Quyền lực đáng sợ của Apple

Từ tháng 4, Apple thực hiện thay đổi quyền riêng tư trên hệ điều hành iOS. Mỗi khi mở ứng dụng, người dùng sẽ nhìn thấy một cửa sổ hiện lên và xin ý kiến có cho phép ứng dụng theo dõi người dùng cho mục đích quảng cáo hay không. Họ dễ dàng nói không bằng cách nhấn vào nút “Ask App Not to Track” (yêu cầu ứng dụng không theo dõi).

Hơn 6 tháng sau, thay đổi ấy bắt đầu ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh của các công ty khác và cho thấy quyền lực khổng lồ của Apple không chỉ trong lĩnh vực điện tử tiêu dùng. Rõ ràng, hầu hết người dùng iPhone nói không với theo dõi và tính năng App Tracking Transparency (ATT) đại diện cho thách thức mới đối với các hãng, từ Snap đến Facebook.

Tác động lớn từ thay đổi nhỏ

Mất vài tháng trước khi các nhà quảng cáo nhận ra tác động đầy đủ của những thay đổi khi người dùng iPhone cập nhật hệ điều hành. Bản cập nhật chia người dùng iPhone làm hai phe: những người cho phép theo dõi và những người không. Theo báo cáo hồi tháng 10 của hãng đo lường quảng cáo AppsFlyer, 86% thiết bị iOS đang chạy sở hữu tính năng ATT. Trong số những người nhìn thấy cửa sổ, 38% đồng ý và 62% không đồng ý theo dõi.

Ông Rosenfelder chia sẻ, những người dùng chọn đồng ý theo dõi “quý hơn vàng” đối với các nhà quảng cáo vì họ sẽ dùng dữ liệu thu thập được để điều chỉnh chiến dịch cho phù hợp với những người dùng không đồng ý theo dõi.

ATT đảo ngược cơ chế đứng sau nhiều quảng cáo di động. Meta, công ty mẹ Facebook, cảnh báo quảng cáo mục tiêu của hãng kém hiệu quả hơn hẳn từ khi tính năng ATT được triển khai. Facebook cho biết doanh thu đã có thể tăng mạnh trong quý III nếu không có thay đổi từ Apple.

Meta là một trong những hãng lên tiếng phản đối tính năng ATT nhiều nhất, đặc biệt khi có lúc Apple nhằm vào mạng xã hội Facebook. Chẳng hạn, CEO Apple Tim Cook từng nhắc tên Facebook trên Twitter khi đề cập vấn đề quyền riêng tư.

Meta phản ứng bằng cách xây dựng hệ thống riêng bên trong các ứng dụng, như khả năng mua sản phẩm trực tiếp từ Facebook, giảm nhu cầu cần đến theo dõi bên thứ ba. CEO Mark Zuckerberg cho biết giải pháp thiết lập cửa hàng ngay trong ứng dụng sẽ trở nên hấp dẫn và quan trọng với các doanh nghiệp lớn.

Cổ phiếu của Snap cũng bị ảnh hưởng với nguyên nhân tương tự. Trước đây, CEO Snap Evan Spiegel từng khen ngợi cách tiếp cận của Apple với quyền riêng tư trong các cuộc phỏng vấn. Công ty còn cập nhật sản phẩm quảng cáo để phù hợp với thay đổi ATT.

Song, tháng trước, ông Spiegel cảnh báo tính năng ATT đe dọa kết quả kinh doanh quý IV, có thể thấp hơn đáng kể so với dự báo của Phố Wall (1,18 tỷ USD so với 1,36 tỷ USD). Đồng thời, ông nhận xét công cụ đo lường hiệu quả quảng cáo SKAdNetwork của Apple không đáng tin cậy, có sự chênh lệch so với các giải pháp đo lường khác. Ngoài ra, Snap cũng đang tăng tốc phát triển công nghệ riêng để hỗ trợ khách hàng.

Trong một cuộc phỏng vấn đầu tuần này, CEO Apple Tim Cook từ chối bình luận về tác động của ATT đến các công ty khác. Dù vậy, ông nói ATT ra đời để trao cho người dùng quyền quyết định những gì xảy ra trên thiết bị của họ. Ông khẳng định Apple luôn tập trung vào trao sức mạnh cho người dùng, hỏi ý kiến họ có muốn bị ứng dụng theo dõi hay không. Ông cũng bình luận, nếu nhà phát triển ứng dụng giành được niềm tin từ người dùng, họ sẽ được cho phép theo dõi.

Apple hưởng lợi

Tuy tính năng ATT là một “thắng lợi” với người dùng, thực chất nó cũng làm lợi cho sản phẩm Apple Search Ads của Apple. Theo Shani Rosenfelder, Giám đốc Nội dung AppsFlyer, thị phần quảng cáo tìm kiếm Apple ghi nhận tăng trưởng mạnh mẽ. Họ đã trở thành người chơi số 1, vượt qua cả Facebook, trên iOS.

Bộ phận quảng cáo của Apple tập trung chủ yếu vào quảng cáo di động cho ứng dụng, nổi bật nhất là Apple Search Ads. Nó cho phép các nhà phát triển mua từ khóa trên App Store để xuất hiện trên cùng khung tìm kiếm.

Apple không tiết lộ cụ thể doanh thu quảng cáo tìm kiếm, tuy nhiên, nó nằm trong bộ phận dịch vụ - bộ phận mang về 68,43 tỷ USD cho công ty trong năm tài khóa 2021.

Chuyên gia phân tích Toni Sacconaghi ước tính bộ phận quảng cáo tìm kiếm của Apple đạt doanh thu 4 tỷ USD hàng năm và chiếm 60% thị phần quảng cáo tìm kiếm ứng dụng trên iPhone. Quảng cáo tìm kiếm chỉ là một phần trong thị trường quảng cáo di động nói chung. Xét tổng thể, thị trường quảng cáo di động đạt giá trị 300 tỷ USD/năm và 20% trong số các quảng cáo này là cho ứng dụng di động, hay 60 tỷ USD và iOS chiếm một nửa miếng bánh.

Quý trước, Apple báo cáo tổng doanh thu hơn 83 tỷ USD. Vì vậy, ngay cả khi Apple mở rộng mảng quảng cáo, nó vẫn không phải nguồn thu đáng kể với “táo khuyết”. Các sản phẩm của hãng có thể cạnh tranh hơn vì chúng tiếp cận được dữ liệu mà các công ty quảng cáo khác không thể. Tính năng ATT tập trung vào hạn chế chuyển dữ liệu giữa các bên thứ ba, không áp dụng cho quảng cáo trực tiếp của Apple. Vì vậy, ông Sacconaghi nhận định Apple sẽ có vài cơ hội và hưởng lợi khi nhà quảng cáo tìm kiếm các chỉ số mục tiêu tốt hơn.

Với các công ty kiếm tiền từ bán quảng cáo như Facebook hay Snap, ATT khiến họ khó gắn một khoản mua sắm là kết quả của quảng cáo hay chiến dịch cụ thể hơn. Đây là yếu tố khiến các công ty này thu thêm tiền của khách hàng và cho khách hàng biết số tiền quảng cáo của họ không bị lãng phí.

Dù vậy, các nhà quảng cáo và công ty bị ảnh hưởng từ thay đổi quyền riêng tư của Apple tự tin những thách thức chỉ là tạm thời. Các chuyên gia quảng cáo muốn Apple cải thiện SKAdNetwork, vốn thua kém hệ thống theo dấu dựa trên ID thiết bị.

SKAdNetwork yêu cầu các nhà quảng cáo phải sử dụng “định nghĩa thành công cố định của Apple”, đồng nghĩa họ không thể hiểu được tác động của các chiến lược dựa trên các đặc điểm như thời gian tính từ lúc xem quảng cáo tới khi hành động (mua sắm) hay thời gian xem một quảng cáo.

Thay đổi của Apple chỉ là bước đầu tiên hướng tới kỷ nguyên quảng cáo di động riêng tư hơn, ít phụ thuộc vào dữ liệu của người dùng cá nhân mà thay vào đó sử dụng thống kê nâng cao để đo lường thành công của các chiến dịch tiếp thị.

Du Lam