Đây là thực tế được ông Dương Đức Tuấn - Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội chỉ ra tại Hội nghị triển khai đề án 1 triệu nhà ở xã hội (NƠXH) mới đây.
Theo quy định, nguồn tiền sử dụng đất thu được từ các dự án phát triển nhà ở thương mại, phát triển đô thị có quy mô sử dụng đất dưới 2ha, 10ha thực hiện nghĩa vụ NƠXH bằng hình thức nộp tiền, được sử dụng để đầu tư xây dựng NƠXH.
Ông Tuấn cho biết, đến nay, nhiều doanh nghiệp nộp tiền vào quỹ thành phố với số tiền gần 5.000 tỷ đồng nhưng lại chưa có hướng dẫn để chi khoản này.
Thực tế, tại nhiều dự án có quy mô dưới 10ha, chủ đầu tư đã lựa chọn hình thức nộp tiền.
Theo tìm hiểu của PV VietNamNet, tại Đà Nẵng, kết luận thanh tra về thực hiện việc dành quỹ đất để đầu tư, phát triển NƠXH giai đoạn 2016 – 2021 của Thanh tra Bộ Xây dựng cho thấy, 9/10 dự án có quy mô dưới 10ha chủ đầu tư không dành 20% tổng diện tích đất ở trong các đồ án quy hoạch chi tiết hoặc tổng mặt bằng được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật dành để xây dựng NƠXH. Các chủ đầu tư đều chọn hình thức nộp tiền sử dụng đất trên toàn bộ diện tích được giao.
Cụ thể gồm các dự án: Khu khách sạn và dân cư Saphia; Khu công viên, biệt thự sinh thái và văn phòng thấp tầng; Khu dân cư Bàu Mạc; Khu dân cư Nam Bàu Mạc; Khu nhà ở phía Đông đường Trần Đăng Ninh; Khu dân cư Phùng Hưng; Khu dân cư 223 Trường Chinh; Khu phức hợp dịch vụ cao tầng An Hoà và Khu dân cư lô 18, 19, 20 An Đồn Đà Nẵng.
Theo kết luận thanh tra, tính đến ngày 31/5/2022, dự án Khu phức hợp dịch vụ cao tầng An Hoà của Công ty CP An Hoà và dự án Khu dân cư lô 18, 19, 20 An Đồn Đà Nẵng của Công ty CP Lê Bảo Minh, chủ đầu tư chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với nhà nước do chưa có quyết định phê duyệt giá đất của cơ quan có thẩm quyền.
Dự án khu công viên, biệt thự sinh thái và văn phòng thấp tầng, Công ty CP Đầu tư Quốc Bảo chưa nộp tiền sử dụng đất và tiền thuê đất phần diện tích tăng thêm 205m2 do chưa có quyết định phê duyệt giá đất với phần diện tích đất tăng thêm của cơ quan có thẩm quyền.
Thanh tra Bộ Xây dựng đề nghị UBND TP Đà Nẵng tiếp tục kiểm tra, rà soát để thực hiện đúng quy định về việc dành 20% quỹ đất để xây dựng NƠXH. Tránh thất thoát tiền, tài sản của nhà nước.
Lãnh đạo UBND TP.HCM cũng đánh giá, việc sử dụng nguồn tiền này để tái đầu tư xây dựng NƠXH thuộc sở hữu Nhà nước để cho thuê trong giai đoạn vừa qua còn hạn chế.
Việc chưa có quy định, hướng dẫn sử dụng khoản tiền trên cũng là một trong những khó khăn vướng mắc trong phát triển NƠXH thời gian qua. Trong khi, nguồn lực tài chính tại không ít địa phương để đầu tư xây dựng NƠXH từ nguồn vốn ngân sách còn hạn chế.
Vì vậy, lãnh đạo UBND TP Hà Nội kiến nghị sớm ban hành hướng dẫn việc quản lý, sử dụng khoản tiền sử dụng đất phải nộp đối với quỹ đất 20%, 25% tại dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị theo quy định.
UBND TP.HCM cũng kiến nghị, trường hợp chủ đầu tư nộp bằng tiền quỹ đất 20%, việc xác định giá đất do Sở Tài nguyên - Môi trường chủ trì xây dựng phương án giá đất trình Hội đồng Thẩm định giá đất TP.HCM thẩm định và UBND TP.HCM phê duyệt. Vấn đề này, cần thể hiện trong phương án giá đất tách bạch rõ giá trị quyền sử dụng đất được xác định trên toàn bộ dự án.
Trong đó, xác định giá trị quyền sử dụng đất tương ứng với phần diện tích đất nhà ở thương mại, giá trị quyền sử dụng đất tương ứng với phần diện tích đất NƠXH.
Trên cơ sở đó, Cục Thuế TP có trách nhiệm thu tiền và thông tin lại kết quả thực hiện nghĩa vụ tài chính theo từng nội dung đã được xác định giá, để Sở Tài nguyên - Môi trường có cơ sở cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho chủ đầu tư.
Sở Tài chính chủ trì, phối hợp với Cục Thuế TP thống kê, tổng hợp số liệu về nguồn tiền thu được từ việc chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ về NƠXH bằng hình thức nộp tiền mặt tương đương giá trị quỹ đất 20%. Báo cáo UBND TP hàng quý, hàng năm để nguồn tiền thu được này để bố trí nguồn vốn xây dựng NƠXH.
