Theo Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), “kỳ lân” khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ tiếp theo của châu Á và Thái Bình Dương có thể đến từ Việt Nam, khi nền móng để xây dựng một hệ sinh thái vững chắc có thể hỗ trợ những doanh nghiệp này đang được tiến hành thuận lợi.
Trong báo cáo “Hệ sinh thái khởi nghiệp công nghệ của Việt Nam”, xem xét tiến triển của các công ty khởi nghiệp ở quốc gia Đông Nam Á, ADB cho rằng, Việt Nam đang đặt nền móng để xây dựng các kỳ lân khởi nghiệp tiếp theo của châu Á.
Theo đó, mục tiêu dài hạn của Chính phủ Việt Nam đối với lĩnh vực này là thu hút tri thức, các tổ chức, cá nhân và doanh nhân để góp phần vào công cuộc phát triển kinh tế và tham gia tạo lập các công ty khởi nghiệp thành công.
Theo ADB, một ví dụ về sự hỗ trợ của Chính phủ Việt Nam là Đề án 844, với mục tiêu phát triển 600 doanh nghiệp vào năm 2025. Và 100 doanh nghiệp trong số đó sẽ gọi được vốn đầu tư với tổng giá trị ít nhất là 2 nghìn tỷ đồng (khoảng 85,44 triệu USD).
Mục tiêu này được hỗ trợ bởi Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia và hai đề án mới có tên gọi “Hỗ trợ học sinh, sinh viên khởi nghiệp đến năm 2025” và “Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017-2025”.
Bà Aimee Hampel-Milagrosa, chuyên gia kinh tế của ADB, một trong những tác giả chính của báo cáo, nhận định: “Chính phủ Việt Nam đã nhận ra rằng các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ là động lực mới của tăng trưởng cho quốc gia. Để tạo thuận lợi cho quá trình này, Chính phủ đã bắt đầu tập hợp những yếu tố chủ chốt, ví dụ như các ưu đãi khuyến khích về chính sách và tài chính, để tạo ra và xây dựng thế hệ kỳ lân khởi nghiệp tiếp theo của Việt Nam.”
Trong năm 2021, 5 lĩnh vực khởi nghiệp hàng đầu thu hút được nguồn vốn lớn nhất là công nghệ tài chính “fintech” (26,6%); thương mại điện tử (20,3%); công nghệ giáo dục, hoặc “edtech” (17,2%); công nghệ y tế, hay “healthtech” (7,8%); và phần mềm dịch vụ (6,3%).
Báo cáo xem xét công nghệ y tế và công nghệ nông nghiệp, hay “agritech”, vì đây là hai lĩnh vực có tác động xã hội cao và có tiềm năng đóng góp cho phát triển bền vững và đồng đều hơn.
Những startup Việt có thể trở thành kỳ lân
Trong khi tài chính được coi là hạn chế chung đối với sự phát triển của các công ty khởi nghiệp, các nhà đầu tư thiên thần và đầu tư mạo hiểm được nhận thấy rất háo hức đầu tư.
Một trở ngại khác đối với tăng trưởng là không có đủ vốn nhân lực. Tuy nhiên, các trường đại học và viện nghiên cứu ở Việt Nam đang phối hợp với chính quyền các tỉnh và các bộ ngành trung ương để thành lập các đơn vị hỗ trợ khởi nghiệp. Họ cũng đang tổ chức các sự kiện khởi nghiệp cho học sinh, sinh viên để thúc đẩy văn hóa khởi nghiệp trong giới trẻ.
Theo báo cáo của Forbes gần đây, Việt nam có một số công ty "cận" kỳ lân và một số startup triển vọng tạo ra mô hình kinh doanh độc đáo hoặc lợi thế cạnh tranh có thể tiến xa. Trong đó, có một số cái tên tiêu biểu như VNG (trước là VinaGame), VNPay và gần đây là MoMo và Sky Mavis.
Trong đó, VNG là một trong những đầu tiên tại Việt Nam bắt đầu với việc phát hành trò chơi trực tuyến. VNG phát triển thành công ty công nghệ trên nền Internet và trở thành kỳ lân công nghệ đầu tiên của Việt Nam.
Trong khi đó VNPay trở thành kỳ lân thứ 2 với khoản đầu tư 300 triệu USD từ GIC Singapore và Softbank của Nhật. Còn Momo trở thành kỳ lân sau vòng series E cuối năm 2021 sau khi Mizuho Bank cùng nhóm các nhà đầu tư quốc tế đầu tư 200 triệu USD vào startup này. Đây lf siêu ứng dụng, cung cấp giải pháp chuyển đổi số cho hàng triệu doanh nghiệp nhỏ (SME) và siêu nhỏ (MSME) tại Việt Nam và tiếp tục đẩy mạnh đầu tư vào các công ty Việt Nam để mở rộng hệ sinh thái.
Sky Mavis là một doanh nghiệp mới với trò chơi đình đám Axie Infinity, tựa game NFT chạy trên nền tảng blockchain, với 2,6 triệu người chơi.
Cho tới thời điểm hiện tại, Việt Nam có nhiều startup cận kỳ lân và có triển vọng như thương mại điện tử Tiki, Giao hàng tiết kiệm, Giao hàng nhanh, công ty khai thác ưu thế từ dữ liệu lớn và học máy Trusting Social…
M. Hà
