhựa loại 5 lít màu trắng và kể cho hàng xóm nghe sự việc. Ông Đ. nghĩ là rắn không có độc nên không đi chữa trị.
Đến chiều 14/8, anh B.V.T. (38 tuổi, hàng xóm của ông Đ.) sang nhà ông Đ. chơi. Khi nghe kể lại sự việc và nhìn thấy con rắn, biết đó là loại rắn hổ mèo có độc nên vội vàng kiểm tra vết rắn cắn ở trên cánh tay ông Đ..
Khi thấy cánh tay sưng tấy, anh T. lấy xe máy chở ông Đ. qua nhà một người dân ở phường Tân Xuân, TP Đồng Xoài chữa trị. Tại đây ông Đ. được người này chữa trị bằng mẹo dân gian. Đến tối 15/8, do vết thương quá nặng, ông Đ. đã tử vong. Nguyên nhân vụ việc đang được cơ quan chức năng điều tra, làm rõ.
TS BS Lê Xuân Dương - khoa cấp cứu, Bệnh viện Trung Ương Quân đội 108 - cho biết tại các cơ sở y tế ở nước ta cứ vào mỗi mùa mưa, số bệnh nhân bị rắn độc cắn lại gia tăng. Đáng chú ý, do sơ cứu không đúng cách, nhiều bệnh nhân bị hoại tử tay chân, nhiễm trùng máu, thậm chí bị tử vong. Vì vậy, nhận biết rắn độc cắn và sơ cứu ban đầu đúng cách là vô cùng cần thiết.
Ở nước ta thường gặp 2 họ rắn độc là rắn hổ và rắn lục. Phân biệt rắn độc và rắn không độc nhiều khi rất khó. Tuy nhiên, có thể nhận ra được một số loại rắn độc thường gặp dựa vào các đặc điểm đặc trưng bên ngoài của rắn: rắn hổ mang (khi chuẩn bị tấn công thì cổ bạnh, phát âm thanh đặc trưng), rắn cạp nong (thân mình 'khúc vàng khúc đen'), rắn cạp nia (thân mình 'khúc trắng khúc đen'), họ rắn lục (đầu to hình thoi hoặc tam giác).
Rắn độc có thường có hai răng độc lớn (còn gọi là móc độc) và thường ở vị trí răng cửa hàm trên, do đó khi cắn thường để lại vết cắn đặc trưng có thể giúp phân biệt rắn độc.
Răng độc đóng vai trò như một kim tiêm dưới da hoặc tiêm vào bắp thịt. Một số loại rắn hổ mang mặc dù ở cách nạn nhân một khoảng cách vẫn có thể phun nọc độc về phía nạn nhân và gây tổn thương mắt, có thể từ đó gây nhiễm độc toàn thân.
Sơ cứu sao cho đúng cách?
Bác sĩ Xuân Dương hướng dẫn người bệnh sơ cứu đúng cách bệnh nhân bị rắn độc cắn bằng các bước dưới đây:
- Trấn an người bệnh.
- Không để bệnh nhân tự đi lại. Bất động chân, tay bị cắn bằng nẹp (vì vận động làm cho nọc độc xâm nhập vào trong cơ thể nhanh hơn).
- Cởi bỏ đồ trang sức ở chân, tay bị cắn (vì có thể gây chèn ép khi vùng đó bị sưng nề).
- Áp dụng biện pháp băng ép bất động với một số loại rắn hổ (rắn cạp nong, cạp nia, hổ mang chúa, rắn biển và một số giống rắn hổ mang thường), băng ép bất động để làm chậm sự xuất hiện triệu chứng liệt.
- Dùng các băng chun giãn, băng vải hoặc tự tạo từ khăn, quần áo. Băng tương đối chặt nhưng không quá mức (còn sờ thấy động mạch đập). Bắt đầu băng từ ngón chân, tay đến hết toàn bộ chân, tay bị cắn. Dùng nẹp cứng (nẹp, miếng gỗ, que, miếng bìa cứng,...) cố định chân, tay bị cắn.
- Không băng ép khi rắn lục cắn vì có thể làm vết thương nặng thêm.
Bác sĩ Dương lưu ý, có thể chích nặn rửa vết cắn dưới bòi nước sạch với xà phòng rồi sát trùng. Nếu bệnh nhân khó thở thì hô hấp nhân tạo (hà hơi thổi ngạt hoặc bằng phương tiện y tế có tại chỗ như bóp bóng, máy thở xách tay,..). Nếu có dấu hiệu ngừng tuần hoàn thì tiến hành hồi sinh tổng hợp ngay tại chỗ và chờ nhân viên y tế đến.
Vận chuyển bệnh nhân bằng phương tiện đến cơ sở y tế đồng thời duy trì băng ép, bất động, để vùng bị cắn thấp hơn vị trí của tim, nếu ở chân, tay thì có thể để thõng tay hoặc chân.…
Bất cứ trường hợp nào bị rắn cắn, ngay cả khi xác định là rắn lành, đều cần xử trí và theo dõi tại bệnh viện như trường hợp rắn độc cắn, ít nhất trong 12 giờ đầu. Nếu trễ sau 24-48 giờ, kết quả điều trị rất kém hoặc không hiệu quả.
Tuyệt đối không sử dụng các biện pháp như quấn garo, garô là biện pháp làm tắc nghẽn hoàn toàn động mạch. Nó gây đau và rất nguy hiểm và không thể duy trì lâu (không quá 40 phút), chân tay rất dễ bị thiếu máu nguy hiểm. Nhiều trường hợp sau đó phải cắt cụt chân tay vì garô. Ngoài ra khi đến bệnh viện, bác sĩ tháo băng garo ra thì chất độc sẽ cùng lúc ùa về tim khiến bệnh nhân bị sốc, đe dọa tính mạng.
Không trích, rạch, trâm, chọc tại vùng vết cắn: các biện pháp này không có lợi ích, rõ ràng gây hại thêm cho bệnh nhân (tổn thương thêm mạch máu, dây thần kinh,...nhiễm trùng nặng thêm). Không hút nọc độc không có lợi ích.
Không chườm đá (chườm lạnh) có thể gây hại. Không sử dụng các loại thuốc dân gian, cổ truyền, chữa bằng mẹo: Không có ích lợi, khi đắp có thể gây nhiễm trùng, khi uống có thể gây hại cho nạn nhân. Nếu rắn đã chết hoặc bắt được rắn phải đem cùng với bệnh nhân đến bệnh viện để nhận dạng.
Đề phòng rắn cắn
- Biết về loại rắn trong vùng, biết khu vực rắn thích sống hoặc ẩn nấp.
- Đi ủng, dày cao cổ và quần dài, đặc biệt khi đi trong đêm tối, đội thêm mũ rộng vành nếu đi trong rừng hoặc đi ở khu vực nhiều cây cỏ.
- Càng tránh xa rắn thì càng tốt, đầu rắn đã chết vẫn có thể cắn người. Không bắt rắn, đuổi hoặc dồn ép rắn trong khu vực khép kín.
- Không sống ở gần các nơi rắn thích cư trú hoặc thích đến như các đống gạch vụn, đống đỏ nát, đống rác, nơi nuôi các động vật của gia đình.
- Để tránh bị rắn biển cắn, người dân không nên bắt rắn ở trong lưới hoặc dây câu.
- Dùng đèn nếu ở trong bóng tối hoặc vào ban đêm.