Một thực tế là trước ảnh hưởng của dịch bệnh, quá trình học trực tuyến kéo dài thời gian qua một mặt mang lại sự an toàn trong mùa dịch, mặt khác cũng đem đến nhiều vấn đề tiêu cực, nhất là trong cách đánh giá kết quả nhất là tại các trường đại học.
Theo ghi nhận, các trường hiện nay chủ yếu áp dụng 4 hình thức thi trên môi trường mạng là trắc nghiệm, vấn đáp, tự luận và tiểu luận. Các hình thức này nếu không kiểm soát chặt sẽ đều có chung kẽ hở và khá khó quản lý và giám sát người học, dù có yêu cầu phải bật camera trong quá trình làm bài hay làm trên website chuyên cho việc thi trực tuyến.
Từ thực tế này, ngày càng xuất hiện nhiều hội nhóm chào mời các dịch vụ “làm giúp”, “thi hộ”, hỗ trợ “làm đẹp” điểm số.
Trên mạng xã hội facebook, những đối tượng nhận làm bài tiểu luận hoặc thi hộ thường hoạt động cá nhân hoặc theo nhóm. Phạm vi nhận “hỗ trợ” mở rộng từ trung học đến đại học, trải dài nhiều môn từ đại cương đến chuyên ngành, đa dạng thể loại từ bài tập lớn nhỏ, tiểu luận đến học hộ, thi hộ hay thậm chí cả luận văn tốt nghiệp nhưng hiện nay đa số là lĩnh vực đại học.
Chi phí của từng loại dịch vụ dao động từ vài chục đến tối đa là vài trăm nghìn đồng, tùy theo số trang nếu là tiểu luận, hoặc tùy theo độ khó của môn thi. Điểm yêu cầu ở mức từ 7 trở lên đối với đề khó, cao hơn nữa với đề dễ hoặc môn đại cương. Nếu điểm thấp không như kỳ vọng sẽ được hoàn tiền.
Để dễ qua mặt giảng viên, các đối tượng thi hộ không thay mặt người học tham dự buổi thi như “truyền thống”, mà chỉ đóng vai trò “hỗ trợ” đằng sau, đợi người học gửi đề qua rồi làm giúp hoặc cùng làm song song với người học thông qua các ứng dụng có chức năng chia sẻ màn hình, hoặc trao đổi qua điện thoại.
Những ngày giáp Tết, trên những hội nhóm học hộ, thi hộ hoạt động nhộn nhịp hơn bao giờ hết vì đây là thời điểm sinh viên làm dự án học tập, báo cáo và thi kết thúc môn.
Để đối phó với tình trạng sinh viên gian lận trong việc làm bài tập nhóm, tiểu luận hoặc tìm đến các dịch vụ thi hộ, nhiều trường đại học đã sử dụng giải pháp là tăng nặng các hình thức xử phạt nếu phát hiện sinh viên gian lận.
Mới đây Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Quốc gia Hồ Chí Minh) đình chỉ thi 78 sinh viên trong kỳ thi trực tuyến học kỳ II năm học 2020-2021.
Ở Đại học Luật TP HCM, thi hộ, nhờ người khác thi hộ dưới mọi hình thức sẽ bị đình chỉ học một năm, buộc thôi học hoặc đề nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét trách nhiệm.
Ở các trường thuộc khối kỹ thuật, phần thi và chế tài được áp dụng tương tự.
Ngoài ra, nhiều trường tăng số lượng học phần làm đồ án môn học. TS Trịnh Văn Toàn, Trưởng phòng Đào tạo Đại học Điện lực (Hà Nội), cho hay làm đồ án môn học tức sinh viên phải bảo vệ đồ án đó trước giảng viên. Với cách này, sinh viên buộc phải làm thật mới có thể trình bày và trả lời vấn đáp từ giảng viên.
Tiến sĩ Nguyễn Trung Nhân, Trưởng phòng Đào tạo Trường ĐH Công nghiệp TPHCM cho biết nếu chỉ tổ chức một phương thức đánh giá thì rất dễ xảy ra gian lận nên nhà trường phải đau đầu chuẩn bị kế hoạch thi kết hợp nhiều cách thức.
Do đó, tùy theo đặc thù môn học, trường điều chỉnh cách thi và đề thi. Đối với các môn thi trắc nghiệm như ngoại ngữ thì sinh viên làm bài trên hệ thống LMS luôn được giám sát bằng camera và mỗi câu trắc nghiệm chỉ xuất hiện 3 phút để làm, không dừng lại quá lâu để có thể gian lận.
Đối với những môn dễ gian lận, yêu cầu giải toán thì trường áp dụng một số hình thức đánh giá khác nhau có kết hợp với vấn đáp hoặc tổ chức thi vấn đáp hoàn toàn. Những môn thi đề mở hoặc làm tiểu luận, trường này có kết hợp thêm nội dung vấn đáp trực tiếp để đánh giá thực chất người học.
Với những cách thức được áp dụng, các trường tự tin sẽ hạn chế tối đa gian lận trong thi cử trực tuyến.
Tuy nhiên, những hình thức các trường sử dụng mới chỉ làm giảm phần nào việc gian lận thi cử theo hình thức online. Bởi việc sử dụng công nghệ của sinh viên hiện nay vẫn hết sức tinh vi. Việc thi online như như hiện nay vẫn phụ thuộc vào ý thức của sinh viên.
