Ứng xử văn minh với đất nông nghiệp

Trên nhiều diễn đàn kinh tế thế giới đề cập đến một thông tin khá đặc biệt: Sau hai năm đối mặt với biến động do đại dịch Covid-19, nhiều tỉ phú quyết định đầu tư đất nông nghiệp. Danh sách những tỉ phú tham gia thị trường đất nông nghiệp có những tên tuổi tầm cỡ như Chủ tịch Microsoft- Bill Gates, Chủ tịch CNN - Ted Turner, Chủ tịch Facebook - Mark Zuckerberg, Chủ tịch Amazon - Jeff Bezos....

Các giáo sư nông nghiệp Mỹ cho rằng, sự dịch chuyển đầu tư của các tỉ phú là một sự chọn lựa khôn ngoan, vì đất nông nghiệp mang lại sự ổn định tài chính cho người sở hữu trong những thời điểm kinh tế toàn cầu có nhiều bất ổn. Quan trọng hơn, các tỉ phú đã thu mua đất nông nghiệp để sử dụng cho mục đích canh tác nông nghiệp. Họ không trực tiếp trồng trọt thì họ cho người không có đất nông nghiệp được thuê ngắn hạn hoặc dài hạn, để gieo cấy, để tiếp tục phủ xanh đồi nương, tiếp tục làm ra nông sản.

Trông người lại ngẫm đến ta, thấy có gì khác biệt? Đất nông nghiệp ở Việt Nam giai đoạn gần đây cũng được nhiều đại gia thu mua, nhưng lại biến đất nông nghiệp thành đất phi nông nghiệp. Khi đã thu mua đất nông nghiệp thì đại gia lập tức tìm mọi thủ thuật để biến đổi thành đất phục vụ thương mại dịch vụ. Không chỉ “bờ xôi ruộng mật” thu hẹp dần, mà đất nông nghiệp ở khu vực thuận lợi với công tác thủy lợi như bên cạnh sông hồ cũng rơi vào thảm cảnh “xua hà bá, phá sơn lâm” để làm resort nghỉ dưỡng.

Việt Nam là một đất nước có truyền thống nông nghiệp và có thế mạnh nông nghiệp. Vậy mà, từng ngày từng giờ thì người Việt Nam lại phải tận mắt chứng kiến diện tích đất nông nghiệp cứ teo tóp, cứ manh mún. Có phải dân số Việt Nam tăng nhanh khiến nhu cầu nhà ở không đủ đáp ứng, phải trưng dụng đất nông nghiệp cho các công trình giãn dân hay tái thiết sinh kế? Hoàn toàn không. Phần lớn đất nông nghiệp được thu mua đều giống như hàng hóa để đầu cơ chuyển nhượng trục lợi. Vì vậy, xuất hiện nghịch lý, nhiều nông dân không có đất canh tác mà đất nông nghiệp lại bỏ hoang vì người sở hữu ôm đất để chờ dịp kiếm lời.

Muốn lĩnh vực nông nghiệp đích thực phát huy giá trị bệ đỡ của nền kinh tế Việt Nam, thì nhất định phải tư duy lại cách ứng xử với đất nông nghiệp. Hiện nay, nhiều địa phương đang thả nổi việc quản lý sử dụng đất nông nghiệp, và tùy tiện quy hoạch tài nguyên đất cho các dự án thương mại dịch vụ. Đất nông nghiệp không hướng đến mục đích phát triển nông nghiệp, thì nông dân và nông thôn cất cánh trên cơ sở nào?

Câu chuyện các tỉ phú thế giới đầu tư vào đất nông nghiệp một cách văn minh, trực tiếp cảnh tỉnh người Việt Nam về bài toán thịnh vượng tương lai. Chúng ta phải thấy nguy cơ hiện hữu, những người được gọi là đại gia bất động sản vì sự tham lam và sự ích kỷ của họ đã và đang thao túng đất nông nghiệp để hốt bạc, bất chấp những hệ lụy cho môi trường bền vững của một xứ sở nông nghiệp.

LÊ THIẾU NHƠN