Lạm dụng thuốc giảm đau nguy hiểm ra sao?

Tin Y tế - Ngày đăng : 18:27, 13/04/2022

Hiện nay rất nhiều người thường có thói quen tự ý mua các loại thuốc giảm đau ở các nhà thuốc để sử dụng nhưng lại không có sự tư vấn của dược sĩ, bác sĩ. Chính điều này sẽ ảnh hưởng lớn đến sức khỏe.
22a_yyou.jpeg
Lạm dụng thuốc giảm đau có thể gây nguy hiểm sức khỏe - Ảnh: Internet

Có thể dẫn đến ngộ độc 

Anh N.H.H. (37 tuổi, Bình Thạnh) cho biết sức khỏe bình thường, làm việc văn phòng, thỉnh thoảng bị những cơn đau đầu (từ trán kéo lên đỉnh đầu và ra sau gáy) kéo dài, đôi khi có gây choáng, cảm giác giống như máu không bơm lên não được, đầu óc rất căng thẳng. Những lúc bị như vậy anh H. thường uống 1 ly nước đường và 1 viên Alaxan thì khoảng 2 giờ sau là hết cơn đau.

Ngoài ra, anh H. đã thử sử dụng các loại thuốc giảm đau khác như Paracetamol, Efferagan, Panadol, Di-antalvic, thậm chí là thuốc ngủ…

Theo dược sĩ Nguyễn Thị Trang – khoa dược Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM - cho biết hiện nay người bệnh thường có thói quen tự mua các thuốc giảm đau ở nhà thuốc mà không cần sự tư vấn của dược sĩ, bác sĩ hoặc sử dụng thuốc giảm đau không đúng như sử dụng quá liều, tự ý ngưng thuốc…

Một số người bệnh vì ngại đi tái khám định kỳ nên tự mua thuốc giảm đau theo đơn thuốc cũ để sử dụng (như các trường hợp viêm khớp, thoái hóa khớp) mà không biết rằng tình trạng bệnh sẽ diến biến khác nhau theo thời gian, cần được bác sĩ điều chỉnh lại thuốc để đảm bảo hiệu quả, hạn chế tối đa những tác dụng phụ có thể gặp phải.

Đối với các thuốc giảm đau không kê đơn, dù được được đánh giá là khá an toàn nhưng không đồng nghĩa là những thuốc này không gây ra các tác dụng phụ và không cần thận trọng khi sử dụng. Trên thực tế đã có những trường hợp bị ngộ độc paracetamol do dùng không đúng, dẫn đến suy gan cấp, đe dọa đến tính mạng.

Nhóm thuốc giảm đau kháng viêm không steroid với tác dụng phụ điển hình là viêm loét dạ dày và có thể dẫn đến biến chứng xuất huyết tiêu hóa nên thường được bác sĩ kê với liều thấp nhất và trong thời gian ngắn nhất có thể.

Nhóm opioid (tramadol, morphin, fentanyl…) được biết đến với các tác dụng phụ như buồn nôn, táo bón, lệ thuộc thuốc… Thông thường, nếu người bệnh tuân thủ hướng dẫn của dược sĩ hoặc bác sĩ thì việc sử dụng nhóm thuốc này sẽ giảm đau hiệu quả, cải thiện chất lượng sống của người bệnh, đặc biệt là người bệnh ung thư.

Tuy nhiên việc người bệnh sử dụng không đúng cách (như tự ý tăng, giảm liều, đổi thuốc, ngưng thuốc hoặc tự phối hợp nhiều loại thuốc giảm đau…) đều có thể dẫn đến các biến cố nghiêm trọng như hội chứng cai thuốc, ức chế hô hấp, đe dọa đến tính mạng.

ngo_doc_lam_dung_thuoc2.jpeg
Bệnh nhân đang dùng thuốc chữa động kinh, khi dùng thêm paracetamol liều 2 gam/ngày đã dẫn tới viêm gan - Ảnh: Bệnh viện Bạch Mai

Sử dụng sao cho hợp lý?

PGS TS DS Đặng Nguyễn Đoan Trang – Trưởng khoa Dược BV ĐHYD TP HCM - cho biết để sử dụng thuốc giảm đau hợp lý, hiệu quả và an toàn, người bệnh không nên tự ý sử dụng thuốc giảm đau mà phải có sự tư vấn của bác sĩ hoặc dược sĩ.

Đồng thời, người bệnh cần cung cấp đầy đủ thông tin cho các bác sĩ và dược sĩ về triệu chứng, mức độ đau, tiền sử dùng thuốc điều trị… để giúp lựa chọn loại thuốc giảm đau phù hợp, tránh các biến chứng có thể xảy ra.

Bên cạnh đó, người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn sử dụng thuốc như: không được tự ý nhai, bẻ hay nghiền viên thuốc; không tự thay đổi liều sử dụng, mua thêm thuốc hay ngưng thuốc đột ngột.

Người bệnh nên chủ động kiểm tra thành phần hoạt chất trên bao bì thuốc hoặc tờ hướng dẫn sử dụng để tránh uống nhiều chế phẩm có cùng hoạt chất để tránh nguy cơ quá liều do uống nhiều thuốc cùng một lúc.

Người bệnh cũng nên đọc tờ hướng dẫn sử dụng thuốc để biết thêm một số thông tin như các chống chỉ định, liều dùng tối đa, tác dụng phụ có thể xảy ra và ghi nhớ thời điểm dùng thuốc phù hợp để kịp thời thông báo cho bác sĩ, dược sĩ biết nếu có bất thường xảy ra trong quá trình sử dụng thuốc.

ANH ĐÀO (tổng hợp)