Động thái quân sự chung đầu tiên của Nga - Trung kể từ khi chiến sự Ukraine bùng nổ

Giới phân tích quân sự nhận định, những chuyến bay của dàn máy bay ném bom Nga - Trung gần vùng nhận diện phòng không của Nhật Bản và Hàn Quốc cho thấy, Moscow và Bắc Kinh sẽ cho tăng cường các mối quan hệ quân sự bất chấp căng thẳng ngày càng gia tăng với phương Tây liên quan tới chiến sự ở Ukraine.

Theo các chuyên gia, Trung Quốc dường như không tham gia hợp tác quân sự với Nga trong vấn đề ở Ukraine. Tuy nhiên, những chuyến bay tuần tra chung ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương như ngày 24/5 sẽ còn tiếp tục trong tương lai. Chuyến bay tuần tra chung của Nga – Trung diễn ra vào đúng ngày Tổng thống Mỹ Joe Biden kết thúc chuyến thăm đầu tiên tới khu vực châu Á.

Oanh tạc cơ chiến lược Tu-95 của không quân Nga tham gia cuộc tuần tra chung với Trung Quốc. (Ảnh: Bộ Quốc phòng Nga)

Ông Yue Gang, một tướng quân đội Trung Quốc đã nghỉ hưu, cho hay các mối quan hệ quân sự giữa Nga và Trung Quốc đã bị theo dõi chặt chẽ kể từ khi Moscow triển khai chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine từ ngày 24/2. Hoạt động tuần tra chung của quân đội hai nước còn là lời cảnh báo tới Mỹ và Nhật Bản.

“Chuyện này là cần thiết với Trung Quốc để tiếp tục tiến hành tuần tra chung. Mỹ và Nhật Bản tiếp tục tăng cường để đẩy mạnh quan hệ hợp tác và tập trận quân sự. Sự gián đoạn trong hợp tác quân sự sẽ tác động tới niềm tin đôi bên giữa quân đội Nga và Trung Quốc”, Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP) dẫn lời ông Yue.

Cũng theo ông Yue, Mỹ đang tiếp tục củng cố các mối quan hệ quân sự hùng mạnh với sự hiện diện của nhiều căn cứ trong khu vực, cũng như tăng cường quan hệ liên minh với các nước như Nhật Bản và Hàn Quốc.

“Cả Nga và Trung Quốc cần kiềm chế hành động khiêu khích từ phía Mỹ. Mối quan hệ hợp tác quân sự ở Đông Á hiện đáng giá với cả hai nước”, ông Yue nói thêm.

Trong tuyên bố, Bộ Quốc phòng Nga cho hay hoạt động tuần tra chung trên không của Nga – Trung kéo dài 13 tiếng đồng hồ trên vùng biển Nhật Bản và biển Hoa Đông với sự tham gia của dàn oanh tạc cơ chiến lược Tu-95 của Nga và Xian H-6 của Trung Quốc.

Đây là lần đầu tiên Nga – Trung triển khai tuần tra quân sự chung kể từ khi Moscow tấn công Ukraine vào cuối tháng Hai.

Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc Wu Qian nhấn mạnh, cuộc tuần tra đã được lên lịch và đây là lần thứ 4 kể từ năm 2019 quân đội Nga – Trung tổ chức tuần tra chung. Sự kiện không nhằm vào bất cứ bên thứ 3 nào hay liên quan tới “tình hình gần đây ở khu vực và trên thế giới”.

“Mục đích là thử nghiệm và đánh giá mức độ hợp tác giữa không quân hai nước, đồng thời thúc đẩy niềm tin đôi bên chiến lược và hợp tác thực tế giữa quân đội hai nước”, ông Wu nói.

Cuộc tuần tra diễn ra chỉ sau vài tiếng Tổng thống Biden có tuyên bố được cho “chọc giận” Trung Quốc khi ông chủ Nhà Trắng cho hay Mỹ sẽ bảo vệ quân đội Đài Loan trong trường hợp hòn đảo này bị tấn công. Sau đó, giới chức Mỹ bao  gồm Tổng thống Biden cho biết các chính sách của Mỹ đối với Đài Loan vẫn không thay đổi.

Trung Quốc tránh bị kéo vào vấn đề Ukraine 

Trong chuyến thăm đầu tiên tới châu Á, ông Biden đã gặp gỡ các nhà lãnh đạo Nhật Bản, Ấn Độ  và Australia, những quốc gia là thành viên của Bộ Tứ Kim Cương, vào ngày 24/5. Tại cuộc họp, lãnh đạo 4 nước nhấn mạnh sự phản đối trước những nỗ lực “làm thay đổi hiện trạng bằng vũ lực” ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price cho biết cuộc tập trận chung của Nga – Trung dường như đã được lên kế hoạch từ trước, và thể hiện mối quan hệ đối tác chiến lược “phi giới hạn” mà Bắc Kinh và Moscow từng tuyên bố trước nhiều tuần xảy ra xung đột ở Ukraine “vẫn tồn tại và ổn định”.

Trong khi đó, ông Fu Qianshao, chuyên gia về thiết bị lực lượng không quân Trung Quốc đã nghỉ hưu, cho hay hoạt động tuần tra chung của Nga – Trung là cuộc diễn tập “thường xuyên” nằm trong kế hoạch thường niên, và không liên quan tới hội nghị thượng đỉnh của Bộ Tứ Kim Cương ở Tokyo.

“Các cuộc diễn tập chung giữa Nga – Trung đã được tiến hành vài lần với dàn oanh tạc cơ bay phía trên biển Nhật Bản và Tây Thái Bình Dương, nên được xem là hoạt động bình thường và không có gì phải ngạc nhiên”, ông Fu cho hay.

Trung Quốc và Nga vẫn có những động thái tăng cường quan hệ giữa lúc chiến sự ở Ukraine bùng phát. Mỹ và các nước đồng minh đã ban hành hàng loạt lệnh trừng phạt với Moscow. Thậm chí, Washington cảnh báo Bắc Kinh sẽ phải đối mặt với hậu quả nếu hỗ trợ cho quân đội Nga.

Bắc Kinh cho tới nay vẫn từ chối đưa ra lời bình luận chỉ trích chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine. Đáng nói, Nga – Trung vẫn tiếp tục thực hiện các mối quan hệ thương mại và kinh tế.

Đồng quan điểm với Nga, Trung Quốc còn chỉ trích mạnh mẽ hoạt động mở rộng sang phía đông của NATO.

Ông Yue nói thêm, dù Trung Quốc sẽ tiếp tục mối quan hệ hợp tác quân sự với Nga, nhưng Bắc Kinh sẽ tránh để không bị xem là bên hậu thuẫn cho chiến dịch của quân đội Nga ở Ukraine.

Cũng theo ông Yue, Nga có thể tạm thời không tiến hành các cuộc diễn tập quân sự quy mô lớn, bởi các nguồn lực quân sự đang đổ dồn tham chiến ở Ukraine.

Còn ông Cheung Mong, Phó Giáo sư tại Đại học Waseda ở Nhật Bản, cho rằng cuộc tuần tra chung sẽ khiến Nhật Bản càng củng cố quan điểm Nga – Trung đang hỗ trợ lẫn nhau.

Minh Thu (lược dịch)