Cảnh báo thói quen sử dụng hoạt huyết dưỡng não gây chảy máu khi chấn thương

Khó cầm máu vì sử dụng ginkgo biloba

TS Ngọc Anh cho biết, gần đây BV Hữu nghị Việt Đức tiếp nhận 1 ca bệnh đặc biệt là anh N.V.H. (38 tuổi, trú tại Đan Phượng, Hà Nội). Anh H. làm thợ mộc, khi đang làm việc anh bị tai nạn lao động, máy cưa cắt vào 4 ngón của bàn tay trái.

Bệnh nhân được chuyển đến bệnh viện điều trị phẫu thuật nối vi mạch ngón số 3 và làm mỏm cụt ngón 1, 2, 4. Người bệnh được bác sĩ chỉ định dùng heparin nhằm tránh tắc mạch máu khi nối. Tuy nhiên, trong quá trình hậu phẫu, bệnh nhân thiếu máu tăng dần. Bàn tay phẫu thuật có dấu hiệu chảy nhiều máu bất thường.

Xét nghiệm có nồng độ hemoglobin giảm từ 145g/L còn 75g/L nên phải truyền 2 khối hồng cầu. Các bác sĩ đánh giá mức độ thiếu máu không tương xứng với thương tổn nên hội chẩn bác sĩ khoa huyết học. Khi hỏi anh H, anh cho biết anh dùng hoạt huyết dưỡng não một thời gian dài hơn nửa năm.

Anh H. cho biết, anh thấy mẹ mình cũng dùng hoạt huyết dưỡng não thường xuyên nên anh nghĩ tốt và cùng uống thuốc này với mẹ nhưng sử dụng không cố định liều dùng. Tuy nhiên, vì làm nghề mộc nên hay bị đứt tay. Anh H tự thấy mỗi lần đứt tay khó cầm máu hơn ngày trước. Anh không hề biết do tác dụng phụ của thuốc hoạt huyết dưỡng não anh uống hàng ngày.

TS.BS Trần Thị Ngọc Anh, Phó Trưởng Khoa Xét nghiệm Huyết học cảnh báo sử dụng bừa bãi hoạt huyết dưỡng não.

TS Ngọc Anh cho biết thuốc hoạt huyết dưỡng não có chứa ginkgo biloba chính là nguyên nhân gây chảy máu khó cầm ở bệnh nhân này khi sử dụng đồng thời với thuốc chống đông heparin.

Ngoài cộng đồng người dân sử dụng thuốc chứa ginkgo biloba rất nhiều không cần kê đơn như một số loại thực phẩm chức năng, hoạt huyết dưỡng não. Thuốc được quảng cáo nhiều, giá tiền lại rẻ phù hợp với tất cả những người từ nông thôn tới thành thị.

Hoạt huyết dưỡng não được xem như “thần dược” điều trị các bệnh từ hoa mắt chóng mặt, bổ não, thiếu máu não, tăng cường trí nhớ… Trong khi đó, thuốc lại có nhiều tác dụng phụ liên quan tới vấn đề cầm máu.

Hoạt huyết dưỡng não có thành phần gì?

Tiến sĩ Ngọc Anh cho biết, hoạt huyết dưỡng não chứa rất nhiều thành phần khác nhau tùy từng hãng sản xuất nhưng đều chứa ginkgo biloba, ngoài ra có thể có thêm cao lá đinh lăng, Magne, vitamin B1, B2, B12, Coenzym Q10…

Đáng chú ý đó là thành phần ginkgo biloba gây chảy máu nhiều khi có chấn thương. Ginkgo biloba chiết xuất từ cao lá bạch quả chứa 24 % Flavonoid và 6 % Ginkgoid biloba có tác dụng chống oxy hoá, chống gốc tự do, tăng khả năng chịu đựng của các mô khi bị thiếu oxy và tăng tuần hoàn não.

Ginkgo biloba được kê đơn cho người bệnh có tổn thương hệ thống thần kinh như chấn thương sọ não, và một số bệnh lý khác. Tuy nhiên, ginkgo biloba có tác dụng ức chế ngưng tập tiểu cầu với collagen nên khi tổn thương mạch máu thì tiểu cầu giảm ngưng tập vào vị trí mạch máu tổn thương gây chảy máu kéo dài hơn bình thường.

TS Ngọc Anh cho biết, trên thị trường hiện nay, ginkgo biloba đã xuất hiện với nhiều tên thương mại khác nhau được sản xuất trong hay ngoài nước từ thuốc đến thực phẩm chức năng đều có. Do tính chất dược lý liên quan tuần hoàn não và được chiết xuất từ thảo dược thiên nhiên, nhiều người đã chọn và sử dụng ginkgo biloba khi có các triệu chứng liên quan tuần hoàn não.

Tuy nhiên, ngoài tác dụng ức chế ngưng tập tiểu cầu với collagen, ginkgo biloba còn ngăn cản việc kết tụ các mảng amyloid - nguyên nhân gây bệnh Alzheimer nên được sử dụng cho người bệnh mới mắc căn bệnh này.

Nhiều người vừa dùng thuốc chống đông như Sintrom, Heparin, Aspirin vừa dùng thuốc chứa ginkgo biloba có thể làm tăng tác dụng các thuốc này và làm tăng nguy cơ chảy máu. Những người bị bệnh tim mạch thường được kê đơn sử dụng thuốc chống đông không nên tự ý sử dụng ginkgo biloba mà hết sức cẩn trọng chỉ dùng khi có đơn của bác sĩ.

Khi bị chảy máu, người bệnh cần ngừng sử dụng thuốc chứa ginkgo biloba. Khi có chỉ định phẫu thuật thường quy, có lịch phẫu thuật thì người bệnh cần ngừng sử dụng thuốc chứa ginkgo 2 tuần trước khi phẫu thuật.

Ngoài ra, ginkgo biloba có thể gây ra đau đầu, chóng mặt, đánh trống ngực, buồn nôn và tiêu chảy nếu người có cơ địa dị ứng với hoạt chất này.

TS Ngọc Anh khuyến cáo người dân khi sử dụng ginkgo biloba hoặc các loại thuốc, thực phẩm chức năng khi có bệnh lý nền như tiểu đường, tăng huyết áp, rối loạn tuần hoàn não, tuần hoàn ngoại vi, goutte, ung thư… nên gặp bác sĩ để được tư vấn một cách kỹ lưỡng, không nên tự ý sử dụng kéo dài mà cần được theo dõi tác dụng và tác dụng không mong muốn.