Tin thế giới 18/8: Sai lầm lớn nhất lịch sử của Ukraine; Mỹ thừa nhận sự thật cực nguy hiểm; Taliban chơi chiêu 'tấn công quyến rũ'

Hình ảnh hiếm hoi khi một nữ phóng viên Afghanistan thực hiện cuộc phỏng vấn trên truyền hình với quan chức cấp cao của Taliban, người phát ngôn Mawlawi Abdulhaq Hemad. (Nguồn: AFP)

Báo Thế giới & Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày:

Tình hình Afghanistan

Ba ngày sau khi Taliban giành quyền kiểm soát thủ đô Kabul và hầu hết các tỉnh thành của Afghanistan, thế giới vẫn chưa thoát khỏi cú sốc vì sự tiến triển "quá nhanh, quá nguy hiểm" của phong trào Hồi giáo này.

Ngày 17/8, Mỹ, Đức, Anh và nhiều nước phương Tây vẫn ráo riết với chiến dịch sơ tán nhân viên ngoại giao, công dân và các đồng minh người Afghanistan, đồng thời ra hàng loạt cảnh báo đối với Taliban về nhân quyền, khủng bố...

Về phía Taliban, phong trào này đang nỗ lực tạo cho thế giới thấy một ấn tượng khác với những gì họ đã thể hiện trong giai đoạn cầm quyền ở Afghanistan hơn 20 năm trước đây.

Trong cuộc họp báo cùng ngày, Taliban cam kết nhiều điều: muốn xây dựng mối quan hệ hòa bình với thế giới; nói không với khủng bố; tôn trọng các quyền của phụ nữ phù hợp với luật Hồi giáo; đảm bảo phụ nữ và trẻ em được học hành và ân xá cho tất cả kẻ thù.

Taliban có làm theo cam kết hay không còn cần thời gian để theo dõi, như người phát ngôn Liên hợp quốc tuyên bố, cần phải nhìn hành động trên thực địa.

Tuy vậy, đã có những thái độ khác ngoài sự chỉ trích, lên án Taliban. Ngày 17/8, Liên minh châu Âu (EU) thừa nhận phong trào này đã chiến thắng ở Afghanistan, bày tỏ muốn liên lạc. Đức cũng có thái độ tương tự.

Trong khi đó, Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE), Nga, Thổ Nhĩ Kỳ đã đưa ra những nhận định tích cực đối với các hành động của Taliban trong 3 ngày đầu kiểm soát Kabul.

Tướng Anh nhận định Taliban đã thay đổi

Ngày 18/8, Tổng tham mưu trưởng lực lượng vũ trang Anh, Tướng Nick Carter, cho rằng, Taliban, quân nổi dậy mà phương Tây từng coi là phiến quân trong nhiều thập kỷ qua giờ đây đã trở nên lý trí hơn.

Trả lời phỏng vấn BBC, Tướng Carter nhấn mạnh: “Chúng ta phải kiên nhẫn và giữ vững tâm lý, để Taliban thành lập chính phủ, thể hiện khả năng. Có thể Taliban giờ đây đã là một Taliban khác với những gì người ta nhớ về họ từ những năm 1990”.

Nhắc lại rằng, Taliban không phải là một tổ chức đồng nhất mà gồm những người thuộc các bộ lạc khác nhau đến từ khắp các vùng nông thôn Afghanistan, Tướng quân đội Anh cho hay, nếu nhìn vào cách mà họ đang kiểm soát thủ đô Kabul, có thể nhận ra phong trào này "đã ít hà khắc hơn". (Reuters)

Một Taliban rất khác cùng chiến thuật "tấn công quyến rũ"

Ngày 17/8, người phát ngôn Taliban Mawlawi Abdulhaq Hemad đã có cuộc trả lời phỏng vấn với một nữ phóng viên Afghanistan trên kênh truyền hình TOLO News của nước này tại một trường quay ở thủ đô Kabul.

Đây là lần đầu tiên trong lịch sử, một quan chức cấp cao của Taliban đồng ý trả lời phỏng vấn một nữ phóng viên người bản địa. Taliban từng cho phép các nữ phóng viên quốc tế phỏng vấn, nhưng hiếm khi ở trong nước và càng không phải là phụ nữ Afghanistan.

Theo giới quan sát, việc Taliban bất ngờ có hành động trên là một phần trong chiến thuật "tấn công quyến rũ" của lực lượng này khi trở lại nắm quyền ở Afghanistan, thể hiện sự đồng nhất với các cam kết mà phong trào này đã đưa ra trong cuộc họp báo chính thức cùng ngày. (NY Post)

Mỹ thừa nhận vụ việc nguy hiểm: Mất kiểm soát kho vũ khí tân tiến vào tay Taliban

Ngày 17/8, Nhà Trắng thừa nhận, Taliban đã thu được một số lượng đáng kể khí tài quân sự của Mỹ khi giành quyền kiểm soát Afghanistan sau 2 thập kỷ giao tranh với các lực lượng Mỹ và đồng minh.

Theo những hình ảnh và video được lan truyền, Taliban nắm giữ súng và nhiều phương tiện mà binh sĩ Mỹ từng sử dụng hoặc cung cấp cho các lực lượng an ninh quốc gia Afghanistan, cũng như máy bay trực thăng tấn công tân tiến UH-60 Black Hawk và các thiết bị khác tại sân bay Kandahar.

Cố vấn An ninh quốc gia Nhà Trắng Jake Sullivan nêu rõ: "Chúng tôi không có bức tranh toàn cảnh về việc tất cả vật liệu quốc phòng đã đi về đâu. Tuy nhiên, rõ ràng, số lượng đáng kể đã rơi vào tay Taliban và tôi không nghĩ là họ sẽ giao nộp lại".

Theo ông Sullivan, việc mất quyền kiểm soát khối lượng trang thiết bị quân sự trị giá hàng triệu USD cho kẻ thù là minh chứng của "những lựa chọn khó khăn mà Tổng thống Mỹ Joe Biden phải đối mặt trong bối cảnh cuộc chiến kéo dài 20 năm kết thúc". (AFP)

Nga-Ukraine: Sai lầm lớn nhất trong 30 năm của Kiev

Ngày 17/8, trong bài phát biểu nhân kỷ niệm 30 năm độc lập Ukraine, cựu Tổng thống nước này Viktor Yanukovich cho rằng, việc từ bỏ quan hệ láng giềng tốt đẹp với Moscow là sai lầm lớn nhất mà Kiev đã mắc phải trong 30 năm qua, không phải Moscow phản bội lòng tin của Kiev.

Tuyên bố trên nhằm đáp trả lại đánh giá trước đó của Tổng thống Ukraine đầu tiên Leonid Kravchuk (giai đoạn 1991-1994) rằng, sai lầm lớn nhất của ông là "đã đặt niềm tin vào Nga".

Theo ông Yanukovich, lãnh đạo Ukraine giai đoạn 2010-2014, một trong những nguyên nhân khiến quan hệ kinh tế giữa nước này với Nga suy yếu là do chính sách đối ngoại của Kiev bị "phương Tây hóa".

Cựu lãnh đạo Ukraine cho rằng, chính sách đối ngoại đa vector - với sự dung hòa giữa xu hướng "tây hóa" và duy trì hợp tác toàn diện với Nga - là yếu tố duy trì sự ổn định nội bộ của Ukraine. Tuy nhiên, chính sách này "chỉ kéo dài đến năm 2014", năm diễn ra cuộc đảo chính lật đổ ông Yanukovich. (TASS)

Nga-Bắc Macedonia: Trục xuất ngoại giao

Ngày 17/8, Ngoại trưởng Bắc Macedonia Bujar Osmani tuyên bố, nước này sẽ trục xuất thêm một nhà ngoại giao Nga có cách hành xử bị cho là trái với các nguyên tắc của Công ước Vienna, 3 tháng sau khi có hành động tương tự.

Phản ứng lại động thái trên, Nga tuyên bố "chắc chắn sẽ đáp trả". (Sputnik)

Mỹ-Trung: Bắc Kinh kêu gọi Washington ngừng các thương vụ vũ khí với Đài Loan

Ngày 17/8, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh thúc giục Mỹ cắt đứt quan hệ quân sự với Đài Loan và chấm dứt những thương vụ vũ khí với hòn đảo này, khẳng định, chỉ có duy nhất một Trung Quốc trên thế giới với Đài Loan là "một phần không thể nhượng lại".

Lưu ý Mỹ đã tiến hành những trao đổi "chính thức" với Đài Loan và bán nhiều loại vũ khí cho hòn đảo này, liên tục vi phạm lời hứa, quan chức ngoại giao Trung Quốc nhấn mạnh, hành động này không có khả năng thay đổi xu hướng chung của các mối quan hệ xuyên eo biển và nó sẽ không cản trở quá trình thống nhất của Trung Quốc.

Bà Hoa kêu gọi Mỹ nhận thức rõ ràng tính chất nhạy cảm và có hại của vấn đề bán vũ khí cho Đài Loan, tuân thủ nguyên tắc một Trung Quốc và ba thông cáo chung Trung-Mỹ bằng các hành động cụ thể, tránh gây thiệt hại thêm cho quan hệ song phương cũng như hòa bình và ổn định trên eo biển Đài Loan. (THX)

Iran tái khẳng định các chương trình hạt nhân nhằm mục đích hòa bình

Ngày 17/8, sau khi Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) thông báo Iran đã thiết lập một quy trình để đẩy nhanh quá trình làm giàu uranium, Tehran khẳng định, các hoạt động hạt nhân của nước này chỉ nhằm mục đích hòa bình.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Saeed Khatibzadeh tuyên bố: “Tất cả các chương trình và hành động hạt nhân của Iran hoàn toàn tuân thủ Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT), các cam kết về các biện pháp bảo vệ của Iran dưới sự giám sát của IAEA và đã được thông báo trước đó”.

Ngoài ra, ông Khatibzadeh khẳng định Iran sẽ tiếp tục chương trình hạt nhân một cách hòa bình, dựa trên nhu cầu, quyết định có chủ quyền và trong khuôn khổ nghĩa vụ bảo vệ cho đến khi Mỹ và các bên khác thực hiện đầy đủ và vô điều kiện Kế hoạch Hành động Chung Toàn diện (JCPOA). (AFP)

Chính trường Malaysia: Quốc vương sẽ sớm công bố đề cử Thủ tướng

Ngày 18/8, Hoàng cung Malaysia ra thông báo, Quốc vương nước này Al-Sultan Abdullah Ri’ayatuddin Al-Mustafa Billah Shah sẽ sớm công bố đề cử cho chức vụ thủ tướng và nhân vật này sẽ đối mặt với cuộc bỏ phiếu tín nhiệm tại Quốc hội.

Thông báo của Hoàng cung Malaysia cũng nêu rõ, cuộc khủng hoảng chính trị hiện nay đang đe dọa năng lực lãnh đạo trong thời gian dịch bệnh. Quốc vương Abdullah sẽ chủ trì một cuộc họp đặc biệt vào ngày 20/8 nhằm thảo luận tình hình đất nước hiện nay.

Thủ tướng Muhyiddin Yassin từ chức vào hôm 16/8 sau khi để mất đa số ủng hộ tại Hạ viện. Ông Muhyiddin sẽ làm thủ tướng lâm thời cho đến khi thủ tướng mới được bổ nhiệm. Quốc vương cho rằng, thời điểm này không phù hợp để tổ chức bầu cử do tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp. (Reuters)

Lithuania-Belarus: Căng thẳng tiếp tục gia tăng liên quan người di cư

Ngày 17/8, Bộ trưởng Nội vụ Lithuania Agne Bilotaite thông báo, các lính biên phòng Belarus, được trang bị lá chắn và thiết bị chống bạo động, đã xâm nhập khu vực Salcininkai ở Tây Nam Lithuania khi họ đẩy 35 người di cư qua biên giới.

Ông Bilotaite tuyên bố: “Chúng ta không thể tha thứ cho hành động khiêu khích trơ trẽn như vậy". (Reuters)