Giảm thuế nhập khẩu xăng nhưng giá xăng vẫn sẽ không giảm

Trước đề nghị giảm mức thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi (MFN) đối với mặt hàng xăng để đa dạng hóa nguồn cung, Bộ Tài chính đang lấy ý kiến việc giảm thuế nhập khẩu mặt hàng này.

Theo Bộ Tài chính, từ đầu năm 2022 đến nay, thị trường xăng dầu thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp. Đặc biệt, xung đột giữa Nga và Ukraine đã tác động mạnh đến nguồn cung xăng dầu trong khi nhu cầu mặt hàng này đang ngày càng tăng do việc triển khai các biện pháp phục hồi kinh tế của các nước trên thế giới.

Theo đó, giá xăng dầu trên thị trường thế giới liên tục tăng cao và diễn biến khó lường. Tại Việt Nam, nguồn cung và giá cả cũng không nằm ngoài xu hướng chung của thị trường xăng dầu thế giới. Cụ thể, giá bán xăng dầu trong nước tại kỳ điều chỉnh ngày 11/4/2022 là 27.309 đồng/lít đối với xăng E5 RON92 và 28.153 đồng/lít đối với xăng RON 95, tăng mạnh so với cùng kỳ năm 2021.

Hiện nay, Việt Nam có 36 doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu (3 doanh nghiệp kinh doanh nhiên liệu bay), hơn 300 doanh nghiệp phân phối xăng dầu đóng vai trò tạo nguồn cho hệ thống đại lý, trong đó Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam chiếm khoảng 45-50% thị phần, các doanh nghiệp đầu mối còn lại chiếm 50-55% thị phần.

Các doanh nghiệp đầu mối phân phối xăng dầu chủ yếu từ nguồn của Nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn, Bình Sơn và phần còn lại được nhập khẩu chủ yếu từ Hàn Quốc và khu vực ASEAN theo thuế suất FTA (có mức thuế thấp hơn so với thuế nhập khẩu ưu đãi MFN - PV).

Hiện hành, mặt hàng xăng động cơ, không pha chì dùng để sản xuất xăng RON92, RON95 có thuế suất MFN là 20%, thuế suất FTA tại các Hiệp định VKFTA, ATIGA, CPTPP, VNEAEU là 8%, EVFTA là 20%.

Lượng nhập khẩu năm 2021 chủ yếu từ Hàn Quốc và ASEAN (áp dụng thuế suất ưu đãi đặc biệt trong các Hiệp định thương mại tự do FTA). Xăng nhập khẩu theo thuế suất MFN chiếm tỷ trọng không đáng kể trong tổng lượng xăng tiêu thụ của cả nước.

Xăng dầu là mặt hàng chiến lược, có tác động lớn đến nền kinh tế. Sự biến động về giá cả mặt hàng này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến mặt bằng giá cả, chỉ số CPI trong nước cũng như việc thực hiện các mục tiêu về phát triển kinh tế - xã hội đã được Quốc hội, Chính phủ đề ra cho năm 2022. Trong khi đó, diễn biến tình hình gần đây đang cho thấy thị trường xăng dầu thế giới sẽ còn nhiều biến động khó lường, khó dự báo, tiềm ẩn các nguy cơ ảnh hưởng đến nguồn cung xăng dầu của nước ta.

Theo đó, để đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia trước bối cảnh của dịch bệnh và chiến tranh đang diễn ra, Bộ Tài chính thấy cần thiết phải có phương án điều chỉnh giảm thuế suất thuế nhập khẩu MFN đối với mặt hàng xăng để đa dạng hóa nguồn cung xăng dầu.

Điều này nhằm tránh bị động bởi phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu từ Hàn Quốc và ASEAN), đồng thời đảm bảo mức chênh lệch phù hợp với mức thuế suất theo các FTA mà Việt Nam đã ký kết.

Do đó, Bộ Tài chính lấy ý kiến trình Chính phủ điều chỉnh thuế suất MFN đối với mặt hàng xăng động cơ, không pha chì từ mức 20% hiện nay xuống mức 12% (chênh 4% so với thuế suất FTA từ Hàn Quốc và ASEAN).

Thực hiện theo phương án trên, Bộ Tài chính đánh giá có thể không tác động nhiều đến việc làm giảm giá xăng trong nước. Nhưng do hiện nay, xăng nhập khẩu chủ yếu từ ASEAN và Hàn Quốc nên sẽ góp phần đa dạng hóa nguồn cung xăng dầu từ các quốc gia khác như Trung Quốc, Hoa Kỳ và khu vực Trung Đông, tránh sự phụ thuộc quá lớn vào một số đối tác khi nguồn cung trên thế giới biến động.

Theo Bộ Tài chính, mức chênh lệch 4% giữa thuế suất MFN và thuế suất FTA đối với xăng cũng là hợp lý để thúc đẩy các doanh nghiệp trong nước tìm kiếm các nguồn cung xăng dầu mới trong trường hợp thiếu hụt từ các thị trường truyền thống, đồng thời vẫn đảm bảo được dư địa đám phán các Hiệp định FTA mới trong tương lai trên cơ sở nguyên tắc có đi có lại.

Lương Bằng