Chủ động khám bệnh khi thấy lung lay răng, chảy mủ
Sau nhiều tháng đau đớn ở vùng đầu, bà N.T. T (ngụ tỉnh Khánh Hoà) được các bác sĩ tại địa phương chuyển viện sau khi được chẩn đoán viêm đa xoang, theo dõi u não. Nghe lời bác sĩ, bà T nhập Bệnh viện Chợ Rẫy. Tuy nhiên, sau khi được các bác sĩ của Bệnh viện Chợ Rẫy chia sẻ tình trạng bệnh của mình, bà T như chết lặng.
“Các bác sĩ nói tôi xoang chứa dịch, xương chân bướm, sọ trán hoại tử và có khí trong sọ. Điều đáng sợ là không chỉ có tôi mà còn có 2 người nữa giống tình trạng bệnh của tôi. Bác sĩ nói bệnh này quá mới nên sẽ cố gắng cứu nhưng sống được hay không phải nhờ ông trời. Dù rất buồn nhưng họ phải nói để chúng tôi về sắp xếp chuyện gia đình”, bà T nhớ lại.
Đứng trước sự lựa chọn sống và chết, bà T vẫn quyết định tiến hành phẫu thuật vì đó là cơ hội duy nhất để giành lại sự sống. Bà T được sắp xếp phẫu thuật, khi nội soi đường mũi, ghi nhận niêm mạc, cuống mũi, vách ngăn bị hoại tử đen, phải gắp hết xương chết. Từ phía trên, bác sĩ mở sọ trán lấy phần xương chết. Đi xuống dần, bác sĩ nhận thấy dù răng nhìn chắc khỏe nhưng xương khẩu cái đã hoại tử, phải đục bỏ xương hàm trên.
TS.BS Trần Anh Bích – Phó Khoa Tai Mũi Họng, Bệnh viện Chợ Rẫy TPHCM cho biết, các bệnh nhân đều bị tổn thương sọ, hàm mặt, xoang lan rộng. Mở xương sọ, thấy được mủ bám ở xương và da đầu, một phần bám trên màng não. Có trường hợp, mủ ở hàm trên xì ra, cả hàm răng lung lay dữ dội, ê-kip phải khoét bỏ toàn bộ xương chết. Trước ca mổ của bà T., có 6 bệnh nhân đã xin về và 2 người tử vong vì hoại tử nặng, viêm nhiễm, suy tạng. “Chúng tôi choáng váng vì tử vong rất nhanh, không trở tay kịp”, BS Bích chia sẻ thêm.
Phát hiện sớm, giảm tổn thương
Sau khi TPHCM mở cửa các hoạt động trở lại khi dịch bệnh COVID-19 được kiểm soát, Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung ương (TPHCM) liên tục tiếp nhận 16 trường hợp nhập viện với các triệu chứng như: lung lay răng, chảy mủ, xưng đau họng… thậm chí có nhiều trường hợp đã chuyển qua giai đoạn hoại tử rộng, khó cứu chữa.
Bác sĩ Nguyễn Văn Tuấn - Trưởng khoa Phẫu thuật hàm mặt, Bệnh viện Răng hàm mặt trung ương (tại TPHCM) cho biết, với những bệnh lý về hoại tử xương hàm thường xảy ra ở xương hàm dưới, vì mạch máu nuôi được cung cấp ít hơn xương hàm trên. Tuy nhiên, vấn đề đáng quan tâm hiện nay là nhiều bệnh nhân bị hoại tử xương hàm trên nhập viện, đa phần không rõ nguyên nhân và biểu hiện ban đầu là lung lay răng nhẹ, thậm chí có bệnh nhân bị hoại tử xương hàm trên lan nhanh lên tận xương thái dương, xương gò má, tới sàn sọ não …
Những bệnh nhân này thường bị tiểu đường làm ảnh hưởng mạch máu, giảm sức đề kháng, nuôi dưỡng khiến cho xương bị hoại tử, giúp cho vi khuẩn, nấm nhiễm làm tăng hoại tử và tỉ lệ tử vong cao.
Một trong những giả thuyết được xem xét, là người mắc COVID-19 có tình trạng tăng đông, khiến các mạch máu nuôi xương bị tắc và hoại tử. SARS-CoV-2 bám vào thụ thể ACE-2, tập trung nhiều ở niêm mạc mũi, miệng, làm tắc vi mạch máu nuôi xương hàm.
Hoại tử xương hàm mặt cũng có thể gặp ở người suy giảm miễn dịch, dùng corticoid kéo dài… khi nhiễm vi khuẩn, nấm có thể dẫn đến viêm xương, gây hoại tử. Hoại tử xương hàm dưới phổ biến hơn xương hàm trên.
Lý giải hiện tượng bệnh lý này có vẻ tăng hơn so với trước dịch COVID-19, chuyên gia cho rằng, môi trường xung quanh luôn có nhiều loại vi sinh vật, khi cơ thể suy giảm miễn dịch sẽ rất dễ bị tấn công.
"Có thể do cơ thể người mắc COVID-19 bị rối loạn miễn dịch kéo dài, suy giảm miễn dịch, cộng với bệnh đái tháo đường sẵn có, nấm phát triển nhiều hơn trong cơ thể, gây viêm nhiễm", bác sĩ Lê Quốc Hùng, Trưởng khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy phân tích.
Trong công tác điều trị hoại tử xương đều giống nhau, các bác sĩ sẽ phải xử lý hết phần xương đã chết và nhiễm trùng để không còn ổ nhiễm. Nếu không lấy hết sẽ bị viêm nhiễm, sốc nhiễm trùng… rất nguy hiểm. Sau phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được theo dõi từ 3-6 tháng, phần xương bị hoại tử sẽ được tái tạo vi phẫu nhằm phục hồi hàm mặt cho bệnh nhân.
Bác sĩ Nguyễn Văn Tuấn khuyến cáo, khi người dân có triệu chứng lung lay răng, chảy mủ, sưng đau họng… thậm chí là loét lộ xương rõ ràng cần đến bệnh viện ngay lập tức, bởi phát hiện càng sớm ổ nhiễm trùng và phần xương hoại tử càng nhỏ, khả năng phục hồi nhanh hơn.
