Hơn 20 năm trước, khi nhắc đến Ngọc Vân (huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang), nhiều người thấy sợ hãi, sợ đến nỗi người ngoài không dám bén mảng đến đây. Việc người lạ vào trong xã là điều hiếm thấy bởi ngày đó, nơi đây được coi là thủ phủ của ma túy, mọi di biến động đều được đưa vào "tầm ngắm".
Giai đoạn từ năm 2000 đến 2012, Ngọc Vân có 266 người bị bắt vì ma túy, trong đó có hơn 10 trường hợp bị kết án tử hình, 33 đối tượng lĩnh án chung thân.
Trước tình hình đó, ngày 11/5/2012, Tổng cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm (Bộ Công an) ban hành Kế hoạch 1781 về việc giải quyết tình hình phức tạp về ma túy tại xã Ngọc Vân.
Với sự vào cuộc quyết liệt của các cấp chính quyền, các cơ quan chức năng, tình hình an ninh trật tự trên địa bàn được cải thiện, các vụ án liên quan đến ma túy giảm dần và đến cuối năm 2018, Ngọc Vân được đưa ra khỏi danh sách điểm nóng về ma túy.
Ngọc Vân hôm nay đang phát triển từng ngày.
Làng quê thay da đổi thịt
Có dịp về thăm Ngọc Vân vào những ngày cuối tháng 2, dưới ánh nắng xuân, hiện lên trước mắt chúng tôi là những cánh đồng lúa xanh mướt, những ngôi nhà cao tầng san sát.
Ngọc Vân hiện tại đã khoác lên mình bộ áo mới, không còn những ngôi nhà hiu quạnh, tiêu điều; không còn những căn biệt thự bỏ hoang vì chủ nhân dính án ma túy...
Chiều tan ca, từng tốp công nhân may tỏa về khu chợ mới xây gần UBND xã Ngọc Vân rôm rả mua đồ ăn cho bữa tối.
Trưởng Công an xã Ngọc Vân cho biết, 5 năm trở lại đây trên địa bàn không có đối tượng buôn bán ma túy với số lượng lớn.
Tuy nhiên "cơn lốc" ma túy đi qua khiến nhiều phụ nữ ở Ngọc Vân hiện nay phải sống trong cảnh góa bụa vì chồng mang án tử vì buôn bán, vận chuyển cái chết trắng, hoặc chồng chết vì sử dụng ma túy.
Năm 2003, khi đang nuôi 2 con thơ, con lớn vừa vào lớp 1, đứa thứ 2 mới 4 tuổi thì chị N.T.H. (trú xã Ngọc Vân) nhận tin dữ chồng bị bắt vì liên quan đến ma túy. Ngày chồng tra tay vào còng số 8, chị chỉ nghĩ đi mấy năm rồi về nhưng không ngờ chồng bị tuyên án tử, năm 2006 thi hành án.
"Việc chồng vi phạm pháp luật tôi không hề hay biết", chị bộc bạch và cho biết, mấy năm gần đây sức khỏe yếu, không làm được việc nặng nên chị mua lại chiếc máy may cũ để sửa quần áo cho người trong thôn và cấy thêm mấy sào ruộng, trông cháu cho các con đi làm công ty.
Cũng giống như chị H., ngày chồng bị bắt vào năm 2010 và thi hành án tử năm 2018, chị N.T.T. đang nuôi 2 con nhỏ trong tuổi ăn học. Đến nay, con lớn học đại học năm thứ 3 còn đứa thứ 2 học cao đẳng, gia đình một tay chị gánh vác.
Thôn Hội Phú từng là điểm nóng về ma túy của xã Ngọc Vân cách đây hơn 20 năm.
Không còn buôn bán, vận chuyển ma túy số lượng lớn
Ngày đầu về tiếp quản địa bàn vào tháng 1/2019, Thiếu tá Đoàn Thế Hưng, Trưởng Công an xã Ngọc Vân, gặp khó trong công tác nắm tình hình, quản lý các đối tượng liên quan đến ma túy. Bởi số lượng người nằm trong diện quản lý nhiều, lực lượng công an chính quy mỏng, còn những công an viên bán chuyên trách đều là người có tuổi, tỏ ra e ngại khi cung cấp thông tin về những đối tượng liên quan tới ma túy.
Theo Thiếu tá Hưng, khoảng 5 năm trở lại đây, Ngọc Vân không còn những đối tượng buôn bán, vận chuyển ma túy số lượng lớn. Những năm gần đây, mỗi năm chỉ bắt từ 1-2 vụ chứa chấp, sử dụng ma túy nhỏ lẻ.
"Đến thời điểm này, theo đánh giá của chúng tôi thì số lượng buôn bán lớn không còn. 1-2 năm gần đây công an xã phối hợp công an huyện bắt, đấu tranh đối với những đối tượng buôn bán nhỏ lẻ và hiện tại không còn những tụ điểm phức tạp, tình hình an ninh trật tự đã ổn định", Thiếu tá Hưng nói.
Trưởng Công an xã Ngọc Vân cho biết thêm, công an xã đang quản lý trên 300 người chấp hành xong hình phạt tù trở về địa phương, đa số họ đều liên quan đến ma túy; trong đó có gần 70 người chưa được xóa án tích.
Tháng 1 vừa qua, Ngọc Vân có một người chấp hành xong án tù chung thân liên quan đến ma túy trở về. Trên địa bàn xã vẫn còn hơn 100 người đang chấp hành án ở các địa phương và trong thời gian tới được ra tù.
Nhà cao tầng mọc lên san sát ở Ngọc Vân sau những cánh đồng lúa xang mướt.
Đối với những người mãn hạn tù trở về, công an xã tham mưu cho UBND xã ra quyết định thành lập mô hình "tái hòa nhập cộng đồng" vào năm 2022.
Theo đó, những người chấp hành xong án phạt tù mà có mong muốn xin việc, vay vốn để làm ăn, kinh doanh thì được các ban, ngành giới thiệu việc làm, ngân hàng để vay vốn tín chấp, đào tạo, dạy nghề. Điều này, giúp người chấp hành xong án phạt tù có việc làm, thu nhập chính đáng để ổn định cuộc sống, hạn chế tình trạng bị kẻ xấu lôi kéo, dụ dỗ vi phạm pháp luật, tái phạm tội.
Hiện mô hình này đã giúp hàng chục người vay vốn làm ăn, có người đang là chủ trang trại lớn trên địa bàn xã.
Vị trưởng Công an xã Ngọc Vân cho biết thêm, đa số những người sau khi chấp hành án phạt tù trở về đều chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước và đến nay chưa phát hiện người nào tái phạm tội.
