Giám đốc CDC Hoa Kỳ tuyên bố khẩu trang có tác dụng ngăn chặn COVID-19 hơn cả vắc-xin

Trong một phiên điều trần trước quốc hội hôm thứ Tư, bác sĩ Robert Redfield, giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) đã giơ chiếc khẩu trang y tế mà ông đang đeo và tuyên bố rằng nó còn có tác dụng hơn tất cả các loại vắc-xin COVID-19 đang được phát triển.

Redfield cho biết: "Chiếc khẩu trang này bảo vệ tôi chống lại COVID tốt hơn cả khi tôi dùng vắc-xin". Ông giải thích rằng loại vắc-xin hứa hẹn nhất chỉ có thể đem đến khả năng miễn dịch khoảng 70%, có nghĩa là nó sẽ không hoạt động với gần một phần ba số người được tiêm chủng.

"Nếu tôi nằm trong số những người không nhận được phản ứng miễn dịch, vắc-xin sẽ không bảo vệ được tôi. Nhưng chiếc khẩu trang này thì có".

Robert Redfield, giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC)

Một bài báo gần đây trên Tạp chí Y học New England thì cho biết việc đeo khẩu trang có thể làm tăng tỷ lệ nhiễm COVID-19 không có triệu chứng. Các tác giả nghiên cứu lập luận rằng:

Vì khẩu trang có thể lọc ra một lượng giọt bắn chứa virus, nó có thể hoạt động như một liệu pháp phơi nhiễm. Trong đó, cơ thể được cho tiếp xúc trước với một lượng nhỏ virus SARS-CoV-2 và hình thành các kháng thể để đối phó với COVID-19. Người nhiễm một tải lượng nhỏ virus sau đó sẽ không có triệu chứng bệnh nặng.

"Nếu giả thuyết này đúng, thì việc toàn dân đeo khẩu trang, bất kỳ loại khẩu trang nào hiện đang được chấp nhận là có tác dụng, có thể góp phần làm tăng tỷ lệ nhiễm SARS-CoV-2 không có triệu chứng", nghiên cứu viết.

Nhà sinh học tính toán Sarah Cobey của Đại học Chicago giải thích với Yahoo News: "Ý tưởng cho rằng các rào cản cơ học [như khẩu trang] có thể hiệu quả hơn vắc-xin trong việc ngăn chặn sự lây lan của bệnh truyền nhiễm không phải là điên rồ".

"Về cơ bản đó là cách chúng ta từng kiểm soát bệnh tả và các tác nhân gây bệnh đường ruột khác. Rào cản cơ học mà chúng ta sử dụng khi đó là cải tiến hệ thống ống nước thay vì phát triển một loại vắc-xin đặc biệt hiệu quả".

Không rõ Redfield có phản ứng cụ thể với nghiên cứu của Tạp chí Y học New England hay không, nhưng có rất nhiều bằng chứng khác cho thấy khẩu trang có thể ngăn chặn sự lây lan của virus SARS-CoV-2.

Cũng phải nói rằng, vào những ngày đầu của đại dịch, chính Redfield và các nhà khoa học hàng đầu nước Mỹ đã khuyên người dân nước này không nên đeo khẩu trang.

Động thái này xuất phát từ việc một số quan chức lo ngại việc mọi người đổ xô đi mua và tích trữ khẩu trang sẽ khiến mặt hàng này trở nên khan hiếm. Các bác sĩ và nhân viên y tế trong bệnh viện, những người ở tuyến đầu và có nguy cơ nhiễm COVID-19 cao nhất có thể bị thiếu khẩu trang bảo vệ.

Người dân Mỹ từng bị chia rẽ vì không tin khẩu trang có tác dụng phòng COVID-19.

Ngoài ra, bản chất mới lạ của COVID-19 đặt ra một tình huống khiến chính các nhà khoa học ở thời kỳ đầu của đại dịch không hoàn toàn hiểu được cách nó lây lan trong không khí. Với kích thước nhỏ hơn rất nhiều so với lỗ sợi của khẩu trang, virus SARS-CoV-2 hoàn toàn có thể lọt qua đó và khẩu trang được nhiều người cho là không có hiệu quả.

Tuy nhiên, sau một loạt các nghiên cứu chỉ ra COVID-19 chủ yếu lây lan mạnh nhất qua các giọt bắn chứa virus (lớn hơn nhiều lỗ khẩu trang) chứ không phải lây qua đường không khí, cơ sở khoa học của hành động phòng bệnh bằng khẩu trang đã được thiết lập.

Thêm vào đó, ngày càng có nhiều số liệu và nghiên cứu dịch tễ chứng minh tác dụng của khẩu trang, hướng dẫn ban đầu của CDC (không khuyến khích mọi người dân bao gồm những người không có triệu chứng đeo khẩu trang) đã được loại bỏ.

Bây giờ, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ đã ủng hộ và khuyến khích toàn dân đeo khẩu trang ở nơi công cộng.

Khuyến cáo đó một lần nữa lại được Redfield nhấn mạnh trong phiên điều trần ngày hôm nay. Ông nói: "Trên khía cạnh sức khỏe cộng đồng, những chiếc khẩu trang này là công cụ quan trọng nhất mà chúng ta đang có. Chúng ta có bằng chứng khoa học rõ ràng để ủng hộ khẩu trang, và đó là cách bảo vệ tốt nhất".

"Tôi thậm chí có thể đi xa hơn khi nói rằng những chiếc khẩu trang này bảo vệ tôi khỏi COVID hơn cả vắc-xin", Redfield cho biết thêm. Theo ông, loại vắc-xin COVID-19 hứa hẹn nhất cũng chỉ có khả năng sinh miễn 70%.

Sinh miễn là khả năng vắc-xin tạo ra được phản ứng miễn dịch đối với virus. Các chuyên gia y tế hàng đầu khác, bao gồm cả cố vấn của Nhà Trắng bác sĩ Anthony Fauci, cho biết cơ hội chúng ta có được một loại vắc-xin COVID-19 có tính sinh miễn cao là rất nhỏ.

Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (CDC) thậm chí còn cho biết nếu một loại vắc-xin COVID-19 nào có được tính sinh miễn 50%, nghĩa là cứ hai người tiêm thì một người phòng được bệnh còn một người không, họ sẽ cấp phép cho nó ngay.

Theo CDC, vắc-xin có hiệu quả 50% sẽ tương đương với vắc-xin cúm hiện tại nhưng thấp hơn nhiều hiệu quả của một liều vắc-xin sởi, có tính sinh miễn khoảng 93%.

Bác sĩ Anthony Fauci thì hi vọng nước Mỹ có thể có được một vắc-xin COVID-19 có khả năng sinh miễn 75%. Tuy nhiên, Redfield nói rằng ngay cả khi một loại vắc-xin như vậy được ra mắt trong hai hoặc ba tháng tới, nguồn cung của nó sẽ "rất hạn chế".

Điều đó nghĩa là chúng chỉ được ưu tiên sử dụng cho những đối tượng đặc biệt dễ nhiễm bệnh hoặc nhiễm bệnh nặng, bao gồm nhân viên y tế, người già và những người có bệnh nền như ung thư, tiểu đường, bệnh tim mạch…

Một người dân Mỹ trung bình sẽ phải chờ đợi nhiều tháng nữa cho đến khi họ tiếp cận được vắc-xin. Redfield dự đoán từ nay cho tới cuối năm 2021, nước Mỹ sẽ chưa thể phổ cập được vắc-xin COVID-19 để trở lại nhịp sống thông thường trước đại dịch.

Từ bây giờ cho tới lúc đó, mọi người dân Mỹ nên coi khẩu trang như những người bạn thân luôn bên mình.