Xét trong bối cảnh chung, với khá nhiều sai phạm, rõ ràng mạng xã hội (MXH) này cần được chấn chỉnh để phù hợp hơn với văn hoá và pháp luật nước ta. Song từ vụ việc này, một câu hỏi khác lại phát sinh, đó là liệu rằng các nhà sáng tạo đủ thể loại nội dung có… giảm đi vì TikTok “đi vào khuôn khổ”?
Nghề “hot” trong mắt giới trẻ
Xu hướng bùng nổ nhân sự sáng tạo nội dung là có thật, và có vẻ như ngày càng nhiều người tham gia vào thị trường này hơn. Nếu nhìn nhận từ góc độ rộng hơn, không chỉ giới trẻ Việt Nam (VN) mà cả ở Trung Quốc, cái nôi của TikTok và nhiều mạng xã hội cổ suý short video khác, giới trẻ cũng đang rất hào hứng trở thành những nhà sáng tạo nội dung trên MXH. Theo Hoàn cầu thời báo, trong một cuộc khảo sát gần đây về định hướng việc làm của giới trẻ Trung Quốc, hơn 60% số người được hỏi cho biết họ muốn tận dụng cơ hội trong các ngành mới nổi như trở thành người có tầm ảnh hưởng (KOL) hoặc dẫn livestream.
Ở VN, ngoài việc viết bài chia sẻ trên các diễn đàn, MXH, những công việc như livestream bán hàng trên TikTok, review hàng quán,… đều là sáng tạo nội dung (content creating). Ngoài ra, các bạn trẻ cũng lập các kênh Youtube chia sẻ kiến thức, quan điểm về vấn đề lịch sử, xã hội, thời sự,… Các kênh podcast theo định dạng audio (phát thanh) cũng là một hướng phát triển dành cho các bạn yêu sáng tạo nội dung.
Chưa có thống kê cụ thể ở nước ta, nhưng rõ ràng với những quan sát trên thực tế và tiếp xúc với gen Z tại trường lớp, tôi thấy rằng sáng tạo nội dung đang được giới trẻ VN rất yêu thích. Vậy làm sáng tạo nội dung có giống với khởi nghiệp không? Vừa giống, mà cũng có sự khác biệt.
Nếu các bạn cùng nhau tạo dựng một công ty sáng tạo nội dung và bán sản phẩm sáng tạo của mình một cách chuyên nghiệp (có pháp nhân, hợp đồng,…), thì đó là khởi nghiệp trong lĩnh vực sáng tạo nội dung. Ví dụ, một nhóm các bạn trẻ cùng nhau lập một công ty sản xuất clip trên MXH, hoặc sáng tạo các nội dung animation, 3D, 4D,… đó là dạng công ty creative, productions house kiểu mới.
Nhưng nếu các bạn đang làm freelancer hay sáng tạo nội dung độc lập thì có phần giống với các nghệ sĩ độc lập hơn là khởi nghiệp. Cả ở cách “chuyên nghiệp” lẫn “nghệ sĩ”, đều có thể kiếm ra rất nhiều tiền nếu thành công.
Khi cánh cửa sáng tạo đã bung mở
Tất nhiên, mgười sáng tạo nội dung nào cũng có mối e ngại rằng sản phẩm tinh thần của mình sẽ không được công chúng đón nhận rộng rãi như mình muốn, nói cách khác là bị “flop”. Vậy nên người trẻ cần cân nhắc kỹ, xem sáng tạo trên các nền tảng MXH có nên là mục tiêu chính yếu không, hay chỉ là một dự án phụ. Cần có chiến lược cụ thể và hoạch định tài chính, thời gian,… để đảm bảo cân bằng giữa mục tiêu “thoả sức sáng tạo” và các áp lực cuộc sống, nhất là trong bối cảnh kinh tế khó khăn.
Khi cánh cửa sáng tạo đã mở ra, khó mà khép lại được trước mắt giới trẻ, nhất là trước một thế hệ đầy năng lượng như Gen Z. Nếu cho lời khuyên can ngăn người đang quyết tâm “xây kênh”, chắc chắn họ sẽ bỏ ngoài tai. Không có MXH này, họ sẽ tự tìm đến các MXH khác.
Song từ góc độ đào tạo chính quy, cũng cần nhìn nhận về một thực trạng đáng lo ngại từ… Trung Quốc. Theo China Daily, bà Miriam Wickertshein, một nhà tuyển dụng tại Thượng Hải, rất nhiều người trẻ được đào tạo trong giai đoạn 2019 – 2023 đang có những loại bằng cấp không thật sự cần thiết với nhu cầu tuyển dụng. “Giờ đây, nhiều người lớn lên trong nền kinh tế đang phát triển và có nhiều tự do hơn trong việc học thứ bản thân thấy hứng thú nhất. Điều này khiến họ gặp khó khăn hơn khi tìm việc.”
