Căn bệnh thường bị vào sáng sớm
Bệnh viện Đại học Y Hà Nội vừa cấp cứu thành công bệnh nhân N.Q.D, 53 tuổi, quê Thái Bình bị đột quỵ não.
Trước đó, ông D. đến bệnh viện với chẩn đoán thông liên thất, suy tim. Sau khi sức khỏe người bệnh ổn định, bệnh viện có dự kiến sẽ chuyển ông về điều trị tại bệnh viện tỉnh Thái Bình.
Khoảng 4h sáng 30/3, người bệnh dậy đi vệ sinh rồi bị ngã, giảm ý thức, lơ mơ, không nói được, nhanh chóng rơi vào hôn mê, glasgow 12 điểm, liệt nửa người phải. May mắn, người nhà phát hiện kịp.
Ngay lập tức, bệnh nhân được chụp cắt lớp vi tính sọ não lúc 4h30 phút, phát hiện tắc hoàn toàn động mạch cảnh trong trái, nhiều huyết khối dọc theo động mạch cảnh.
Ê-kíp Đột quỵ tại bệnh viện tiến hành can thiệp ngay, chọc mạch đùi và chụp DSA, hút ra rất nhiều cục máu đông trong mạch não, tái thông dòng chảy hoàn toàn lúc 6h sáng.
TS.BS Nguyễn Ngọc Cương, Trung tâm CĐHA và Can thiệp điện quang, người trực tiếp thực hiện can thiệp cho bệnh nhân cho biết đột quỵ tắc mạch máu não chiếm 80% các loại đột quỵ não, thời điểm có thể xảy ra bất kỳ lúc nào nhưng hay gặp nhất là khi bệnh nhân ngủ dậy. Đối với ông D. là trường hợp may mắn vì bị đột quỵ ngay trong bệnh viện nên được phát hiện, xử trí cấp cứu kịp thời.
2 thói quen tránh bị đột quỵ vào sáng sớm
Bác sĩ Nguyễn Văn Phương, Khoa Cấp cứu, Bệnh viện trung ương quân đội 108 cho biết, lý do bệnh đột quỵ hay xảy ra vào buổi sáng là do thay đổi hormone và huyết áp của người bệnh. Khi thức dậy vào buổi sáng, cơ thể sẽ chuyển từ tư thế đang nằm sang tư thế vận động, làm thay đổi nồng độ các hormon.
Các hormon này gây ra hai tình trạng, thứ nhất là tăng nhịp tim và tăng huyết áp, thứ hai là làm tăng trương lực của động mạch. Thông thường, huyết áp của cơ thể xuống mức thấp nhất vào lúc khoảng 3 giờ sáng, sau đó tăng dần lên và tăng nhanh lúc thức dậy và buổi sáng.
Khi bạn thức dậy, cơ thể bạn tiết ra adrenaline và các hormon gây căng thẳng khác, làm tăng áp lực máu và nhu cầu cung cấp oxy. Sau một đêm, cơ thể mất đi một lượng nước tương đối lớn, máu như vậy sẽ trở nên cô đặc hơn, tim phải làm việc vất vả để bơm đẩy máu đi.
Khi tăng huyết áp sẽ tăng nhu cầu oxy cho cơ tim, làm cho cơ tim không được ổn định do chênh lệch huyết áp, tăng nguy cơ tổn thương các mảng xơ vữa động mạch, làm cho các mảng xơ vữa này sẽ bị rách ra, vỡ, bong, lúc này chúng sẽ kích hoạt tiểu cầu gây ra huyết khối gây tắc mạch não gây đột quỵ thiếu máu não cấp.
Cũng theo bác sĩ Phương, lý do thứ 2 liên quan đến đột quỵ buổi sáng là do lượng nitric oxit thấp vào lúc ngủ dậy. Nitric oxit (gọi tắt là NO) có vai trò quan trọng trong việc cầm máu, nó tham gia vào hầu hết quá trình sinh học trong cơ thể như sự thức tỉnh, chức năng sinh dục, cảm giác đau, hài lòng, điều tiết máu và chất dinh dưỡng nuôi cơ thể…
Sự hoạt động của NO có vai trò quan trọng trong quá trình lão hóa, mở rộng mạch máu tăng dòng chảy đưa oxy và các chất dinh dưỡng để nuôi cơ thể, nó còn là yếu tố quan trọng quyết định đến việc bị đột quỵ, tiểu đường…
Quá trình tiêu thụ NO vào ban đêm là lớn nhất nên khi sáng sớm thức dậy cơ thể con người thường thiếu NO nên cũng dẫn đến nguyên nhân bị đột quỵ vào sáng sớm.
Bác sĩ Cương cho biết đột quỵ não có thể gây ra nhiều triệu chứng, tuy nhiên để dễ nhớ chúng ta nghi ngờ khi có ít nhất 1 trong 3 nhóm dấu hiệu sau, xuất hiện đột ngột thì nguy cơ bị đột quỵ từ 90 - 95%, đó là dấu hiệu F.A.S.T
+ Liệt mặt (Face): Miệng bị lệch sang một bên, nếp nhăn mũi-má mờ;
+ Yếu, liệt tay (Arm) hoặc chân: Không thể cầm, nắm, đi lại;
+ Rối loạn ngôn ngữ (Speech): Đột ngột rối loạn lời nói, không nói được hoặc lời nói không rõ... như bình thường trước đó.
+ Thời điểm phát bệnh (Time): Khi gặp những triệu chứng trên, cần gọi cấp cứu ngay. Người bệnh/người nhà cần ghi nhớ thời điểm phát bệnh để thông báo với nhân viên y tế.
Để phòng đột quỵ lúc sáng sớm bác sĩ Phương khuyên, sau khi tỉnh giấc mọi người nên dành một ít phút cho cơ thể quen dần với trạng thái mới và hoàn toàn tỉnh táo trước khi bước ra khỏi giường.
Thứ nhất, có thể nằm trên giường và thực hiện một vài động tác "khởi động", nhẹ nhàng duỗi chân duỗi tay, xoa mặt… Với những người có tiền sử bệnh tim mạch thì lại càng cần lưu ý hơn mỗi sang
Thứ hai, buổi tối trước khi đi ngủ, nên uống một ly nước ấm, như vậy vừa tạo điều kiện kích thích cơn buồn ngủ, vừa tránh tình trạng khô háo vào sáng hôm sau, làm giảm độ keo nhớt của máu, giảm bớt áp lực lên tim.
