Họa sĩ Ngọc Linh chắt chiu vẻ đẹp Hà Nội xưa

Triển lãm trưng bày 60 bức tranh chân dung đặc sắc, và bộ tranh mới gồm 13 bức về Hà Nội, được vẽ ngay trong đại dịch Covid-19.

Nhân dịp có một không hai - sinh nhật tuổi 90, đánh dấu triển lãm cá nhân lần thứ 11 - Ngọc Linh mang tới bộ tranh mới cùng tình yêu Hà Nội.

Những hình ảnh và màu sắc trong bộ tranh này đã được ông chắt chiu từ một tập ký hoạ sơn dầu vô cùng đặc biệt – tập ký họa “Hà Nội tôi yêu” được ông bền bỉ vẽ trong nhiều năm qua ở trên mặt sau của những tờ xổ số.

Ngọc Linh dùng bao năm miệt mài tìm tòi, sáng tác hội họa, lại cày cuốc cả mảng thiết kế điện ảnh và không ngừng náo nhiệt kết giao bằng hữu bốn phương, nay ông lắng lại và mang Hà Nội xưa trở lại.

Hà Nội tuy không phải quê hương của Ngọc Linh nhưng là nơi nuôi dưỡng, bồi đắp tâm hồn người nghệ sĩ từ những ngày trai tráng.

Với tình cảm biết ơn dạt dào, thành phố Thủ đô dưới góc nhìn Ngọc Linh thật nên thơ, say đắm. Có lẽ ta đã quen với một Ô Quan Chưởng trầm mặc rêu phong, hay nhà thờ Cửa Bắc khi xưa lãnh đạm náu mình sau hàng cây rợp bóng đường Phan Đình Phùng,...

Hiện thực là vốn để Ngọc Linh quan sát, chắt lọc rồi truyền tải chứ không phải để phụ thuộc vào. Qua bàn tay của người nghệ sĩ, ta lại thấy cửa ô đang bung sức xuân với sắc hồng, nhà thờ trở nên nổi bật, gần gũi hay một Văn Miếu như quay về thời hoàng kim với sắc vàng tráng lệ.

Bộ tranh mới này dựa trên một tập ký hoạ sơn dầu vô cùng đặc biệt của ông: Tập “Hà Nội tôi yêu”. Chứng kiến sự chuyển mình nhanh đến chóng mặt của Thủ đô, Ngọc Linh cần mẫn ghi lại những góc phố, những biểu tượng đẹp của mảnh đất Thủ đô với sơn dầu trên mặt sau tờ xổ số.

Quả thật, sự giới hạn về điều kiện hay chất liệu không thể làm khó một người biết cách tận dụng như Ngọc Linh, cùng với đó là trái tim máu lửa và tận tụy dâng hiến cho Hội hoạ, cho cái Đẹp cả một đời.

Triển lãm hội họa “90 Mùa Xuân” của hoạ sỹ lão thành Ngọc Linh là triển lãm cá nhân lần thứ 11 và là một sự kiện đặc biệt được tổ chức đúng ngày sinh nhật lần thứ 90 của ông, 30/10/1930 – 30/10/2020, một sự kiện hy hữu.

Cùng thời gian và muôn sự đổi thay của cuộc đời, hội hoạ của ông luôn đầy ắp hơi thở cuộc sống và luôn cho chúng ta thấy một Ngọc Linh mãi mãi lạc quan yêu đời, tâm hồn bay bổng, trong trẻo hồn nhiên, tinh tường khoáng đạt, đôn hậu bao dung trong suốt quá trình sáng tạo bền bỉ và trong 60 tác phẩm được trưng bày trang trọng tại triển lãm 90 Mùa Xuân tuyệt vời này .

Đứng trước tranh ông, ngẫm về những thời kỳ, những chặng đường lao động nghệ thuật say đắm miệt mài của ông, chúng ta đều có thể hình dung, có thể nhận biết tâm hồn Ngọc Linh, suy tư cuộc đời, suy tư nghệ thuật Ngọc Linh qua mầu sắc, qua đường nét hình hài trong mỗi tác phẩm, tất cả đều chất chứa một cá tính nghệ thuật Ngọc Linh thanh thoát, nổi trội, cuốn hút bởi sự khác biệt và xuyên suốt thời gian một Vẻ Đẹp sáng trong, dung dị, nồng nàn.

Thế hệ ông, những hoạ sỹ trưởng thành từ một khoá học nổi tiếng ở chiến khu Việt Bắc, “Khoá Kháng Chiến”, được chính danh hoạ Tô Ngọc Vân và nhiều danh hoạ khác dẫn dắt, khoá học của ông sau này đều là những hoạ sỹ tài danh với những đóng góp to lớn cho nền Mỹ thuật Việt Nam, tiêu biểu như các hoạ sỹ Trọng Kiệm - Lê Huy Hòa - Lưu Công Nhân - Trần Lưu Hậu - Linh Chi - Ngọc Linh - Mai Long...

Ngay từ những sáng tác đầu tay cho tới hôm nay, hoạ sỹ Ngọc Linh luôn bộc lộ tâm hồn nhạy cảm lãng mạn và cách nhìn cách vẽ đặc biệt riêng ông.

Trong suốt 90 năm sống và hơn 70 năm vẽ, hầu hết các tác phẩm của ông ở các thời kỳ với mọi thể loại đều hiển hiện rõ một quan niệm độc lập, một tư duy riêng biệt, luôn bộc lộ nhất quán qua tác phẩm một tinh thần lạc quan yêu đời, một tâm hồn trẻ trung sôi nổi, một tính cách bộc trực giản dị, một phong cách hội hoạ Ngọc Linh tài hoa độc đáo hết mực yêu đời yêu người.

Chúng ta có thể thấy rõ ông không nệ thực, không nệ đề tài, không kén chọn cầu kỳ đối tượng để vẽ.

Ông vẽ phong cảnh nơi nơi trên khắp nẻo đường ông qua, đặc biệt là miền núi, nơi ông sinh ra thấm đẫm không khí trong lành mộc mạc, ông vẽ nhiều về Hà Nội nơi ông sống và làm việc, ông vẽ chân dung những người nơi nơi ông gặp, tình yêu nghệ thuật cùng cảm xúc thăng hoa trong ông hướng tới Cuộc Đời tới Con Người đã thôi thúc ông vẽ với tất cả tấm lòng, tất cả tài năng.

Cách nhìn cách nghĩ của ông rất cá tính, rất khác biệt, những bức tranh phong cảnh ông vẽ các di tích lịch sử, vẽ Hà Nội hay vẽ bất kỳ vùng miền nào của Đất Nước, đều đã làm chúng ta ngỡ ngàng trước sắc màu tươi tắn, hình hài khoáng đạt, không gian tươi mới tràn ngập khí xuân.

Tranh Ngọc Linh không có bóng dáng u mặc rêu phong của quá khứ buồn bã hay hiện tại xa xăm mờ mịt, phải chăng ông muốn diễn đạt sức sống trường tồn của lịch sử, của cuộc sống trong thời đại mới với tinh thần lạc quan chan chứa hy vọng được vươn tới những gì tốt đẹp nhất, hoạ sỹ Ngọc Linh như muốn đẩy lùi lại phía sau những ám ảnh mất mát buồn đau để hướng tới chân trời sáng tươi phía trước.

Ra Côn Đảo, một di tích lịch sử chiến tranh, ông chọn vẽ ngôi nhà nhỏ cũ có những thân cây đen trũi chọc lên trời xanh, bất ngờ xiết bao khi ta biết đó chính là ngôi nhà nơi nhạc sỹ Pháp thiên tài Camille Saint Saens từng lưu trú và viết nên những bản nhạc bất hủ về tình yêu cuộc sống, nó cho ta thấy cách nhìn cuộc đời, cách diễn đạt cuộc sống của ông, phải chăng hoạ sỹ Ngọc Linh vượt ra nghịch cảnh, vượt khỏi quá khứ để vẽ ra cái đích đến cao đẹp của cuộc đời, chính là bình yên hạnh phúc.

Những con người trong tranh chân dung của ông, từ những người thân thiết, những bạn bè nghệ sỹ thân tình, đến những con người mới lạ khắp muôn nơi, hoạ sỹ Ngọc Linh đều vẽ họ bằng tất cả tấm chân tình nên ông khoát hoạt hồn hậu bao dung phóng bút tung tẩy đường nét và nét sắc mầu để thổi bùng lên ngọn lửa tâm hồn qua ánh mắt nhìn cùng khuôn mặt đặc trưng thần thái của mỗi người, xem chân chung ông vẽ ta như được trò chuyện cùng nhân vật trong tranh ông vậy.

Hiện thực qua lăng kính hội hoạ Ngọc Linh đã cất cánh bay lên và cất tiếng reo ca trong trẻo hồn nhiên an lành tự tại với muôn sắc mầu tuôn chảy dạt dào, muôn hình hài bay bổng tự do múa lượn.

Khi xưa xem tranh Ngọc Linh, danh hoạ Trần Văn Cẩn đã ghi cảm tưởng rằng: “Rất cảm ơn anh bạn hoạ sỹ đã cho tôi được hưởng những phút mơ – giấc mơ quý lắm chứ, đáng mơ lắm chứ.”

Hoạ sỹ lão thành Ngọc Linh với 90 năm cuộc đời dong duổi muôn nơi và hơn 70 năm say mê sáng tạo, hội hoạ của ông đã dâng tặng Cuộc Đời cảm xúc Viên Mãn, cảm giác Thời Gian ngưng đọng trong hơi thở Mùa Xuân bất tận.

Trần Khanh