Lệnh cấm dạy và học thêm ở Trung Quốc bắt đầu được thi hành cách đây một năm khiến hàng loạt cơ sở kinh doanh phải đóng cửa, nhưng lại dẫn tới tình trạng học thêm chui tràn lan.
Mùa hè năm ngoái, cô Alice Wang đã đăng ký 4 lớp học thêm toán, văn học, cello và ballet cho con gái 10 tuổi. Nhưng năm nay, cô Wang chỉ còn đăng ký 2 lớp học thêm cho con, do chính sách dạy và học thêm được chính phủ Trung Quốc sửa đổi dẫn tới nhiều cơ sở giảng dạy ngoài trường học phải đóng cửa.
 |
| Chính phủ Trung Quốc cấm dạy và học thêm để giảm áp lực cho học sinh. (Ảnh: China Daily) |
Dù nhiều lớp dạy thêm đã không còn hoạt động, nhưng nhu cầu cho con học thêm của các bậc phụ huynh vẫn rất lớn. Nguyên nhân là do những ông bố bà mẹ lo sợ con cái sẽ bị bỏ lại phía sau trên con đường học hành.
Cô Wang cho hay kể từ ngày Bộ Giáo dục Trung Quốc ban hành quy định mới về dạy và học thêm, điểm số của con gái đã giảm sút. Điển hình, con gái cô Wang không còn nằm trong Top 10 lớp Toán, dù trước đây cô bé luôn duy trì thành tích tốt. Vào năm học tới, con gái cô Wang sẽ lên lớp 5 và cô bé cần có thành tích tốt để đỗ vào một trường cấp 2 có chất lượng cao.
“Con bé đang trải qua cảm giác bấp bênh và khủng hoảng”, Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP) dẫn lời cô Wang.
Vào lúc cô Wang quyết định cho con gái đi học thêm trong kỳ nghỉ hè năm nay, cô biết tới một giáo viên nhờ sự giới thiệu của các phụ huynh khác. Theo cô Wang, giáo viên này tổ chức các lớp dạy thêm “bí mật” ngay tại nhà.
Theo cô Wang, chính sách mới của chính phủ Trung Quốc nhằm giải phóng học sinh khỏi các lớp học thêm, nhưng “thực tế lại đang tạo thêm gánh nặng tài chính” cho gia đình. Bởi cô Wang trước đây chỉ cần chi số tiền dưới 200 nhân dân tệ (30 USD) cho lớp học thêm có 10 học sinh kéo dài 2 tiếng đồng hồ. Nhưng hiện nay, cô phải chi nhiều hơn gấp đôi để con gái học một mình với cô giáo.
Lệnh cấm dạy thêm các môn học ở trường như Toán và tiếng Anh được chính phủ Trung Quốc được ban hành vào cuối tháng Bảy năm ngoái ngay lập tức làm thổi bay nguồn thu lợi khổng lồ của ngành dạy thêm ở đất nước tỷ dân.
Mục đích của lệnh cấm là giúp giảm bớt gánh nặng đè lên vai học sinh, khi các em bị bố mẹ ép phải tham gia quá nhiều lớp học và đào tạo thêm nhằm tăng cường năng lực trong xã hội Trung Quốc có tỷ lệ cạnh tranh cực cao.
Nhưng chính việc không thay đổi quy chế chỉ dùng điểm số để xét đỗ hay trượt vào các trường có chất lượng cao hoặc Đại học khiến nhu cầu học thêm để cải thiện năng lực học tập vẫn còn rất cao.
“Nhu cầu học thêm ngoài trường học vẫn rất cao, do nhà trường vẫn chỉ dựa vào điểm số thi cử để đánh giá học sinh. Lẽ tự nhiên là việc dạy thêm sẽ chuyển sang bí mật. Điều cần ở đây là cải cách cả hệ thống đánh giá giáo dục hiện thời”, ông Xiong Bingqi, Giám đốc Viện Nghiên cứu Giáo dục thế kỷ 21 nhận định.
Ông William Li, người điều hành một cơ sở tư vấn giáo dục ở Thành Đô, cho biết vấn đề lớn nhất mà ngành dạy thêm ở Trung Quốc đang phải đối mặt là “cạn nhân tài”, do nhiều giáo viên sẵn sàng tự mở lớp dạy thêm một mình.
“Họ có thể kiếm được 800 nhân dân tệ với ‘lớp học chui’, nhưng dạy ở trung tâm chỉ được trả 300 nhân dân tệ”, ông Li nói.
Tính tới cuối tháng Hai năm nay, số lượng công ty cung cấp dịch vụ dạy thêm ngoại tuyến ở Trung Quốc đã giảm 92% xuống còn 9.728 so với con số 124.000 trước khi lệnh cấm được ban hành vào tháng 7/2021, theo Bộ Giáo dục Trung Quốc.
Nhiều công ty dạy thêm đổi nghề
Một trong những thí dụ điển hình đổi nghề thành công là New Oriental Education and Technology Group. Sau khi lệnh cấm dạy thêm được ban hành vào tháng Bảy năm ngoái, công ty này đã phải đóng cửa khoảng 1.500 trung tâm. Nhưng cũng từ đây, công ty trở thành ngôi sao đang lên trong lĩnh vực livestream kinh doanh thương mại điện tử.
Anh Dong Yuhui, một giáo viên dạy tiếng Anh của công ty, đang trở thành idol livestream bán vô số mặt hàng như sách, xoong chảo cho tới các loại thịt, tôm và nhiều mặt hàng nhu yếu phẩm khác.
Chương trình livestream Oriental Zhenxuan của anh Dong cùng với sự tham gia của nhiều giáo viên khác, đang có hơn 23 triệu người theo dõi trên Douyin.
Hướng đi khác cho các công ty dạy thêm là phát triển phần cứng. Điển hình, công ty Youdao Inc của tập đoàn NetEase đã cho phát triển hàng loạt sản phẩm như bút từ điển để quét và dịch văn bản, hay chiếc máy in di động và từ điển thông minh.
Minh Thu (lược dịch)
