Nghệ sĩ Kim Xuyến sinh năm 1945 tại Hà Nội, bà bắt đầu hoạt động nghệ thuật tại Nhà hát Kịch Hà Nội từ năm 1962. Với khuôn mặt phúc hậu, bà ghi dấu ấn với nhiều vai diễn trên sân khấu kịch và cả phim truyền hình.
Nữ nghệ sĩ diễn chủ yếu các vai phản diện, hài hước, để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng khán giả. Các vở kịch bà tham gia gồm: Hà Nội mùa đông năm 46, Hoa và cỏ dại, Bức tranh mùa gặt, Tiền tuyến gọi, Kỷ niệm những ngày nghiệt ngã...
Ngoài ra, các phim truyền hình có sự góp mặt của nghệ sĩ Kim Xuyến cũng khá nhiều: Đông - Ky ra phố, Nửa vầng trăng còn lại, Con sẽ làm cô chủ, Năm ngày làm thượng đế, Canh bạc…
Những năm gần đây, bà thường xuyên tham gia vào phim hài TếtLàng ế vợ của đạo diễn Trần Bình Trọng. Khán giả và đồng nghiệp trẻ thường gọi bà là "U Xuyến" vì tính cách thoải mái của bà.
Chia sẻ với phóng viên Dân trí, nghệ sĩ Kim Xuyến cho biết, bà rất vui khi mới đây được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú (NSƯT), đây là sự động viên với bà sau nhiều năm làm nghề.
"Nhiều năm trước, tôi cũng có ý định làm hồ sơ xét duyệt nhưng vì nhiều lý do lại thôi. Sau đó, NSND Trung Hiếu - Giám đốc Nhà hát Kịch Hà Nội - động viên nên tôi đã làm hồ sơ.
Thời của chúng tôi không có nhiều Liên hoan, hội diễn như gần đây nên nhiều người có tài năng mà không có cơ hội được tỏa sáng. Tuy nhiên, khi được trao danh hiệu NSƯT, tôi rất hạnh phúc", bà nói.
Nữ nghệ sĩ cho hay, mặc dù hầu hết các nhân vật bà làm đều là phụ nhưng bà không bao giờ phiền lòng, vì bà quan niệm vai nào cũng phải diễn tốt, nhiều khi vai phụ mà hay còn ấn tượng hơn vai chính.
"Có lẽ do cái mặt của mình nên những vai tôi đóng đều là phản diện, ghê gớm. Gần đây, tôi tham gia làm phim hài. Tôi không phân biệt vai phụ hay chính, miễn là vai có đất diễn, có kịch bản hay là được. Với mỗi vai, Kim Xuyến đều tìm ra cái duyên của nhân vật để "bám" vào mà diễn. Rất may là khán giả không chê, mà còn khen tôi chuyên nghiệp, có nghề", NSƯT Kim Xuyến tâm sự.
NSƯT Kim Xuyến nhận mình là một người rất vui tính trẻ trung, bà hay nói chuyện, pha trò ở đoàn phim nên được diễn viên trẻ rất yêu quý. Bà kể, nếu có đi làm phim, đi làm quảng cáo bà vẫn bắt xe ôm đến điểm quay. Ở một vài bộ phim làm xa thì đạo diễn có cử người đến đón bà đi làm bằng ô tô.
"Khán giả của Kim Xuyến toàn là người trung tuổi, đôi khi có một vài người trẻ nữa. Ra ngoài đường, nhiều người cứ bảo, bà đóng hài là bê con người thật của mình lên đúng không? Tôi thừa nhận là chuẩn như vậy vì tôi thoải mái, diễn không áp lực gì.
Lương hưu của tôi giờ được 5 triệu đồng, nếu có phim hay, tôi vẫn đi làm để vui và đỡ nhớ nghề. Tôi tham gia phim ảnh hoặc tiểu phẩm cũng không phải vì tiền bạc. Tiền thù lao cho một vai phụ nhiều khi không đủ xăng xe đi lại nhưng tôi vẫn thích", bà Tâm bán phở của phim Canh bạc chia sẻ.
NSƯT Kim Xuyến cho biết, hiện tại bà đang sống cùng vợ chồng con trai ở phố Hàng Vải (Hà Nội), hai người con gái của bà đã định cư bên Đức. Thời chưa có dịch Covid-19, mỗi năm bà sang thăm các con một lần, nhưng khoảng 3 năm nay, bà thấy mình yếu hơn nên không đi nữa mà các con về thăm bà.
Tấm ảnh vợ chồng bà thời trẻ mà NSƯT Kim Xuyến luôn giữ bên mình (Ảnh: Lạc Thành).
"Ông ấy từng là cầu thủ của đội bóng pháo binh, tôi bén duyên với chồng năm 19 tuổi, trong một trận bóng đá giao hữu. Khi ấy, tôi là nghệ sĩ của Đoàn văn công Hà Nội, ông xã là thành viên của đội bóng. 20 tuổi chúng tôi lấy nhau và có 3 người con.
Nhìn tôi thế này thôi nhưng cũng từng gần 20 năm chăm chồng bị tai biến, ông ấy ốm từ năm 2004 tới khi ông mất là 18 năm, dù biết sẽ có ngày phải chia xa nhưng tôi vẫn cảm thấy trống trải. Tôi luôn mang theo ảnh của ông ấy trong ví để đi đâu cũng có cảm giác ông bảo vệ mình", nữ nghệ sĩ 79 tuổi tâm sự.
Từ trái qua: NSƯT Kim Xuyến, NSƯT Lê Mai, NSND Thanh Tú hội ngộ trong Lễ trao tặng danh hiệu NSƯT, NSND lần thứ 10 tại Nhà hát Lớn vừa qua (Ảnh: Quang Tấn).
NSƯT Kim Xuyến chia sẻ, những hôm trời đẹp, nắng ấm, bà thường chạy xe máy từ phố Hàng Vải sang phố Phan Đình Phùng (Hà Nội) để thăm bạn là NSƯT Lê Mai. Hai bà cùng nhận danh hiệu NSƯT vừa qua nên cũng có nhiều chuyện để hàn huyên với nhau.
"Trước đây thì Lê Mai sống một mình ở Phan Đình Phùng nhưng mới đây, gia đình Lê Khanh chuyển về gần mẹ để tiện chăm sóc. Thi thoảng nhà có việc gì Lê Khanh cũng hay gọi tôi đến. Hoặc thi thoảng thấy hai bà không gặp nhau, thì Khanh lại đưa mẹ sang nhà tôi để chơi.
Có với nhau thời tuổi trẻ ở Nhà hát Kịch Hà Nội nên chúng tôi hiểu và thường tâm sự nhiều với nhau. Lê Mai rất dễ chịu và dễ tính", NSƯT Kim Xuyến cho hay.
NSƯT Kim Xuyến cho biết, bà mắc nhiều bệnh của tuổi già như huyết áp, tiểu đường, xương khớp... bà luôn duy trì lối sống lành mạnh, uống thuốc theo đơn của bác sĩ để sức khỏe tốt hơn còn cống hiến cho nghệ thuật.
