Gia tăng bệnh nhi mắc hội chứng ăn tóc

Đa phần có liên quan đến tâm lý

Tại Bệnh viện Nhi đồng TP.HCM chỉ trong vài năm gần đây bệnh viện đã tiếp nhận và điều trị cho 20 bệnh nhi ăn tóc. Vì tóc không thể tiêu hóa như thực phẩm khi dung nạp vào cơ thể nên dẫn đến tích tụ thành búi tóc trong dạ dày hoặc ruột non và có thể kèm theo "một đuôi tóc dài" nằm dọc theo lòng ruột.

Còn theo thống kê Bệnh viện Nhi đồng 2, hằng năm thường tiếp nhận các trường hợp tương tự và đang có xu hướng gia tăng trong thời gian gần đây.

Hầu hết các bé phải được phẫu thuật để lấy "búi tóc khổng lồ" ra khỏi đường tiêu hóa. Đặc biệt, tất cả các trường hợp bệnh nhi cần phải được theo dõi điều trị tâm lý lâu dài sau đó.

Mới đây, ngày 28/5 bác sĩ Nguyễn Cát Phương Vũ - khoa hồi sức tích cực Bệnh viện Nhi đồng TP.HCM - cho biết bệnh viện vừa phẫu thuật lấy búi tóc gây tắc nghẽn đường ruột kịp thời cho một bệnh nhi 5 tuổi ở quận 8.

Bệnh nhi đến khám tại bệnh viện trong tình trạng đau bụng âm ỉ kéo dài. Lúc nhập viện, trẻ tiếp tục có biểu hiện ói, tiêu chảy, bụng chướng. Các chẩn đoán hình ảnh từ siêu âm, X-quang cho thấy trẻ bị tắc ruột do búi tóc.

Bệnh nhi nhanh chóng được phẫu thuật lấy búi tóc gây tắc nghẽn đường ruột kịp thời. Sau mổ, trẻ tỉnh nhưng còn rối loạn tâm lý và mái tóc vẫn còn thưa do thói quen nhổ rồi nuốt tóc trước đó.

Tương tự, Bệnh viện Nhi đồng 2 cũng vừa tiếp nhận và phẫu thuật thành công cho bé gái 5 tuổi bị tắc ruột do "búi tóc khổng lồ" vì… thói quen nuốt tóc bất thường.

Theo mô tả của người nhà, bé bị đau bụng quặn cơn, âm ỉ trong khoảng 5 ngày trước nhập viện. Thời điểm nhập viện, bé đau bụng cơn dữ dội, bí trung đại tiện kèm theo ói dịch xanh nhiều.

TS.BS Trần Quốc Việt - phòng chỉ đạo tuyến Bệnh viện Nhi đồng 2 - nhận định tình trạng tắc ruột của bé xuất phát từ hội chứng Rapunzel (Rapunzel syndrome), còn được gọi là hội chứng "công chúa tóc mây" dựa theo nhân vật hư cấu trong truyện với mái tóc dài cùng tên.

Ngoài đời thực, hội chứng này là một vấn đề rất đáng lưu ý và gây ra biến chứng nguy hiểm như tắc ruột, trong khi ghi nhận nhiều người bệnh có xu hướng "thèm ăn tóc".

Có liên quan đến stress

BS. CKII Nguyễn Thị Kiều Tiên – Bệnh viện Tâm thần TP.HCM – cho biết trong thời gian qua, TP.HCM ghi nhận các trường hợp trẻ tự ăn tóc gây tắc ruột nặng phải mổ cấp cứu. Đây có thể là hệ quả của rối loạn xung động nhổ tóc - một dạng rối loạn hành vi xung động trong tâm thần học có thể gặp ở trẻ em lẫn người lớn.

Hiện tượng này thường được khởi đầu bằng hành vi tự động sờ, day rồi bứt từng sợi tóc trong khi đang suy nghĩ, làm việc, học tập, … Người bệnh ban đầu sẽ cảm thấy đau nhưng dần dần sẽ có cảm giác “đã ngứa” dù không có yếu tố gây ngứa như nấm gàu.

Việc này lặp đi lặp lại nhiều lần và hình thành hành vi tự bứt tóc khi cảm thấy cần suy nghĩ, khi căng thẳng, khi cần giải quyết vấn đề hay khi thấy buồn hoặc thậm chí khi thấy… rảnh.

Ở trẻ em, sau khi tự bứt tóc xong, các em có khuynh hướng nếm thử xem thế nào hoặc để xoá dấu tích tóc rụng (sẽ bị người lớn la phạt) dẫn đến việc các em sẽ lén bứt tóc và tự nuốt tóc để tránh bị la phạt. Điều này lâu dần sẽ hình thành búi tóc gây tắc ruột vì con người không có men tiêu hoá chất keratin có trong các sợi tóc.

Vì rối loạn là một quá trình diễn ra theo thời gian nên tuỳ theo giai đoạn, phụ huynh có thể nhận ra rối loạn này ở trẻ thông qua một số dấu hiệu như: Trẻ hay vừa ngồi học vừa sờ đầu, hoặc vừa ngồi chơi game vừa sờ chân tóc, xung quanh nơi trẻ nằm hoặc ngồi sẽ có nhiều tóc rụng, khi đưa trẻ khám chuyên khoa da liễu không phát hiện bất thường gây rụng tóc nhưng có những mảng trống đáng ngờ trên da đầu và trẻ thường than đầy bụng dù không ăn gì nhiều...

Đây được xem là một rối loạn có liên quan đến stress, đến việc kiểm soát hành vi xung động nên trẻ cần được đưa khám ở chuyên khoa Tâm lý - Tâm thần để được chữa trị sớm tận gốc vấn đề, tránh phải giải quyết hậu quả ở phẫu thuật ngoại khoa.

Những trẻ đã có hành vi tự ăn tóc kéo dài, lâu dần khiến tóc bị rối và mắc kẹt trong hệ thống tiêu hóa dẫn đến tình trạng tắc ruột và phải phẫu thuật để lấy “búi tóc khổng lồ” này ra khỏi cơ thể.

Tuy nhiên, nếu không được tìm hiểu nguyên nhân và trị liệu đúng chuyên khoa thì ngay cả sau khi đã phẫu thuật, việc tái diễn hành vi này vẫn còn tồn tại khả năng rất cao.

Từ đó, dẫn đến nhiều búi tóc trong bụng, cùng nhiều mảng trọc trên đầu thêm nhiều lần nữa. Vì vậy, sau khi được phẫu thuật lấy búi tóc, trẻ cần được điều trị bằng thuốc và liệu pháp tâm lý, huấn luyện hành vi để kiểm soát xung động trên.

ANH ĐÀO