Nguyên nhân nào khiến thủ đô Canada rơi vào tình trạng tê liệt?

Các cuộc biểu tình tại thủ đô Ottawa đã bắt đầu từ ngày 29/1, với việc các tài xế xe tải cố tình đỗ những chiếc xe tải ngoại cỡ, dựng lều lán giữa đường và nhiều tuyến phố quan trọng trong thành phố, đặc biệt là quanh khu vực tòa nhà Quốc hội, khiến giao thông tê liệt.

Thủ đô Ottawa của Canada đang rơi vào tình trạng tê liệt bởi cuộc biểu tình phản đối các biện pháp y tế phòng ngừa Covid-19. (Nguồn: EPA)

Những người biểu tình đã gọi phong trào của họ là “Freedom Convoy” (tạm dịch: Đoàn xe Tự do). Tuy nhiên nhóm biểu tình đã vấp phải nhiều chỉ trích bởi liên tục gây ồn ào, mất trật tự bằng việc nhấn còi ầm ĩ, bắn pháo hoa, thậm chí là quấy rối, lăng mạ người đi đường.

Cảnh sát Ottawa mô tả các tài xế xe tải đã gây ra những "hành vi cực kỳ gây rối và bất hợp pháp” , thậm chí đang mở các cuộc điều tra hình sự đối với những người biểu tình thái quá.

Tuy nhiên, những ngày qua, tình trạng căng thẳng vẫn chưa chấm dứt, buộc Thị trưởng Ottawa phải tuyên bố tình trạng khẩn cấp vào ngày 6/2. Thị trưởng Jim Watson cho biết: “(Tình trạng khẩn cấp) phản ánh mối nguy hiểm và đe dọa nghiêm trọng đối với sự an toàn, an ninh của người dân do các cuộc biểu tình đang diễn ra, và nhấn mạnh sự cần thiết phải có hỗ trợ từ các khu vực và các cấp chính quyền khác".

Vì đâu đến nỗi?

Cuối tháng 1, Mỹ và Canada đã cùng nhau ban hành một luật mới, yêu cầu các tài xế xe tải xuyên biên giới buộc phải tiêm phòng vaccine ngừa Covid-19 đầy đủ mới được phép nhập cảnh. Điều này đã khiến các tài xế ở Canada nổi giận là thực hiện các cuộc biểu tình nhằm phản đối điều luật trên.

Tuy nhiên, các cuộc biểu tình đã nhanh chóng biến thành phong trào chống lại các biện pháp y tế công cộng của chính phủ nhằm ứng phó với đại dịch Covid-19, cổ xúy cho xu hướng chống tiêm chủng.

Theo Washington Post, phần lớn đám đông biểu tình một cách thân thiện và hợp pháp, nhưng cũng có những trường hợp cố tình gây rối trật tự công cộng, thậm chí là xâm phạm một số di tích lịch sử ở Ottawa.

Những người biểu tình cũng đã cố gắng chặn đường tới biên giới Mỹ-Canada nhằm gián đoạn dòng chảy hàng hóa qua các cửa khẩu thuộc các thành phố Windsor (Ontario) và Coutts (Alberta). Biểu tình cũng diễn ra ở một số thành phố khác như Toronto, Quebec và Winnipeg hôm 5/2 nhưng với quy mô nhỏ hơn.

Theo Reuters, 75% hàng hóa xuất khẩu của Canada đến Mỹ. Cầu Ambassador giữa TP. Windsor và TP. Detroit, bang Michigan – Mỹ, thường đón 8.000 xe tải/ngày, chiếm 25% tổng kim ngạch thương mại xuyên biên giới, tương đương khoảng 393 triệu USD/ngày.

Thương mại 2 chiều tại cửa khẩu Mỹ-Canada ở TP. Coutts vào khoảng 34 triệu USD/ngày. Phó Chủ tịch Hiệp hội sản xuất và xuất khẩu Canada David MacLean cho biết thêm, phần lớn lĩnh vực sản xuất của Alberta dựa vào nhập khẩu thép của Mỹ để chế tạo các bộ phận cho ngành dầu khí, chẳng hạn như máy bơm và van.

Tuần trước, Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã lên án những người biểu tình có những biểu hiện của “sự căm ghét và chia rẽ”. Ông cũng cho biết, sẽ “không nhượng bộ những người treo cờ phân biệt chủng tộc” hoặc “tham gia phá hoại hoặc làm ô danh ký ức của các cựu chiến binh”.

Phương tiện giao thông gây tắc nghẽn các con phố trung tâm gần khu vực Đồi Quốc hội. (Nguồn: Canadian Press)

Phản ứng của chính quyền

Cảnh sát trưởng thủ đô Ottawa, ông Peter Sloly tuần trước cho biết, hiện chưa có giải pháp an ninh nào để chấm dứt cuộc biểu tình này, đồng thời khẳng định thành phố cần thêm nguồn để chấm dứt cái mà ông gọi là "một cuộc vây hãm" thủ đô, đồng thời yêu cầu "tiếp viện".

Trong khi đó, Thủ tướng Trudeau cho biết, hiện chính phủ chưa tính đến phương án điều động quân đội để giải tỏa các cuộc biểu tình.

Những người biểu tình tuyên bố sẽ tiếp tục kéo dài đến khi những biện pháp hạn chế bị gỡ bỏ. Tuy nhiên, Bộ trưởng An ninh công Marco Mendicino cũng khẳng định, chính quyền sẽ không nhượng bộ về vấn đề vaccine.

Chính quyền của ông Trudeau dường như sẽ không nhượng bộ cuộc biểu tình và tiếp tục yêu cầu các tài xế xe tải phải tiêm vaccine đầy đủ. Thực tế, nếu các tài xế này không tiêm phòng thì cũng không được phép nhập cảnh vào Mỹ, do Mỹ cũng có các quy định nghiêm ngặt riêng.

Những ngày qua, cảnh sát đã cố gắng chặn các đường tiếp tế của người biểu tình, bao gồm cấm giúp đỡ, tiếp nhiên liệu các tài xế xe tải, dựng các rào chắn. Theo số liệu được cung cấp, cảnh sát Ottawa đã bắt giữ nhiều người, viết khoảng hơn 1.300 vé vi phạm đối với các hành động thái quá như bấm còi quá nhiều hay sử dụng pháo hoa. Cảnh sát cũng đã tiến hành khoảng 85 cuộc điều tra tội phạm, gồm các hành vi như trộm cắp, gây thiệt hại tài sản, gây thù hận...

Duy Quang