Theo Bệnh viện Đa khoa Đức Giang, polyp đại tràng là những tổn thương dạng khối trong đại tràng. Đa số các polyp đều lành tính. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể ảnh hưởng tới sức khỏe người bệnh nếu polyp có kích thước lớn hoặc ác tính.
Polyp rất phổ biến ở cả nam và nữ (30-50% người lớn), các yếu tố như chế độ ăn uống và môi trường đóng vai trò nhất định trong việc hình thành polyp như:
- Chế độ ăn nhiều chất béo, nhiều thịt đỏ, ít chất xơ.
- Hút thuốc lá.
- Béo phì.
- Tuổi: Ung thư đại trực tràng và polyp không phổ biến trước tuổi 40. 90% các trường hợp xảy ra sau 50 tuổi, do đó, sàng lọc ung thư đại trực tràng thường được khuyến nghị bắt đầu ở tuổi 50.
- Tiền sử gia đình và di truyền học: Polyp và ung thư đại trực tràng có xu hướng gặp nhiều người trong gia đình, cho thấy các yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển polyp.
Các loại polyp đại tràng
Các loại polyp phổ biến nhất là polyp tăng sản và polyp tuyến. Các loại polyp khác cũng có thể được tìm thấy trong đại tràng, ít gặp hơn.
Polyp tăng sản: Polyp tăng sản thường nhỏ, nằm ở phần cuối của đại tràng (trực tràng và đại tràng sigma), không có khả năng trở thành ác tính và không đáng lo ngại. Không phải lúc nào cũng có thể phân biệt polyp tăng sản với polyp tuyến qua nội soi, thường phải dựa vào kết quả mô bệnh học sau khi cắt bỏ polyp.
Polyp tuyến: 2/3 polyp đại tràng là polyp tuyến. Polyp tuyến được phân loại theo kích thước, hình dạng chung và các đặc điểm cụ thể của chúng khi nhìn dưới kính hiển vi. Nhìn chung kích thước của polyp tuyến càng lớn thì khả năng trở thành ung thư càng cao. Do đó, các polyp lớn (lớn hơn 5mm) nên được loại bỏ hoàn toàn để ngăn ngừa phát triển thành ung thư và nên được kiểm tra dưới kính hiển vi xác định chắc chắn.
Polyp ác tính: Polyp chứa tế bào ung thư được gọi là polyp ác tính. Việc điều trị tối ưu cho polyp ác tính phụ thuộc vào mức độ ung thư (khi được kiểm tra bằng kính hiển vi) và các yếu tố cá nhân khác.
Phòng ngừa ung thư đại trực tràng khi phát hiện polyp
Những người có polyp tuyến có nguy cơ phát triển thành ung thư. Khoảng 25 - 30% các trường hợp sẽ lại xuất hiện trên nội soi đại tràng 3 năm sau khi phẫu thuật cắt polyp ban đầu. Một số polyp này có thể đã có mặt trong lần kiểm tra ban đầu, nhưng quá nhỏ để phát hiện. Các polyp mới khác cũng có thể đã phát triển.
Cắt bỏ polyp trực tràng bằng nội soi.
Sau khi polyp được loại bỏ, nội soi đại tràng lặp lại được khuyến nghị, thường là một đến 5 năm sau khi nội soi ban đầu. Tuy nhiên, khoảng thời gian này phụ thuộc vào một số yếu tố:
- Đặc điểm vi mô của polyp.
- Số lượng và kích thước của polyp.
Những người trải qua sàng lọc thường xuyên ung thư đại trực tràng ít có khả năng tử vong vì loại ung thư này. Vì vậy, làm theo hướng dẫn sàng lọc là rất quan trọng trong việc ngăn ngừa ung thư đại tràng.
Các biện pháp về lối sống cũng rất quan trọng như:
- Ăn chế độ ăn ít chất béo và nhiều trái cây, rau và chất xơ.
- Duy trì trọng lượng cơ thể bình thường.
- Tránh hút thuốc và sử dụng rượu quá mức.
Mặc dù sàng lọc polyp và ung thư được khuyến nghị cho mọi người (thường bắt đầu ở tuổi 50), những người có nguy cơ cao nên bắt đầu sàng lọc sớm hơn.
Những người có một người thân cấp độ một (cha mẹ ruột, anh trai, em gái hoặc con ruột) bị ung thư đại trực tràng hoặc một polyp tuyến ở tuổi trẻ (trước 60 tuổi) hoặc 2 người thân cấp độ một được chẩn đoán ở mọi lứa tuổi, nên bắt đầu sàng lọc ung thư đại tràng sớm hơn, cụ thể là ở tuổi 40 hoặc trẻ hơn 10 tuổi so với tuổi chẩn đoán sớm nhất trong gia đình họ. Sàng lọc tốt nhất bằng nội soi ống mềm, cần được lặp lại 3-5 năm/lần.
Những người có người thân cấp độ hai (ông bà, dì hoặc chú) hoặc người thân cấp độ ba (ông bà hoặc anh em họ) bị ung thư đại trực tràng nên được sàng lọc ung thư đại tràng tương tự như người có nguy cơ trung bình.
