Người Đức đã cố gắng thuyết phục một số tướng lĩnh Liên Xô bị bắt tham gia lực lượng phát xít bằng những lời hứa hoặc thông qua tra tấn. Tuy nhiên, chỉ một số ít đồng ý hợp tác với kẻ thù, còn đa số vẫn trung thành với lời thề với Hồng quân. Khi biết không thể lay chuyển các tướng lĩnh Hồng quân bị bắt, Đức quốc xã tìm mọi cách tra tấn, bỏ đói và dùng mọi lý do để xử tử họ.
Trung tướng Dmitry Karbyshev
Tư lệnh Quân đoàn Công binh, Trung tướng Dmitry Karbyshev là một trong những sĩ quan được đánh giá rất cao trong hàng ngũ chỉ huy cấp cao của Hồng quân. Ông là một chuyên gia về công sự xuất sắc. Nhiều tài liệu nghiên cứu do ông biên soạn đã được sử dụng để đào tạo sĩ quan chỉ huy tại các trường cao đẳng quân sự.
Trung tướng Dmitry Karbyshev bị quân Đức bắt làm tù binh trên lãnh thổ Belarus vào tháng 8-1941. Phát xít Đức đề nghị thả vị tướng này ra khỏi trại tập trung và cung cấp cho ông chỗ ở riêng cũng như cơ hội phát huy tài năng quân sự để phục vụ Đế chế thứ 3. Đặc biệt, ông có quyền tiếp cận kho tư liệu và thư viện quân sự khổng lồ của Đức quốc xã và thậm chí có cả trợ lý hỗ trợ công việc.
 |
| Trung tướng Dmitry Karbyshev. Ảnh: Rian |
Tuy nhiên, Trung tướng Dmitry Karbyshev đã thẳng thừng từ chối. Ngay cả khi Đức quốc xã chuyển từ hứa hẹn sang đe dọa rằng sẽ biệt giam nhà lãnh đạo quân sự Liên Xô, nhưng ông vẫn kiên trung với lời tuyên thệ trung thành của Hồng quân.
Báo cáo của phát Đức năm 1943 miêu tả: “Chuyên gia hàng đầu của Liên Xô về công sự, một sĩ quan chuyên nghiệp của quân đội Sa hoàng Nga cũ, một người đàn ông đã hơn 60 tuổi, hóa ra lại hết lòng trung kiên với lý tưởng Hồng quân và lòng yêu nước… Không có cách nào để bắt Karbyshev phục vụ với vai trò là chuyên gia kỹ thuật quân sự".
Vị tướng già bị bắt đi lao động khổ sai và bị chuyển từ trại tập trung này sang trại khác. Vào ngày 18-2-1945, Trung tướng Dmitry Karbyshev qua đời tại trại tập trung Mauthausen sau khi quản ngục dội nước và ném ra ngoài trời giá lạnh.
Thiếu tướng Pyotr Novikov
Sư đoàn trưởng Sư đoàn súng trường 109, Thiếu tướng Pyotr Novikov là người phụ trách phòng thủ thành phố và quân cảng Sevastopol trước khi phát xít Đức tiến vào chiếm đóng. Ông bị quân phát xít bắt giữ ngày 9-7-1942 khi đơn vị không kịp sơ tán sở chỉ huy ra khỏi thành phố.
Tài năng Thiếu tướng Pyotr Novikov đã được Thống chế Erich von Manstein, một tướng lĩnh tài ba của phát xít Đức, khâm phục và đã đề nghị gặp riêng chỉ huy quân sự Liên Xô bị bắt giữ.
Erich von Manstein đã ca ngợi chủ nghĩa anh hùng và lòng dũng cảm của những người lính Liên Xô và mời Thiếu tướng Pyotr Novikov tham gia phe phát xít.
 |
| Thiếu tướng Pyotr Novikov. Ảnh: Rian |
Tuy nhiên, ông Pyotr Novikov đã lịch thiệp đáp lại: “Tôi là một người lính và sẽ trung thành với lời thề của mình đến cùng, nhưng tôi cảm ơn vì những lời khen ngợi của ông”.
Sau đó, Thiếu tướng Pyotr Novikov từ chối lời mời gia nhập Quân đội Giải phóng Nga cộng tác với phát xít của Andrey Vlasov. Chính vì điều này, ông đã chịu sự đối xử tàn tệ trong các trại tập trung của phát xít Đức.
Tháng 8-1944, Thiếu tướng Pyotr Novikov qua đời trong trại tập trung Flossenbürg. Nhiều thông tin giải mật của phát xít Đức cho rằng, ông chết do bị lính canh trại tập trung tra tấn.
Thiếu tướng Mikhail Potapov
Tư lệnh Tập đoàn quân số 5, Thiếu tướng Mikhail Potapov bị quân Đức bắt giữ vào tháng 9-1941. Ông bị giam giữ trong suốt chiến tranh, cho đến khi quân đội Mỹ phóng thích ông khi tiếp quản các khu vực giam giữ của phát xít Đức tháng 4-1945.
Thiếu tướng Mikhail Potapov từ chối thẳng thừng hợp tác với Đức quốc xã. Hơn nữa, ông còn mạnh dạn tuyên bố với chúng rằng ngay cả khi quân phát xít đến được chân dãy Urals, chúng cũng sẽ không thể chiến thắng.
Thiếu tướng Mikhail Potapov đã trải qua tất cả các cuộc kiểm tra cần thiết sau chiến tranh, được phục hồi cấp bậc cũ và tiếp tục phục vụ Quân đội Liên Xô. Chỉ có vấn đề với việc phục hồi tư cách Đảng viên Đảng Cộng sản của vị tướng này là bị đóng băng. Tuy nhiên, Nguyên soái Georgy Zhukov, người cùng ông chiến đấu tại chiến trường Khalkhin Gol chống lại phát xít Nhật năm 1939, đã chứng minh sự trung thành tuyệt đối của Tư lệnh Tập đoàn quân số 5.
 |
| Thiếu tướng Mikhail Potapov. Ảnh: Rian |
“Về phẩm chất của một người chỉ huy quân sự, đồng chí Potapov là một chỉ huy xuất sắc. Các đơn vị, mặt trận ông phụ trách luôn có thành tích xuất sắc. Trong trận chiến bảo vệ biên giới phía Tây, Tập đoàn quân số 5 đã chiến đấu với sự kiên trì và dũng cảm đặc biệt… Đồng chí Potapov là một chỉ huy quân đội một cách xuất sắc. Tôi xin nói thêm rằng ông ấy có tính cách hào phóng và được tất cả cấp dưới yêu mến vì lòng vị tha và sự đồng cảm", trích lá thư của Nguyên soái Georgy Zhukov.
Ông Mikhail Potapov sau đó được thăng lên quân hàm thượng tướng và qua đời năm 1965 sau một cơn bạo bệnh.
TUẤN SƠN (tổng hợp theo Rian, rbth)
* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quân sự thế giới xem các tin, bài liên quan.
