Ngày 16/6, Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) cho biết, đơn vị vừa cấp cứu một bệnh nhân ngộ độc nặng do uống nước măng.
Trước đó, khoảng 20h ngày 31/5, trung tâm đã tiếp nhận một bệnh nhân nữ 44 tuổi từ Thái Nguyên chuyển đến trong tình trạng hôn mê, nhiễm toan chuyển hóa, đang thở máy, tiêu cơ vân, tổn thương cơ tim.
Theo thông tin từ gia đình bệnh nhân và các bác sĩ tuyến trước, lúc 16h cùng ngày, bệnh nhân cùng chồng uống nước măng chua do gia đình tự ngâm (lọ chứa khoảng 1kg măng tre, ngâm tươi, đã để 1 năm).
Bệnh nhân uống khoảng 200ml, chồng uống khoảng 30ml nhưng không có biểu hiện. Sau uống khoảng 5 phút, bệnh nhân kêu đau đầu, nôn nhiều, co giật toàn thân, hôn mê, xét nghiệm máu có tình trạng nhiễm toan chuyển hóa nặng, lactate máu tăng cao.
Bệnh nhân được cấp cứu ở tuyến trước, đặt ống nội khí quản, thuốc an thần, thở máy, truyền dịch và hội chẩn với Trung tâm chống độc từ xa, nghi ngộ độc xyanua, tiên lượng nặng hoặc có thể diễn biến phức tạp.
Kết quả xét nghiệm bệnh phẩm cho thấy tất cả các mẫu đều có chứa xyanua, bao gồm cả mẫu nước măng và mẫu từ cơ thể bệnh nhân, đặc biệt hàm lượng xyanua trong các mẫu như sau: dịch dạ dày 0,5mg/L; máu 1mg/L; nước tiểu 2mg/L.
Bệnh nhân đã được hồi sức tích cực, tình trạng cải thiện dần, tỉnh táo, các xét nghiệm trở về bình thường và rút nội khí quản. Sau 4 ngày bệnh nhân xuất viện.
Theo bác sĩ Nguyên, xyanua là chất cực độc, liều thấp nhất có thể gây tử vong trên người là 0,56 mg/kg cân nặng. Với trọng lượng của bệnh nhân, uống 30mg xyanua đã có thể gây tử vong.
Bác sĩ Nguyên cho biết, một số loài thực vật chứa các tiền chất của xyanua khi vào cơ thể sẽ chuyển thành xyanua, điển hình nhất là sắn và măng (măng tre, vầu, trúc,…). Măng chứa chất glycoside sinh xyanua là taxiphyllin và enzym là B-glycosidase có thể chuyển hóa taxiphyllin thành xyanua.
Khi ngâm, măng sẽ tạo ra một lượng xyanua nhất định. Cả xyanua và chất taxiphyllin khuếch tán ra nước, lượng độc tố trong măng có thể giảm đi nhưng độc tố có trong nước có thể tăng lên, nên nếu uống quá nhiều nước măng có thể bị ngộ độc.
Ngộ độc xyanua do ăn măng ở người rất hiếm gặp và chỉ xuất hiện khi ăn quá nhiều tới mức no. Trong điều kiện bình thường, người ăn có thể yên tâm múc vài thìa nhỏ nước măng làm gia vị mà không sao.
Để phòng tránh ngộ độc xyanua do ăn măng và sắn, bác sĩ Nguyên khuyến cáo người dân cần chế biến măng và sắn cẩn thận trước khi ăn. Với măng nên luộc sôi kỹ (trong 1-2 tiếng). Măng tươi thái thành các miếng nhỏ và mỏng sau đó ngâm trước trong nước 24 giờ để loại bớt độc tố.
Trong quá trình luộc hoặc ngâm măng, cần thay nước mới nhiều lần để loại bỏ hiệu quả các độc tố (vì nước cũ đã có độc tố từ măng khuếch tán ra). Người dân cũng nên tránh các tình huống ăn quá nhiều măng.
Phương Thúy
