Sắp trình Bộ Chính trị Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam hơn 58 tỷ USD

Dự án đi qua 20 tỉnh, thành phố

Trong báo cáo gửi Ban Chỉ đạo các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm mới đây, Bộ GTVT cho biết, dự kiến trong tháng 9 tới sẽ trình Bộ Chính trị xem xét, có ý kiến về chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

Theo Bộ GTVT, từ năm 2005 đến nay, Bộ GTVT đã triển khai nhiều nghiên cứu về đường sắt tốc độ cao. Năm 2009, báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án (BCNCTKT) dự án đã được Hội đồng thẩm định Nhà nước thông qua, Bộ Chính trị tán thành chủ trương đầu tư. Tuy nhiên, tại kỳ họp Quốc hội tháng 5/2010, dự án đường sắt tốc độ cao chưa được thông qua.

Thực hiện Nghị quyết của Ban chấp hành Trung ương và chỉ đạo của Thủ tướng, thời gian qua Bộ GTVT đã rà soát, bổ sung hoàn thiện BCNCTKT. Trong quá trình nghiên cứu, Bộ GTVT đã tổ chức nhiều hội nghị, hội thảo lấy ý kiến của các cơ quan, các chuyên gia, nhà khoa học; thống nhất bằng văn bản với 20 địa phương có dự án đi qua.

Bộ GTVT đã tổ chức lấy ý kiến các Bộ, ban, ngành liên quan. Chính phủ, Ban Kinh tế Trung ương, Ủy ban Khoa học công nghệ và môi trường của Quốc hội khóa XIV, Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam đã tổ chức nhiều cuộc họp, hội thảo. Tiếp thu tất cả các ý kiến, Bộ GTVT đã hoàn chỉnh BCNCTKT và trình Thủ tướng vào tháng 2/2019. Với quy mô thuộc tiêu chí dự án quan trọng quốc gia, ngày 11/7/2019, Thủ tướng có Quyết định số 859/QĐ-TTg thành lập Hội đồng thẩm định Nhà nước để thẩm định BCNCTKT.

Theo chương trình làm việc của Bộ Chính trị, Ban Bí thư năm 2021 và ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ GTVT đã xây dựng Đề án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam và lấy ý kiến Ban Kinh tế Trung ương, các Ủy ban của Quốc hội gồm Ủy ban Kinh tế, Ủy ban Tài chính - Ngân sách CNS, Ủy ban Khoa học công nghệ và môi trường.

Báo cáo của Bộ GTVT trình Ban Chỉ đạo, các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành GTVT nêu rõ: Trên cơ sở các ý kiến góp ý, Bộ GTVT đã tiếp thu, hoàn thiện và trình Bí thư Ban Cán sự Đảng Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tại Tờ trình số 09/TTr-BCSĐ ngày 20/9/2021. Tuy nhiên, do dự án đang được Hội đồng thẩm định Nhà nước thẩm định nên Bí thư Ban Cán sự Đảng Chính phủ chỉ đạo Ban Cán sự Đảng Bộ GTVT đã gửi Văn phòng Trung ương Đảng đề nghị báo cáo Bộ Chính trị cho phép lùi thời hạn báo cáo về chủ trương đầu tư dự án đến khi có kết quả thẩm định của hội đồng thẩm định.

Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đi qua 20 tỉnh, thành phố: Hà Nội, Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng trị, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Đồng Nai, TPHCM. Điểm đầu tại ga Ngọc Hồi - TP Hà Nội, điểm cuối tại ga Thủ Thiêm - TPHCM.

Tốc độ chạy tàu tối đa 320km/h

Nghiên cứu của Bộ GTVT trình các cấp có thẩm quyền cho biết, Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, quy mô đầu tư là đường đôi, khổ 1.435mm, điện khí hóa, chiều dài 1.545km. Đoàn tàu sử dụng công nghệ động lực phân tán, tốc độ khai thác tối đa khoảng 320km/h.

Tổng mức đầu tư dự kiến toàn bộ dự án khoảng hơn 58 tỷ USD. Trong đó, chi phí giải phóng mặt bằng (GPMB) 1,98 tỷ USD; chi phí xây dựng 31,58 tỷ USD, chi phí thiết bị 15 tỷ USD; chi phí quản lý dự án, tư vấn, chi phí khác 5,82 tỷ USD; chi phí dự phòng 4,07 tỷ USD.

Nghiên cứu dự án đề xuất phương án phân kỳ đầu tư theo 2 giai đoạn.

Giai đoạn 1: Đầu tư đoạn Hà Nội - Vinh và đoạn Nha Trang - TPHCM chiều dài 665km. Tổng mức đầu tư dự kiến 24,72 tỷ USD; trong đó, chuẩn bị đầu tư cho toàn tuyến giai đoạn 2020-2026, thi công giai đoạn 2027-2031, đưa vào khai thác khoảng năm 2032.

Giai đoạn 2: Đầu tư đoạn Vinh - Nha Trang để nối thông toàn tuyến, chiều dài 894km. Tổng mức đầu tư dự kiến 33,99 tỷ USD; trong đó khoảng năm 2040 đưa vào khai thác đoạn Vinh - Đà Nẵng; khoảng năm 2045-2050 khai thác đoạn Đà Nẵng - Nha Trang.

Trước đó, theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, kết quả thẩm tra của Liên danh tư vấn thẩm tra quốc tế cho thấy BCNCTKT còn nhiều vấn đề cần được đánh giá, cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo tính khả thi. Các vấn đề gồm: Lựa chọn cấp tốc độ thiết kế và khai thác; hướng tuyến và kết nối với các mạng lưới giao thông trong và ngoài nước; tổng mức đầu tư và phương án huy động vốn…

Đây là dự án có quy mô, tổng mức đầu tư rất lớn, công nghệ phức tạp, có ảnh hưởng rất lớn, lâu dài đến sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, vì vậy Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng cần đánh giá kỹ lưỡng các vấn đề liên quan, do đó tiến độ thẩm định có thể kéo dài.

Châu Như Quỳnh