Nghe ‘thần y’ mạng mua thuốc uống, nhiều người suy gan, thận

Suy thận, suy gan vì thuốc không rõ nguồn gốc

Mới đây, ông N.N.Đ. (47 tuổi, quận 12) nhập viện Bệnh viện Nhân dân 115 (TP.HCM) vì hôn mê. Trước đó ông Đ. bị viêm xoang mạn tính, không có tiền sử bị đái tháo đường. Cách nhập viện 1 tuần, ông đọc thông tin trên mạng và đặt mua một lọ thuốc trị viêm xoang không rõ nguồn gốc trên mạng về uống.

Sáng ngày nhập viện, ông Đ. vẫn ăn uống và đi làm bình thường, sau đó lên cơn co giật, sùi bọt mép và mất ý thức.

Sau đó được đưa vào bệnh viện địa phương thử đường huyết rất thấp (không ghi trị số), và ngay lập tức được chuyển viện Bệnh viện Nhân dân 115 và điều trị tại khoa nội tiết.

Tại đây, qua thăm khám các bác sĩ chẩn đoán hạ đường huyết nặng nghi do dùng thuốc không rõ nguồn gốc (có thể chứa các chất gây hạ đường huyết) và được tiếp tục điều trị nội khoa, duy trì Glucose 10%. Kết quả người bệnh đã hồi phục hoàn toàn, không để lại di chứng sau 3 ngày điều trị và được xuất viện.

Đây là trường hợp hạ đường huyết nghiêm trọng ở người khỏe mạnh mà nguyên nhân nhiều khả năng liên quan đến việc uống các thuốc không rõ nguồn gốc.

Trước đó, Bệnh viện Xanh Pôn từng đã tiếp nhận bệnh nhân nam 56 tuổi, mắc tiểu đường lâu năm, đồng thời mắc viêm gan B, ung thư gan, sử dụng thuốc tiêm điều trị tiểu đường.

Khi nghe các "thần y" mạng, bệnh nhân bỏ điều trị, chuyển sang uống thuốc nam (4 viên/ngày); gói thuốc không rõ thành phần, bao bì, nơi sản xuất, cũng không có chứng nhận cấp phép, nhưng lại được quảng cáo có công dụng điều trị tiểu đường và suy thận.

Vài ngày đầu, chỉ số đường huyết của bệnh nhân có giảm, nhưng càng ngày càng mệt mỏi, ăn uống kém, cuối tháng bệnh nhân vào viện trong tình trạng huyết áp tụt, ý thức chậm, thở nhanh, đau bụng... Các chỉ số xét nghiệm đều rất kém, đe dọa ngừng hô hấp, ngừng tim.

Không chỉ đe dọa tính mạng, thậm chí đã có nhiều trường hợp tử vong do dùng thuốc (có chứa chất cấm) mua qua mạng.

Chú ý kiểm tra chất lượng thuốc

ThS BS Võ Tuấn Khoa - khoa nội tiết Bệnh viện Nhân dân 115 - cho biết các thuốc sử dụng trong y khoa nói chung giúp con người khỏe mạnh và sống thọ hơn. Thuốc được chia làm hai loại:

Thuốc kê đơn là thuốc do chính bác sĩ có chứng chỉ hành nghề kê và sau đó người bệnh đến nhà thuốc hay cơ sở y tế mua theo đúng đơn này.

Thuốc không kê đơn (gọi là OTC viết tắt từ chữ Over-the-counter) có thể mua tại siêu thị, cửa hàng tiện dụng hay nhà thuốc. Các thuốc này thường chứa các chất bao gồm vitamin, khoáng chất, dinh dưỡng bổ sung, thảo dược, thuốc nhuận trường, thuốc cảm cúm và thuốc giảm dịch vị ở dạ dày.

Tất cả các loại thuốc đều có lợi ích và rủi ro cho người sử dụng. Lợi ích có thể bao gồm chữa lành bệnh, giảm đau… Rủi ro là những triệu chứng hay cảm giác không mong muốn có thể xảy ra cho người bệnh còn gọi là tác dụng phụ. Tác dụng phụ này có thể ở mức độ nhẹ như chán ăn, khô miệng… và nặng như suy gan cấp, suy thận cấp, thậm chí tử vong.

Ngày nay do internet phát triển mạnh mẽ nên thương mại điện tử cũng phát triển, nhất là việc bán trực tuyến các thuốc. Người tiêu dùng nên áp dụng các cách thức sau đây để nhận diện thuốc kém chất lượng khi mua trực tuyến.

Trước khi quyết định mua, người mua cần tra cứu trang website của thuốc đó, cùng với số điện thoại. Nếu cần phải gọi điện thoại xác nhận, yêu cầu gửi thông tin cung cấp giấy tờ đăng ký thuốc, giấy chứng nhận của Bộ Y tế Việt Nam về chất lượng thuốc và lưu hành thuốc qua email hoặc qua tin nhắn. Nếu bên bán từ chối hoặc trả lời qua loa thì không nên mua ngay từ đầu.

Khi nhận thuốc lúc giao hàng: kiểm tra bằng các cách thức sau đây.

1. Kiểm tra sản phẩm bên ngoài bằng mắt thường

- Kiểm tra gói hàng có dấu hiệu nghi ngờ khác với thông thường.

- Kiểm tra tem chống giả.

- Kiểm tra nơi in địa chỉ công ty sản xuất, số lô, ngày sản xuất và ngày hết hạn.

- Kiểm tra chữ in có sắc nét, đồng bộ không.

2. Kiểm tra nguồn gốc của thuốc bằng cách quét mã QR.

“Tóm lại người bệnh không nên tự ý mua và sử dụng các thuốc một cách tùy tiện vì có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của minh. Nên tham khảo ý kiến của các bác sĩ/dược sĩ để có khuyến cáo phù hợp”, bác sĩ Khoa nhấn mạnh.

Còn bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên - giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) - cho biết việc người dân sử dụng các thuốc nam trôi nổi, không rõ nguồn gốc sẽ không loại trừ việc thuốc có thể bị trộn thêm các chất khác từ tây y, thậm chí là các chất cấm sử dụng.

Phổ biến nhất là thuốc Nam trộn corticoid với liều cao để giảm đau, kháng viêm, giúp bệnh nhân viêm khớp giảm triệu chứng đau rất nhanh, nhưng để lại hậu quả lâu dài và hết sức nặng nề. Cá biệt, Trung tâm chống độc đã điều trị cho một bệnh nhân bị suy đa tạng do ngộ độc paracetamol, sau một thời gian sử dụng thuốc nam để chữa đau xương khớp.

Paracetamol là thuốc giảm đau, hạ sốt, chỉ được uống với liều lượng và hướng dẫn cụ thể theo chỉ định của bác sĩ. Việc trộn paracetamol vào thuốc nam với liều lượng không được công bố khiến bệnh nhân bị ngộ độc là việc làm phi pháp.

Bác sĩ Nguyên khuyến cáo người dân khi có bệnh nên đến khám tại các cơ sở y tế và uống thuốc theo đơn của bác sĩ. Không nên tự ý dùng thuốc theo kinh nghiệm dân gian, thuốc trôi nổi trên thị trường, được bán online không rõ nguồn gốc để tránh “tiền mất, tật mang".

ANH ĐÀO