Tới thôn Át Thượng (xã Minh Xuân, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái) chiều 17/9, nhóm phóng viên gặp không ít khó khăn vì con đường dẫn vào thôn vẫn còn vết tích của trận sạt lở xảy ra cách đó một tuần.
Đất đá mới được dọn tạm để xe to thuận tiện vào hiện trường cứu nạn. Cây cầu nhỏ vắt qua khe suối vẫn chìm trong nước lũ. Cả vựa lúa men theo đường làng đang vào độ chín sữa, nhiều mảng lớn đã ngã rạp về một bên.
Cảnh tượng hoang tàn tại hiện trường vụ sạt lở đất xảy ra rạng sáng 10/9 có thể trông thấy từ xa (Ảnh: Thế Hưng).
Cảnh tượng hoang tàn hiện ra rõ hơn khi tiến vào hiện trường vụ sạt lở khiến 9 người thiệt mạng, trong đó một nạn nhân vẫn đang mất tích. Từng mảnh gỗ còn sót lại của những ngôi nhà vương vãi trên nền đất, cây cối đổ ngổn ngang khắp nơi. Cả một khoảng không rộng lớn chỉ mênh mông một màu vàng của đất.
Thật khó hình dung nơi đây từng là bản làng yên bình với những nếp nhà sàn khang trang nằm giữa những quả đồi xanh và ruộng lúa tươi tốt.
Cận cảnh nơi hàng chục khối đất đồi sạt xuống khiến 9 người thiệt mạng, trong đó một nạn nhân vẫn đang mất tích (Ảnh: Trung Nam).
Để tránh nguy cơ tiếp tục xảy ra sạt lở, hàng chục hộ dân đã mất nhà hoặc có nhà nhưng không thể về được xã sắp xếp tá túc tạm thời tại nhà văn hóa thôn Át Thượng. Ở đây, hòa trong dòng người đội khăn trắng trên đầu, Hoàng Thị Ngọc Duyễn (SN 2000) đôi mắt đỏ hoe, chốc chốc lại bật khóc khi có người tiến đến hỏi thăm.
Trong thảm họa xảy ra rạng sáng 10/9, ngôi nhà của Duyễn đã bị xóa sổ hoàn toàn. Công sức gia đình gom góp bao năm cũng bị vùi chôn xuống lòng đất. Đau xót hơn, chị cùng lúc mất đi 3 người thân là bà nội Lộc Thị Thị (88 tuổi), mẹ Hoàng Thị Giang (42 tuổi) và em trai Hoàng Đức Long (17 tuổi).
Khi tai ương ập đến, Duyễn đang làm công nhân ở Hưng Yên. Ông Hoàng Sơn Hải - bố Duyễn - trông gỗ ở đầu làng nên cũng may mắn thoát chết.
Hoàng Thị Ngọc Duyễn không thể kìm dòng nước mắt khi nhớ lại giây phút nhận tin dữ: 3 người thân của chị đã bị vùi lấp trong trận sạt lở (Ảnh: Thu Thảo).
Mấy hôm mưa bão, ở nhà mất điện, sóng điện thoại cũng không có, Duyễn không thể gọi cho ai nên lòng thấp thỏm không yên. 21h tối 9/9, chỉ vài tiếng trước khi xảy ra vụ sạt lở tại thôn Át Thượng, chị gọi được cho mẹ và dặn cả nhà chú ý an toàn.
Mẹ trấn an Duyễn rằng ban ngày, bố đã đi rà soát hết các đồi ở phía trên khu dân cư mà không phát hiện điều gì bất thường. Mẹ cùng bà con trong xóm đã được xã vận động, giúp sơ tán ra bên ngoài. Nhưng bà nội đã có tuổi, không muốn đi đâu nên mẹ cùng em trai chị ở lại.
Nghe xong, Duyễn tạm yên tâm vì thôn làng chị vốn chưa từng chịu ảnh hưởng nặng nề của thiên tai. Chẳng ngờ, 5h30 sáng, cuộc gọi đột ngột từ người nhà khiến chị lòng như lửa đốt. Chị được báo tin ngôi nhà đã bị vùi lấp chứ chưa hề hay biết mình cũng mất đi người thân.
"Đến 6h15, em mới biết tin mẹ mất nhưng chưa rõ bà nội với em trai có thoát được không. Em nghĩ trong đầu, em trai thường ngày nhanh nhẹn lắm, em cứ trông chờ nhà mình vẫn còn người sống sót...", Duyễn xót xa nhớ lại giây phút mà cả đời này, chị ước đó chỉ là một cơn ác mộng.
Thế nhưng, dù Duyễn có cầu nguyện hàng trăm lần, không có phép màu nào xảy ra. 6h30, chị nhận tin em trai mất, 7h thì biết bà nội cũng không còn.
Từ giây phút nghe tin dữ, Duyễn không thể thở nổi. Những cú sốc liên tiếp giáng xuống khiến chị không thể đứng vững. Duyễn vội tìm xe khách để về nhà nhưng các nhà xe đều báo không chạy do trời mưa bão. Gọi taxi 5-6 cuộc, chị cũng không kiếm nổi một cuốc xe nhận chở về nhà.
Hết cách, Duyễn chỉ biết cầu cứu anh họ trong tuyệt vọng: "Anh ơi, bây giờ không có xe về nhà, em phải làm sao đây...".
Người anh họ cố gắng trấn an Duyễn, may sao nhờ được xe riêng của bạn đưa em gái về tận nhà. Hơn 5 tiếng trên xe dài như bất tận, Duyễn đã khóc cạn nước mắt.
13h30, Duyễn về tới làng. Cảm giác đau xót trào dâng khi chẳng còn mẹ và em trai ra đón như mọi lần, chỉ còn bố đứng đó với đôi mắt đỏ hoe, khuôn mặt tiều tụy như bạc cả mái đầu chỉ sau một đêm.
Hiện, bàn thờ mẹ và em trai Hoàng Thị Ngọc Duyễn vẫn phải gửi nhờ nhà bác (Ảnh: Thế Hưng).
Xa gia đình đi làm từ năm 18 tuổi, Duyễn ít khi ở nhà, mỗi năm chỉ về khoảng 3-4 lần. Từ khi xảy ra chuyện, bao nhiêu kỷ niệm với người thân cứ thế ùa về khiến cô càng day dứt.
Duyễn thương mẹ, người đàn bà tần tảo sớm hôm, ngày nào cũng tất bật đến tối muộn chăm đàn gà, lợn với trâu. Năm ngoái, mẹ không may bị gỗ đè nát bàn tay trái. Bố đưa mẹ đi chạy chữa khắp nơi mới giữ lại đủ 5 ngón nhưng cũng chỉ còn để tượng trưng. Bệnh tật, ốm yếu như vậy, người mẹ ấy vẫn tham việc, trời mưa bão cũng chẳng ngơi tay.
"Em trai em đẹp trai không?", Duyễn bất ngờ hỏi tôi, tay chỉ về phía di ảnh của một chàng trai có khuôn mặt hiền lành và tuấn tú. "Em ấy mới 17 tuổi, còn cả tương lai phía trước. Vậy mà…", chị nghẹn đắng, không thể nói hết câu.
Lần cuối cùng hai chị em Duyễn nhắn tin với nhau là trước khi bước vào năm học mới. Năm nào, Duyễn cũng cho em trai tiền mua sách vở, đồ dùng học tập. Năm nay lương về chậm, Duyễn dặn em trai cứ mua trước, bao nhiêu tiền gửi lại mẹ sau. Chị không ngờ, đó là lần cuối cùng mình được sắm sửa cho em trai.
"Em vừa mua quần áo, giày dép, túi đi học cho em trai. May mà em ấy vẫn còn được diện đồ mới đi khai giảng. Giờ thì chẳng thể tìm thấy kỷ vật nào, tất cả đã bị vùi chôn hết rồi", Duyễn nấc lên từng hồi.
Máy xúc vẫn hoạt động hết công suất để tìm kiếm nạn nhân cuối cùng còn nằm đâu đó giữa mênh mông bùn đất (Ảnh: Thu Thảo).
Bà nội Duyễn năm nay gần 90 tuổi. Cả tuổi thơ của chị được bà chăm bẵm, đút từng thìa cơm. Giờ bà đã lẫn, con cháu quên gần hết, chỉ nhận ra mỗi Duyễn. Cách 2-3 hôm, Duyễn lại gọi về hỏi thăm bà. Bà lần nào cũng căn dặn cháu gái: "Đừng đi làm nữa, ở nhà bà cho tiền. Lấy chồng gần nhà, gần bà thôi".
Gia đình Duyễn sống tình cảm, cũng từng là hộ có kinh tế khá trong thôn. Đầu năm nay, bố mẹ chị tính làm lại nhà mới cho khang trang, gỗ tích cóp bao năm cũng đã hòm hòm đủ, chỉ đợi qua 100 ngày của bác để khởi công.
Vậy mà dự định còn dang dở, trận sạt lở đã vùi lấp tất cả dưới lớp đất sâu hàng mét. Anh Hoàng Văn Dược (SN 1991) - nạn nhân duy nhất còn mất tích sau 11 ngày - cũng là anh họ của Duyễn.
Sáng 18/9, đại diện báo Dân trí đến thắp hương, thăm hỏi và trao số tiền 10 triệu đồng đến gia đình chị Hoàng Thị Ngọc Duyễn (Ảnh: Thu Thảo).
Sau khi mất trắng ngôi nhà, bố con Duyễn phải trú tạm nhà bác. Bàn thờ của mẹ và em trai chị cũng đành nương nhờ nơi đây.
Điều khiến Duyễn xót xa là theo phong tục của người dân tộc, mỗi nhà chỉ được có một bàn thờ. Mẹ có thể thờ nhờ nhà bác, nhưng còn em trai chị phải đi gửi thầy cúng.
"Em xót lắm, em trai em lớn rồi mà không có nhà để thờ. Ông trời đã lấy đi hết tài sản, còn cướp cả bà, mẹ và em trai em nữa", cô gái 24 tuổi nấc nghẹn.
Giờ đây, Duyễn chỉ mong mỏi một điều là có kinh phí dựng căn nhà mới, để có chỗ thờ mẹ, thờ em.
12 ngày trôi qua, tang thương vẫn bao trùm từng ngóc ngách thôn xóm nhỏ Át Thượng. Không biết trải qua bao nhiêu ngày tháng nữa, bình yên mới trở về với nơi đây, với những người dân hiền lành, với bố con Duyễn.
