Làng Phúc Am (xã Duyên Thái, Thường Tín) cách trung tâm Thủ đô chưa đầy 20km, được biết tới là nơi sản xuất các sản phẩm hàng mã phục vụ các tỉnh thành trên cả nước từ nhiều đời nay.
Bước qua cánh cổng làng, không khó để bắt gặp hình ảnh hàng trăm khung ngựa đan nan tre bày từ trong nhà đến ngoài mặt đường. Đây là những thành phẩm cơ bản để người dân trang trí giấy màu thành ngựa giấy sử dụng trong các lễ thờ, cúng.
Các sản phẩm vàng mã ở làng nghề Phúc Am có nhiều mẫu mã đa dạng, tạo nên từ những đôi bàn tay của thợ thủ công lành nghề được truyền qua nhiều đời. Vàng mã Phúc Am đã đi tới nhiều tỉnh thành miền Bắc, trên cả nước phục vụ nhu cầu cúng lễ của người dân.
Qua các thế hệ, nhiều hộ gia đình trong làng tới nay vẫn giữ được tay nghề và tiếp tục bám trụ công việc mang lại thu nhập chính. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, nhất là thời điểm dịch Covid-19 diễn ra khiến kinh tế trở nên khó khăn, việc kinh doanh những mặt hàng vàng mã đã trở nên "kém nhiệt" đi rất nhiều.
Gần 10 năm gắn bó với nghề làm vàng mã tại làng Phúc Am, chú Lưu Văn Hùng với bàn tay khéo léo đang nắn chỉnh những khung hình "ông ngựa" được dựng trước sân nhà. Chú Hùng cho biết, công việc chủ yếu của chú là làm riêng phần khung, theo dạng dây chuyền nên mỗi người, mỗi nhà hoàn thiện một công đoạn.
Có mặt tại cơ sở sản xuất hàng mã nhà chú Nguyễn Văn Thanh, nơi đây chật kín các sản phẩm vàng mã, chủ yếu là những "ông ngựa" cao khoảng 2m đang được gấp rút hoàn thiện.
Gia đình chú Thanh cũng đã gần 8 năm gắn bó với nghề làm vàng mã. Đôi bàn tay khéo léo của những người thợ thủ công đã biến những vật vô tri như nan tre, giấy màu, hồ dán... thành những sản phẩm vàng mã tinh tế, màu sắc.
Chú Thanh cho biết, để hoàn thiện một sản phẩm cần khá nhiều công đoạn. Phần khung được mua về, sau đó bồi một lớp giấy áo đầu tiên, phơi khô rồi tiếp tục bồi giấy và dán các chi tiết bên ngoài.
Được biết, số lượng sản phẩm vàng mã tại cơ sở nhà chú Thanh năm nay giảm hơn nhiều so với các năm trước, nếu như cùng thời kỳ này các năm trước 1 tháng có thể cung ứng tới cả trăm sản phẩm "ông ngựa" thì năm nay chỉ khoảng vài chục con.
Giá thành trung bình một sản phẩm ngựa giấy bán buôn cỡ 2m khoảng hơn 200 nghìn đồng. Các loại ngựa giấy nhỏ hơn sẽ có giá thấp hơn, tùy cỡ.
Cửa hàng chuyên phục vụ đồ làm hàng mã của bà Nguyễn Thị Gái vắng vẻ khách tới mua. Bà Gái cho biết, những năm gần đây kinh tế kém đi nhiều, so với cùng thời điểm này nhiều năm trước cửa hàng cô luôn chật kín khách từ trước tháng 7 Âm lịch, nhưng nay qua đầu tháng rồi mà vẫn đìu hiu, vắng vẻ.
Việc tuyên truyền, vận động người dân hạn chế đốt vàng mã đã dần nâng cao ý thức người dân, việc cung ứng tại các cơ sở sản xuất vàng mã cũng giảm dần.
Với gia đình anh Đặng Phương Tiệp đã có 3 đời theo nghề làm vàng mã, anh bắt đầu với nghề từ năm 1994 và tới nay đã được gần 30 năm.
Thay vì đánh vào các sản phẩm vàng mã phổ biến hoặc tầm trung, giá rẻ thì xưởng của nhà anh Tiệp lại lựa chọn những món hàng độc, cao cấp được đặt riêng.
Những sản phẩm được làm từ bàn tay của những người thợ lành nghề, đòi hỏi sự tỉ mỉ trên từng đường nét, họa tiết đưa lên phải mềm mại, có hồn.
Theo vợ anh Tiệp, những mặt hàng này dù chi phí cao hơn nhưng chênh lệch không đáng kể về nguyên liệu, chủ yếu là trả công người thợ cao hơn. Năm nay dù khó khăn nhưng do sản phẩm nhà chị làm nhắm vào tập khách hàng riêng nên vẫn đem lại nguồn thu nhập ổn định.
Hình ảnh quen thuộc của người dân làng Phúc Am, Thường Tín, Hà Nội.
