Trong báo cáo gửi đến các đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khoá XV, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết, từ đầu năm 2024 đến tháng 6/2024, chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới nới rộng, đặc biệt là đối với vàng miếng SJC.
Mức chênh lệch giá vàng miếng SJC so với giá vàng thế giới có những thời điểm lên đến 18 triệu đồng/lượng (tháng 5/2024). Tại thời điểm sáng ngày 5/11, giá vàng miếng SJC được giao dịch ở mức 87-89 triệu đồng/lượng, tăng 13,5 triệu đồng/lượng (khoảng 18%) so với đầu năm 2024.
Bên cạnh yếu tố tâm lý, kỳ vọng, NHNN cho rằng không không loại trừ khả năng có sự tồn tại của các hành vi thao túng thị trường, vi phạm các quy định liên quan của pháp luật về thuế, cạnh tranh,... dẫn đến tình trạng chênh lệch cao giữa giá vàng trong nước (đặc biệt là vàng SJC) và thế giới.
Trong vòng 10 năm, từ năm 2014 đến năm 2023, NHNN không tăng cung vàng miếng SJC ra thị trường. Tuy nhiên, từ tháng 4/2024 đến nay, cơ quan này đã thực hiện can thiệp thị trường vàng qua đấu thầu và bán vàng miếng trực tiếp để bổ sung nguồn cung vàng miếng SJC cho thị trường, hạn chế tác động đến kinh tế vĩ mô, tiền tệ, ngoại hối.
Sau 9 phiên đấu thầu với tổng khối lượng trúng thầu là 48.500 lượng (tương đương khoảng 1,82 tấn), từ ngày 3/6, NHNN chuyển sang phương thức bán vàng miếng trực tiếp cho người dân thông qua 4 ngân hàng thương mại nhà nước và Công ty SJC.
Kết quả, từ ngày 3/6 đến 29/10, NHNN đã tổ chức 44 phiên bán vàng miếng SJC trực tiếp, cung ứng ra thị trường 305.600 lượng vàng SJC (tương đương khoảng 11,46 tấn vàng).
Trước thời điểm NHNN thông báo chủ trương thực hiện bán vàng miếng SJC trực tiếp, chênh lệch so với giá thế giới hơn 18 triệu đồng/lượng (khoảng 25%). Từ khi chính thức thông báo thực hiện phương án bán vàng miếng trực tiếp, chênh lệch giá bán vàng miếng trong nước so với giá thế giới đã giảm, hiện chỉ còn chênh khoảng 3-5 triệu đồng/lượng so với giá vàng thế giới (khoảng 5-7%).
NHNN cũng tăng cường công tác kiểm tra, phối hợp với các cơ quan chức năng trên địa bàn các tỉnh, thành phố (Cục quản lý thị trường, Sở Khoa học và Công nghệ, Công an... ) kiểm tra các đơn vị có hoạt động kinh doanh vàng, từ đó chấn chỉnh hoạt động này.
Ngày 17/5, NHNN đã ban hành quyết định thanh tra đối với 6 tổ chức tín dụng và doanh nghiệp có giấy phép kinh doanh vàng về việc chấp hành chính sách pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, bao gồm đại diện Bộ Công an, Thanh tra Chính phủ, Bộ Công Thương (Tổng cục Quản lý thị trường) và Bộ Tài chính (Tổng cục Thuế).
Nội dung thanh tra bao gồm: Thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về hoạt động kinh doanh vàng; thanh tra việc chấp hành quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền; thanh tra việc chấp hành các quy định pháp luật về chế độ kế toán, lập và sử dụng hóa đơn, chứng từ; về kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế.
Thời gian tới, NHNN cân nhắc can thiệp thị trường vàng (nếu cần thiết) với khối lượng, tần suất phù hợp nhằm mục tiêu ổn định thị trường và mục tiêu chính sách tiền tệ.
Ngoài ra, phối hợp với các bộ, ngành liên quan để triển khai công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động của các doanh nghiệp kinh doanh vàng, các cửa hàng, đại lý phân phối và mua bán vàng miếng và các chủ thể khác tham gia thị trường; kịp thời phát hiện những sơ hở, bất cập để xử lý.
NHNN cũng sẽ tổng kết việc thực hiện Nghị định 24, đề xuất sửa đổi, bổ sung phù hợp với tình hình thực tiễn, góp phần ngăn chặn tình trạng vàng hóa nền kinh tế, không để biến động giá vàng ảnh hưởng đến tỷ giá, lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô.
