Khi nào người dân Hà Nội mới được đi tàu Cát Linh - Hà Đông?

Từ ngày 31/3, Ban quản lý dự án đường sắt, Bộ GTVT, Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội (Hà Nội Metro-Đơn vị quản lý vận hành đường sắt Cát Linh - Hà Đông, Hà Nội) và Tổng thầu EPC bắt đầu bàn giao hồ sơ Dự án đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông.

Tiến trình này kéo dài từ 3 đến 4 tuần và diễn ra song song với hoàn thiện các khuyến cáo về an toàn của tư vấn độc lập. Sau phần kiểm đếm, Bộ GTVT mới bàn giao chính thức dự án cho UBND TP Hà Nội, để đưa vào khai thác thương mại vào cuối tháng 4, đầu tháng 5 tới.

Thiếu nhân sự vận hành

Theo báo cáo của Hà Nội Metro, hiện số lượng nhân sự cần cho giai đoạn khai thác, vận hành hệ thống đường sắt Cát Linh - Hà Đông còn thiếu hơn 100 người so với phương án bố trí, thiết kế ban đầu của dự án.

Đại diện Hà Nội Metro cho biết, từ nay đến giữa tháng 4, đơn vị này nhận hồ sơ tuyển dụng nhằm bổ sung 107 nhân sự vào vị trí nhân viên và thợ kỹ thuật làm việc tại 10 bộ phận, gồm: Trung tâm điều độ chạy tàu; điện lực (quản lý điện); ga vận tải hành khách; các bộ phận kiểm tra, sửa chữa thông tin tín hiệu, công trình, điện lực, đường ray, đầu máy/toa xe, thiết bị nhà ga; bộ phận tàu khách....

"Có những nhân sự đã được tuyển dụng để đào tạo nhưng xin nghỉ. Trong năm 2020, đơn vị cũng tổ chức một số đợt tuyển dụng bổ sung nhưng vẫn chưa đủ", đại diện Hà Nội Metro nói về nguyên nhân thiếu lao động và thông tin đây là đợt tổ chức đợt tuyển dụng bổ sung nhân lực cuối cùng trước khi tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông đi vào vận hành, khai thác thương mại.

Còn theo Bộ GTVT, Dự án Đường sắt đô thị tuyến Cát Linh - Hà Đông có tính đặc thù cao, kỹ thuật phức tạp, công nghệ mới, các đơn vị tham gia thực hiện còn thiếu kinh nghiệm… Do đó, dự án bị kéo dài, chưa đáp ứng được kỳ vọng của chính quyền và nhân dân Thủ đô.

Về công nghệ, đường sắt Cát Linh - Hà Đông sử dụng đầu máy chạy điện, khổ ray 1435mm, đường ray đôi. Tốc độ thiết kế chạy tàu 80km/h, tốc độ khai thác trung bình 35km/h. Dự án có 13 đoàn tàu, mỗi đoàn 4 toa (chưa kể 2 đầu máy), hoạt động cách nhau từ 3 đến 5 phút/chuyến. Sức chuyên chở mỗi đoàn tàu hơn 900 người.

Tổng nhân sự phục vụ khai thác tuyến đường sắt được duyệt theo dự án là 681 người. Tuy nhiên, trong khuyến nghị mới nhất của tư vấn đánh giá an toàn ACT, cần bổ sung nhân sự hướng dẫn hành khách tại các ga để đảm bảo an toàn, nên tổng số nhân sự sẽ vượt 681 người. Bình quân có trên 50 người vận hành 1km tuyến đường sắt này.

Nhiều bài học từ dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông

Về phía Metro Hà Nội, lãnh đạo đơn vị này khẳng định, bộ máy và nhân sự vận hành tàu Cát Linh - Hà Đông đã sẵn sàng.

Liên danh được thuê tư vấn vận hành dự án đã cử nhân lực sang, sau khi họ cách ly phòng dịch COVID-19, họ sẽ trực tiếp giám sát tại dự án. Metro Hà Nội đã thông báo tuyển 107 nhân sự bổ sung cho dự án này.

“Nếu những công việc còn lại theo đúng kế hoạch, tuyến đường sắt Cát Linh - Hà Đông sẽ khai thác vào cuối tháng 4 đầu tháng 5 tới”, Tổng Giám đốc Metro Hà Nội Vũ Hồng Trường cho biết.

Theo ông Trường, Tư vấn ACT đánh giá nhân sự vận hành đã sẵn sàng, vận hành tốt trong điều kiện bình thường và xử lý một số sự cố đơn giản, những sự cố phức tạp phải cần thêm sự hỗ trợ của chuyên gia. Do đó, Metro Hà Nội đã thuê 1 tư vấn hỗ trợ vận hành trong 1 năm đầu khai thác thương mại. Cùng với đó, trong thời gian đầu khai thác, đơn vị vận hành sẽ huy động thêm sinh viên tình nguyện tham gia hướng dẫn hành khách để tạo thói quen đi lại.

Có một số khuyến cáo của tư vấn, như lắp chắn giữa đường ray và vị trí khách đợi tàu, theo ông Trường, UBND TP Hà Nội đã cho chủ trương và phương án triển khai khi tiếp nhận. Từ tháng 1/2021, Công ty Metro Hà Nội đã tổ chức nhân lực tham gia vận hành toàn tuyến đường sắt tới nay.

Về bài học sau hơn 10 năm triển khai dự án đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông, Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông chia sẻ, đây là dự án lớn, phức tạp, lần đầu tiên Việt Nam thực hiện. Do các quy định, tiêu chuẩn kỹ thuật về đường sắt đô thị chưa đồng bộ, nên chủ đầu tư gặp nhiều khó khăn trong quản lý dự án.

“Dự án triển khai kéo dài, chúng tôi nhìn nhận có hạn chế trong năng lực quản lý và điều hành dự án, có nhiều bài học được đúc rút. Tuy nhiên, đây là dự án thí điểm, các bài học được rút ra sẽ áp dụng cho những dự án đang và sẽ triển khai trong tương lai”, ông Đông nói.

Theo ông Đông, vấn đề không nằm ở dự án sử dụng vốn ODA, mà ở sự hiểu biết về thứ sắp làm để chuẩn bị trước khi triển khai, kể cả bộ máy quản lý. Do đó, trong tương lai, khi thực hiện các dự án về lĩnh vực, loại hình nào mới, lần đầu làm cần lộ trình cử người đi học trước, sau đó về mới làm. Tương tự như trước đây, dự tính làm điện hạt nhân, khi chưa có dự án đã tuyển và cử người đi học nước ngoài.