Sáng 13/5, Ủy ban Thường vụ Quốc hội họp cho ý kiến về báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách Nhà nước năm 2023 và kế hoạch những tháng đầu năm 2024.
Giá vàng là vấn đề nóng được nhiều đại biểu quan tâm đề cập, đồng thời, các ý kiến chia sẻ lo ngại trước thực trạng thị trường vàng liên tục "nhảy múa".
Trong báo cáo thẩm tra về tình hình kinh tế - xã hội, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đề nghị Chính phủ quan tâm, đánh giá kỹ việc quản lý thị trường vàng.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh (Ảnh: Hồng Phong).
Theo ông, quản lý thị trường vàng còn nhiều bất cập, giá vàng trong nước và thế giới chênh lệch lớn, tình trạng buôn lậu vàng diễn biến phức tạp.
Ủy ban Kinh tế nhận định thị trường vàng có nhiều biến động, chỉ số giá vàng trong nước bình quân 4 tháng đầu năm tăng 20,8% so với cùng kỳ khi giá vàng thế giới tăng cao kỷ lục.
Có ý kiến cho rằng ngoài yếu tố biến động tình hình kinh tế thế giới và bất ổn địa chính trị, một số hạn chế trong quản lý hoạt động kinh doanh vàng, ngoại tệ đã hình thành thị trường ngầm (giao dịch mà không có sự kiểm soát, thống kê của Nhà nước) về giao dịch vàng, ngoại tệ từ lâu với quy mô giao dịch lớn, phức tạp và khó kiểm soát.
Đặc biệt, hành vi ưa thích vàng, ngoại tệ ngày càng gia tăng, nhưng chưa được điều chỉnh phù hợp, có thể ảnh hưởng đến công tác điều hành kinh tế vĩ mô, ổn định thị trường, phản ánh qua tình hình buôn lậu vàng, ngoại tệ, tội phạm gia tăng; tỷ giá niêm yết chính thức trong một số giai đoạn thấp hơn nhiều so với thị trường tự do; mua bán ngoại tệ phổ biến ở các tiệm vàng.
Còn theo Bộ Công an, mức chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới ở mức cao dẫn đến tình trạng buôn lậu vàng vào Việt Nam, gia tăng hoạt động tội phạm, gây bất ổn tình hình an ninh trật tự xã hội, ảnh hưởng an ninh tiền tệ, nhất là các tỉnh biên giới.
Thay mặt Chính phủ báo cáo làm rõ vấn đề, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nhắc lại hơn 10 năm trước, hồi năm 2012, thị trường vàng "nhảy múa" hơn hiện nay nhiều.
Lúc đó, có tới 8 doanh nghiệp nhập khẩu vàng nên việc niêm yết giá rất phức tạp. Sau khi Nghị định số 24 ban hành năm 2012 ra đời, thị trường vàng ổn định hơn nhiều, theo đánh giá của Phó Thủ tướng.
Phó Thủ tướng Lê Minh Khái phát biểu tại phiên họp (Ảnh: Hồng Phong).
Nhìn từ thực tế vừa qua, ông Khái đánh giá biến động của thị trường vàng khó lường. Giá vàng trong nước tăng cao hơn so với giá thế giới, giá mua - bán cũng có chênh lệch.
Điều này, theo ông, đòi hỏi phải quản lý thị trường vàng bằng các giải pháp đồng bộ, nếu không sẽ "rất khó".
Với các giải pháp Ngân hàng Nhà nước đưa ra, Phó Thủ tướng đánh giá có xoay chuyển được tình hình, song vẫn phải tiếp tục theo dõi vì đây là vấn đề rất phức tạp.
"Chính phủ, Thủ tướng hết sức đau đầu về vấn đề quản lý thị trường vàng", Phó Thủ tướng chia sẻ và tái khẳng định thị trường vàng cần được kiểm soát bằng các giải pháp đồng bộ. Ông tin nếu các bộ, ngành vào cuộc tích cực, không khó khăn gì không xử lý được.
Phó Thủ tướng nêu thực tế trong giao dịch vàng hiện nay, người dân chưa có thói quen lấy hóa đơn. Các doanh nghiệp cũng chưa xuất hóa đơn theo từng lần bán. Chính phủ đã giao Bộ Tài chính, cùng Ngân hàng Nhà nước hoàn thành việc xuất hóa đơn giao dịch vàng theo từng lần bán trong quý II nhằm phục vụ công tác quản lý.
Về niêm yết giá, theo ông Khái, ngoài các tổ chức tín dụng, hiện có khoảng 16 doanh nghiệp đầu mối đủ điều kiện kinh doanh vàng miếng. Ngân hàng Nhà nước đã tổ chức đấu thầu vàng miếng để tăng cung, nhưng hình thức cung phải phù hợp hơn.
"Lượng giao dịch lớn nhưng chỉ có 1-2 doanh nghiệp tham gia đấu thầu. Như vậy, nhu cầu có thật hay không? Ngân hàng Nhà nước phải có đánh giá", Phó Thủ tướng lưu ý.
Chia sẻ với sự sốt ruột của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội về quản lý thị trường vàng, song theo Phó Thủ tướng, cần bình tĩnh đánh giá kỹ để tìm giải pháp. "Cần tìm đúng bệnh mới bốc thuốc được", ông Khái nói.
Dự kiến ngày mai, Phó thủ tướng Lê Minh Khái sẽ họp cùng Ngân hàng Nhà nước về quản lý, điều hành thị trường vàng.
Ông cho biết sau khi đánh giá sẽ giao thanh tra chuyên ngành thanh tra, trường hợp phát hiện hành vi vi phạm như buôn lậu tại cửa khẩu, biên giới, sẽ chuyển Bộ Công an xử lý ngay.
