Chấm dứt thời kỳ tiền 'dễ dãi', cảnh báo lãi suất sẽ tăng lên

Đây là lo ngại của đại biểu Hà Sỹ Đồng (Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị)  tại phiên thảo luận tại hội trường về tình hình kinh tế - xã hội ngày 1/6.

Ông Đồng đồng ý với nhận định: “Kết quả xử lý nợ xấu chưa thực sự vững chắc, thực trạng nợ xấu cho thấy nền kinh tế vẫn tiềm ẩn rủi ro và nợ xấu ngân hàng có khả năng tiếp tục tăng mạnh trong thời gian tới”.

Làm rõ thêm nguyên nhân dẫn tới thực trạng này, ông Đồng cho rằng, việc duy trì chính sách “tiền rẻ”, “tiền lỏng”, bên cạnh những mặt cấp thiết, tích cực là những hệ lụy khó tránh khỏi.

Đó là một phần đáng kể của dòng tiền “dễ dãi” đã và đang tìm tới các kênh đầu cơ vào nhóm tài sản rủi ro, không được khuyến khích, khiến vấn đề “bong bóng” ở một số lĩnh vực như bất động sản, chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp “ba không” và nhiều tài sản tài chính khác,… ít hay nhiều, nhẹ hay nặng, chắc chắn đã xuất hiện.

“Tính tới đầu tháng 4, nhìn chung thị trường liên tục đi lên và chạm vùng đỉnh giá trên 1.500 điểm, tăng tới 250%. Nhưng kể từ sau mốc đó đến trung tuần tháng 5, thị trường có xu hướng lao dốc, ngày 17/5 chỉ còn quanh mức 1200 điểm, 'rơi' hơn 300 điểm, vốn hóa 'bay hơi' cỡ 1,2 triệu tỷ đồng, thanh khoản thị trường chỉ còn quanh mức 16 nghìn tỷ đồng, thấp xa so thời đỉnh điểm 50 nghìn tỷ”, ông phân tích.

Điểm lưu ý nữa được đại biểu Hà Sỹ Đồng chỉ ra là từ tháng 3/2020 tới cuối tháng 4/2022, nhà đầu tư nước ngoài đã bán ròng tới 68 nghìn tỷ đồng (tương đương hơn 3 tỷ USD). Còn tính từ đầu năm tới cuối tháng 4, mức bán ròng của nhóm này đạt 4.400 tỷ đồng (tương đương 200 triệu USD).

“Câu hỏi đặt ra là có đúng dòng tiền rẻ từ Ngân hàng Nhà nước bơm ra một phần đáng kể đã tràn vào thị trường chứng khoán nói riêng, thị trường bất động sản và nhiều thị trường tài sản tài chính nói chung, khi mà khu vực kinh tế thực lúc đó đang bị co hẹp? Đòn bẩy tài chính mà các nhà đầu tư sử dụng vốn ngân hàng hoạt động thế nào? Liệu nợ xấu ngân hàng trong các lĩnh vực rủi ro này hiện ở mức bao nhiêu và sẽ còn gia tăng cỡ nào trong thời gian tới?”, ông nêu ra hàng loạt vấn đề.

Theo ông Đồng, những ngành như bất động sản, chứng khoán, dịch vụ tài chính-ngân hàng đã kiếm lời lớn suốt thời đại dịch. Thu ngân sách nhà nước từ các lĩnh vực này cũng tăng đột biến, bù đắp rất đáng kể cho những khoản hụt thu từ nhiều lĩnh vực sản xuất. Điều này cũng một phần câu trả lời cho cho câu hỏi vì sao ngân sách nhà nước thặng dư cao trong khi nền kinh tế, doanh nghiệp còn rất khó khăn sau đại dịch.

Nhưng hệ lụy dễ thấy, dễ hiểu là toàn thị trường tài chính-tiền tệ và tổng thể nền kinh tế đã bị bóp méo và đang gia tăng tích tụ rủi ro.

Bên cạnh khối nợ khoanh, nợ cơ cấu theo Thông tư 01, 03 và 14 của Ngân hàng Nhà nước tiếp tục phình lên do hệ lụy từ nhiều đợt giãn cách xã hội để phòng chống đại dịch, áp lực nợ xấu còn gia tăng từ khu vực phi sản xuất do rủi ro đảo chiều chính sách.

Ông cũng cảnh báo, khả năng chúng ta đang bị “trễ nhịp - lệch nhịp - lạc nhịp” ở mức độ nhất định với kinh tế thế giới và cả khu vực, khi mà tiến độ triển khai gói hỗ trợ tài chính - tiền tệ theo Nghị quyết 43 khá chậm chạp, ách tắc và hiệu quả sẽ không kịp bộc lộ rõ nét trước khi áp lực lạm phát cao xuất hiện, khiến Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước bị kẹt vào tình thế lưỡng nan.

Để tránh bị rủi ro tỷ giá và dòng vốn ra, theo ông Hà Sỹ Đồng, lãi suất trong nước sớm muộn cũng phải tăng.

Ngoài ra, áp lực tăng giá đầu vào liên tục và kéo dài đang tạo rủi ro lạm phát cao, khi tổng cầu hồi phục mạnh...

“Điều này đòi hỏi Ngân hàng Nhà nước phải cẩn trọng hơn trong hoạt động điều tiết cung tiền, đặc biệt thông qua việc kiểm soát “van tín dụng cho nền kinh tế”. Đồng thời, cũng có thể phải cân nhắc thu hẹp sớm hơn và kết thúc nhanh hơn chính sách tài khóa nới lỏng so với dự tính”, ông phân tích.

Như vậy, thực trạng nợ xấu cho thấy nền kinh tế vẫn tiềm ẩn rủi ro và nợ xấu ngân hàng có khả năng tiếp tục tăng mạnh trong thời gian tới là khá rõ.

Do đó, đại biểu Hà Sỹ Đồng cho rằng, việc cần thiết kéo dài thời hạn áp dụng Nghị quyết thí điểm 42 tới cuối năm 2023 để tránh bị khoảng trống pháp lý, trong thời gian đợi gia cố khung khổ pháp luật về xử lý nợ xấu và tài sản đảm bảo nợ vay trở nên có sức thuyết phục.

Thu Hằng