Nghĩa trang Bình Hưng Hòa (quận Bình Tân) có tổng diện tích hơn 53ha với gần 54.000 ngôi mộ, được biết đến là nơi an táng lớn nhất của TPHCM tính đến thời điểm hiện tại. Từ năm 2010, UBND TPHCM đã có chủ trương di dời toàn bộ nghĩa trang này đến địa điểm khác để hình thành các khu phức hợp dân cư, trung tâm thương mại.
Tuy nhiên, sau hơn 20 năm, việc di dời nghĩa trang lớn nhất TPHCM vẫn chưa thể hoàn tất. Hơn 300.000 hộ dân khu vực này phải chịu ảnh hưởng bởi tình hình an ninh trật tự phức tạp, ô nhiễm môi trường.
Nghĩa trang Bình Hưng Hòa (quận Bình Tân) được biết đến là nơi an táng lớn nhất tại TPHCM (Ảnh: H.G.).
Khó khăn lớn nhất là các phần mộ vô danh
Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Minh Nhựt, Chủ tịch UBND quận Bình Tân, thông tin, sau khi có chủ trương của thành phố, dự án di dời nghĩa trang Bình Hưng Hòa chính thức được lập vào năm 2014, theo hình thức kêu gọi đầu tư PPP.
Tuy nhiên, do phần mộ cần di dời quá nhiều, việc kêu gọi đầu tư không hiệu quả, quận Bình Tân đã xin được ứng vốn ngân sách để thực hiện. Từ đó, dự án di dời nghĩa trang Bình Hưng Hòa được thực hiện thành 3 giai đoạn.
Ông Nguyễn Minh Nhựt, Chủ tịch UBND quận Bình Tân (Ảnh: Q.Huy).
Giai đoạn 1 được thực hiện từ năm 2014 tới nay với mục tiêu di dời hơn 15.000 ngôi mộ trên diện tích 12ha. Đến nay, giai đoạn 1 vẫn còn 1.800 ngôi mộ chưa thể di dời.
Giai đoạn 2 được triển khai từ năm 2019 tới nay, hướng tới việc di dời hơn 13.000 ngôi mộ. Quận Bình Tân đã di dời hơn 50% khối lượng công việc, vẫn còn hơn 5.000 ngôi mộ.
Quận Bình Tân đang tiếp tục xin TPHCM thông qua thủ tục đầu tư cho giai đoạn 3. Dự kiến, giai đoạn này sẽ di dời hơn 21.000 ngôi mộ nằm trên 16ha còn lại của nghĩa trang Bình Hưng Hòa.
"Cái khó của dự án không phải tiền, cũng không phải cách làm. Khó khăn của việc di dời nghĩa trang Bình Hưng Hòa do còn rất nhiều ngôi mộ không tìm được thân nhân, chưa thể thực hiện di dời", ông Nguyễn Minh Nhựt bày tỏ.
Chủ tịch UBND quận Bình Tân phân tích, trong số 1.800 ngôi mộ còn lại của giai đoạn 1, có tới 900 ngôi mộ của trẻ em, trẻ sơ sinh và phần còn lại là các ngôi mộ không có thân nhân. Để di dời mộ, quận Bình Tân cần tìm được thân nhân, trong khi phần việc này rất khó khăn.
Khó khăn lớn nhất trong việc di dời nghĩa trang Bình Hưng Hòa là tìm kiến thân nhân các phần mộ (Ảnh: H.G.).
"Từ năm 2015, quận Bình Tân đã thực hiện rất nhiều việc, liên tục tìm kiếm thân nhân thông qua báo chí, đài phát thanh, truyền hình, các hội đồng hương và gửi thông tin về các tỉnh, thành. Có lẽ chưa dự án nào mà luồng thông tin tìm kiếm thân nhân lại lớn đến vậy", ông Nguyễn Minh Nhựt phân tích.
Giải pháp được quận Bình Tân đưa ra là xin chủ trương TPHCM cho phép được thực hiện bốc mộ tập trung, di dời vắng thân nhân để sớm kết thúc giai đoạn 1 của dự án. Hiện tại UBND TPHCM xem xét để đưa ra quyết định cuối cùng.
Chủ tịch UBND quận Bình Tân cho biết, khó khăn trên cũng diễn ra đối với giai đoạn 2. Do đó, quận cho rằng đến thời điểm nào đó, việc bốc mộ tập trung, di dời vắng thân nhân đối với giai đoạn này là cần thiết nhằm sớm kết thúc dự án, tránh ảnh hưởng môi trường, tình hình an ninh trật tự.
Nghĩa trang Bình Hưng Hòa thành không gian công cộng
Theo quy hoạch để kêu gọi đầu tư ban đầu, khu nghĩa trang Bình Hưng Hòa hiện hữu sẽ dành 24ha diện tích di dời của 2 giai đoạn đầu để hoàn vốn. Phần đất này được dùng để hình thành khu phức hợp, khu thương mại, nhà cao tầng, 16ha của giai đoạn 3 được định hướng làm nơi đặt công viên, không gian công cộng.
Chủ tịch UBND quận Bình Tân cho hay, sau khi thực hiện di dời một nửa phần mộ của khu nghĩa trang, địa phương nhận thấy việc để toàn bộ diện tích đất của cả 3 giai đoạn làm công trình công cộng, phục vụ người dân thì có ý nghĩa lớn hơn.
Nhiều hộ dân sinh sống ngay trong khuôn viên nghĩa trang Bình Hưng Hòa (Ảnh: H.G.).
"Quận đang xin ý kiến thành phố việc không làm các công trình thương mại, nhà cao tầng. Toàn bộ đất sau khi di dời nghĩa trang được dùng để hình thành 2 cụm trường học, công viên cây xanh, khu thể thao, quảng trường và một số công trình công cộng khác", ông Nguyễn Minh Nhựt chia sẻ.
Theo lãnh đạo quận Bình Tân, phương án này là phù hợp nhằm phục vụ người dân đã chịu ảnh hưởng tiêu cực bởi nghĩa trang lớn nhất TPHCM trong nhiều thập kỷ qua. Theo thống kê sơ bộ, những vấn đề về môi trường, an ninh trật tự tại đây đã ảnh hưởng tới 300.000 hộ dân.
UBND quận Bình Tân đã đề xuất chuyển toàn bộ khuôn viên nghĩa trang Bình Hưng Hòa sau khi di dời thành trường học, công trình công cộng (Ảnh: H.G.).
Đối với việc di dời lò hỏa thiêu nghĩa trang Bình Hưng Hòa, theo quy hoạch, công trình này cũng được di dời trong giai đoạn 1 của dự án. Tuy nhiên, các phần mộ được di dời sẽ sử dụng lò hỏa thiêu này để hỏa táng. Do đó, quận Bình Tân đã quyết định sau khi di dời toàn bộ phần mộ của 3 giai đoạn mới di dời lò thiêu.
Trước khi những phương án mới nhằm đẩy nhanh tiến độ di dời nghĩa trang Bình Hưng Hòa được UBND TPHCM thông qua, quận Bình Tân vẫn áp dụng mọi biện pháp để tìm kiếm thân nhân các phần mộ còn lại của giai đoạn 1 và giai đoạn 2.
Theo ông Nguyễn Minh Nhựt, hàng năm, mỗi dịp Tết, Tết Thanh Minh, cán bộ của quận vẫn thường xuyên trực tại khu vực nghĩa trang để ghi nhận thông tin người thân tới thăm các phần mộ.
"Trong Tết Nguyên đán 2023, quận đã cử cán bộ xuống canh từ ngày 15/1, chờ xin thông tin các thân nhân. Đồng thời, quận cũng phát loa về thông tin tìm kiếm người thân của các phần mộ tại bến xe, nơi công cộng", Chủ tịch UBND TPHCM cho biết.
