Đừng ăn theo những lời đồn
Ngày 20/6, khoa Cấp cứu, Bệnh viện đa khoa tỉnh Cao Bằng tiếp nhận bệnh nhân Đ.X.K (44 tuổi) nhập viện trong tình trạng đau bụng, nôn nhiều, nôn ra dịch vàng nâu, không lẫn máu, bụng chướng nhẹ, ấn đau hạ sườn phải.
Người nhà bệnh nhân cho biết, trước đó, gia đình có làm thịt con cá chép khoảng 4kg, chế biến thành các món ăn. Phần mật cá, anh K. lấy rửa sạch rồi nuốt sống cùng với một chén rượu. Một 1h sau, anh xuất hiện những cơn đau âm ỉ ở vùng bụng quanh rốn, nôn nhiều, kèm theo liên tục đi ngoài phân lỏng. Cho rằng, đây là triệu chứng bình thường nên anh ở nhà tự theo dõi.
Đến nửa đêm, các tình trạng trên trở nặng hơn, anh K. mới được người nhà đưa đi cấp cứu. Sau khi nghe trình bày, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị ngộ độc mật cá chép. Bệnh nhân nhanh chóng được thực hiện các biện pháp cấp cứu, hồi sức cần thiết.
Kết quả các xét nghiệm cho thấy, bệnh nhân bị suy đa tạng nặng do ngộ độc: men gan tăng cao, suy thận cấp. Bệnh nhân được tiếp tục cấp cứu, điều chỉnh các rối loạn nước điện giải, lợi tiểu, uống than hoạt, nhuận tràng và theo dõi sát các diễn biến có thể xảy ra.
Từ trường hợp trên, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (nguyên giảng viên Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội), cho rằng hiện nay, có nhiều người có quen niệm, nuốt mật cá sẽ mang lại nhiều lợi ích sức khỏe như bổ dương, tăng cường sinh lý. Họ thường nuốt sống mật cá, hòa vào rượu để uống hoặc nấu canh ăn. Tuy nhiên, đây là thói quen vô cùng nguy hiểm, gây hại cho sức khỏe.
Theo ông Thịnh, mật cá cực kỳ độc, có thể gây tử vong ngay khi nuốt. Bộ phận này của cá là nơi cung cấp các men, enzym nhưng cũng chứa rất nhiều độc tố như tetrodotoxin. Chất này được coi là có tác hại lên hệ thần kinh gây mệt mỏi, suy hô hấp, rối loạn hành vi... Khi ăn mật cá, con người có thể bị trúng độc, sốc nhiễm khuẩn, chảy máu cấp, không can thiệp kịp thời có thể bị tử vong. Đối với việc nuốt mật cá sống thì nguy cơ càng dễ xảy ra.
Không chỉ mật cá, mà bất cứ mật của động vật nào cũng chứa axit. Loại axit này rất độc nếu ở liều cao, đậm đặc. Ngoài ra, trong mật có muối kim loại, muối mật. Khi xuống thận, thận sẽ phải làm việc rất mệt mỏi để lọc các muối này. Nếu chức năng thận kém, muối mật, muối kim loại sẽ tích tụ lại gây viêm cầu thận, bể thận hoặc lâu dài gây ra sỏi thận.
Trong quá trình hoạt động, mật chỉ tiết ra một lượng nhỏ vừa đủ giúp tiêu hóa thức ăn. Vì vậy, nếu đưa một lượng mật - dù của loại động vật nào - vào cơ thể cao hơn mức bình thường đều sẽ gây ngộ độc.
Trong cơ thể chúng ta cũng có mật, thông thường mật này đã đủ để đảm đương cho hoạt động tiêu hóa thức ăn hàng ngày. Do đó có thể nói đưa thêm lượng mật bên ngoài vào là không cần thiết.
Các bác sĩ khoa Cấp cứu, Bệnh viện tỉnh Cao Bằng cho rằng, khi bị ngộ độc mật cá, nếu nhẹ sẽ có biểu hiện rối loạn tiêu hóa như đau bụng, nôn và đại tiện phân lỏng nhiều lần, nhưng tiểu tiện vẫn bình thường. Trường hợp nặng có thể dẫn đến suy thận cấp, suy gan cấp, suy đa tạng, hôn mê và có thể tử vong.
Thời gian qua, đã có rất nhiều chuyên gia y tế cảnh báo về sự nguy hiểm của ngộ độc mật cá nhưng vẫn có rất nhiều người vẫn tin vào những câu chuyện được “nghe đồn”, “rỉ tai” nhau về nuốt mật cá với mục đích chữa các bệnh đường tiêu hóa, nâng cao sức khỏe... Tuy nhiên hiện nay, chưa có công trình khoa học nào chứng minh tác dụng điều trị bệnh của mật cá cũng như mật của một số loài động vật khác.
Những lưu ý khi ăn cá chép
Các bác sĩ khoa Cấp cứu cảnh báo, để đảm bảo sức khỏe chỉ ăn cá khi đã nấu, nướng chín kỹ vừa đảm bảo vệ sinh và tránh nguy cơ nhiễm giun sán và các nhiễm trùng nhiễm độc khác. Chúng ta không nên ăn lòng cá chép vì rất dễ bị nhiễm ký sinh trùng (giun, sán). Khi làm thịt cá chép, không nên nấu cả con và không bỏ mật.
“Không ít người nghĩ cá chép bổ khi nấu cả con và không bỏ mật. Đây là một sai lầm có thể gây ngộ độc, mật cá chép có chứa chất tetrodotoxin”, một bác sĩ khuyến cáo.
Khi cá chép có cân nặng càng lớn thì lượng mật có độc tố càng cao. Để an toàn cho sức khỏe cần phải rửa sạch bỏ mật và lòng cá trước khi nấu. Ngoài ra, sau khi ăn cá trong khoảng 24 giờ mà xuất hiện tình trạng buồn nôn, đau bụng, vàng da, tiêu chảy... người dân nên chủ động tới bệnh viện khám ngay để được cứu chữa kịp thời nếu có ngộ độc.
