Tràn lan thông tin quảng cáo mê tín dị đoan
Lùm xùm nghệ sĩ Việt quảng cáo sản phẩm rởm chưa nguội thì mới đây, chuyện loạt nghệ sĩ nổi tiếng bị chỉ trích vì quảng cáo chuyện xem bói, mua đồ phong thuỷ khiến dư luận dậy sóng.
Nhìn qua một loạt tài khoản của các nghệ sĩ Việt như Hương Giang, Lan Phương, Cát Tường, khán giả bất ngờ vì xuất hiện dòng trạng thái tương tự nhau về chuyện xem tử vi và bói toán. Sau đó, các nghệ sĩ đều để lại một lời mời gọi rằng "nếu ai có nhu cầu sẽ gợi ý, chỉ dẫn cho khán giả xem tử vi, bói toán miễn phí".
Đi kèm với lời mời gọi hấp dẫn này, dưới phần bình luận, các đường dẫn được những nghệ sĩ trên giới thiệu đều dẫn về một trang Facebook chuyên bán đồ phong thủy. Dạo một vòng quanh các sản phẩm ở đường link này, nhiều khán giả bất ngờ vì những chiếc vòng tay, ấn rồng, bi cầu, cây tài lộc… có giá cao ngất ngưởng nhưng chất lượng chưa được kiểm chứng.
Vụ ồn ào này khiến khán giả ngao ngán vì nhớ đến chuyện tương tự diễn ra vào tháng 5.2021, đó là chuyện hàng loạt nghệ sĩ, người nổi tiếng như Nam Thư, Kiều Minh Tuấn, Khả Như, Ngọc Trinh… đồng loạt đăng tải thông tin về 1 mã tiền ảo trên trang cá nhân.
Trong bối cảnh Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Thành ủy TP.HCM từng có công văn để chấn chỉnh nghệ sĩ quảng cáo trên sự thật, việc nhiều người nổi tiếng công khai quảng bá hình thức chấm tử vi, bói toán đồ phong thủy thể hiện việc các nghệ sĩ đang xem thường pháp luật, không giữ hình ảnh và ý thức tầm ảnh hưởng của một người làm nghệ thuật, có ảnh hưởng đến công chúng.
Im lặng để cho qua chuyện?
Năm 2021, Hoa hậu Mai Phương Thúy chính thức lên tiếng xin lỗi vì hành vi quảng cáo sai sự thật về một sản phẩm giảm cân trên trang cá nhân.
Trước Mai Phương Thúy, Phương Mỹ Chi cũng bị chỉ trích dữ dội về việc quảng cáo cho một sản phẩm làm đẹp không rõ nguồn gốc. Nữ ca sĩ sau đó thừa nhận thiếu sót trong việc kiểm tra các thông tin liên quan trước khi nhận lời quảng cáo.
Đặc biệt, NSND Hồng Vân đã cúi đầu xin lỗi khán giả khi thiếu sót trong việc nhận quảng cáo khi mà người tiêu dùng bị hiểu nhầm về thuốc và thực phẩm chức năng.
Có thể nói, thời gian qua, nghệ sĩ Việt có tín hiệu tích cực khi đã chọn cách lên tiếng xin lỗi thay vì im lặng như trước đây. Tuy nhiên, bên cạnh đó, một số nghệ sĩ vẫn còn cách im lặng dù có hành vi sai sót trong việc quảng bá sai sự thật.
Một số nghệ sĩ như Cát Tường, Hương Giang, Thanh Vân... sau khi đăng tải thông tin chiêu dụ khán giả xem tử vi, mua đồ phong thuỷ... đã lập tức xoá bài. Sau đó, hàng loạt nghệ sĩ này đều chọn cách im lặng, không thanh minh, càng không xin lỗi khán giả về hành vi của mình.
Năm 2021, Ngọc Trinh là một trong những sao Việt gây bức xúc khi không chịu xin lỗi vì đăng bài viết quảng cáo tiền ảo. Cô cùng với Kiều Minh Tuấn, Lê Dương Bảo Lâm, Khả Như... vẫn chưa hề có động thái xin lỗi nào về sai sót của mình mặc dù bị cộng đồng mạng liên tục gọi tên. Sau đó, họ im lặng rồi vẫn hoạt động nghệ thuật bình thường như chưa hề có chuyện gì xảy ra.
Đây có thể coi là hành vi xem thường khán giả và pháp luật hay không? Phải chăng, khán giả đang quá dễ dãi với những nghệ sĩ sai trái, trục lợi cá nhân và xem thường người hâm mộ của mình?
Quảng cáo, đăng tin sai, nghệ sĩ hoàn toàn có thể vi phạm pháp luật
Tiến sĩ tâm lý Nguyễn Hoàng Oanh nhận định: "Một số nghệ sĩ khi dính ồn ào thường chọn cách im lặng. Tuy nhiên, hiện tại điều này cần phải thay đổi. Công chúng nên mạnh tay hơn để yêu cầu nghệ sĩ phải nhận trách nhiệm của mình. Không thể để nghệ sĩ im lặng sau khi sai phạm rồi cho qua, xem như mọi việc chìm vào quên lãng.
Và với nghệ sĩ, xin lỗi không có nghĩa là nghệ sĩ đánh mất tất cả mà đây là cách họ đang thể hiện trách nhiệm với công chúng, với người hâm mộ đã tin tưởng mình".
Trao đổi với Báo Lao Động về vấn đề trên, luật sư Hoàng Hà (Văn phòng luật L&P) cho biết, mạng xã hội phát triển giúp chúng ta có thể kết nối với nhau dễ dàng, tuy nhiên điều đó cũng khiến nhiều nghệ sĩ, người nổi tiếng lợi dụng vào đó để trục lợi.
Luật sư Hà nhận định việc xem bói toán là một hình thức mê tín dị đoan mà pháp luật không cho phép. Chính vì thế, hành vi của nhiều nghệ sĩ kể trên có dấu hiệu vi phạm pháp luật.
Luật sư Hà nói thêm với những hành vi cổ xúy các hủ tục, mê tín, dị đoan của các nghệ sĩ kể trên mà cơ quan chức năng xác định họ vi phạm pháp luật thì sẽ bị xử lý theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 101 Nghị định số 15/2020/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 14/2022/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử. Mức xử phạt từ 10 triệu đồng - 20 triệu đồng đối với hành vi lợi dụng mạng xã hội để cung cấp, chia sẻ thông tin cổ xúy các hủ tục, mê tín, dị đoan.
Ngoài ra, họ còn bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả, buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn hoặc thông tin vi phạm pháp luật do thực hiện hành vi vi phạm.
Vào tháng 6.2021, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch từng có công văn yêu cầu chấn chỉnh nghệ sĩ quảng cáo sai sự thật, đưa tin xúc phạm cá nhân, trái thuần phong mỹ tục.
Bộ cũng yêu cầu các tỉnh, thành phố chỉ đạo các sở ngành đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục ý thức chấp hành pháp luật về biểu diễn, quảng cáo và an ninh mạng đến các tổ chức, cá nhân hoạt động văn hóa nghệ thuật.
Ngoài ra, các cơ quan ban ngành như Sở Văn hóa, Sở Y tế TP.HCM, Cục Quản lý thị trường TP.HCM, Ban Tuyên giáo Thành ủy TP.HCM cũng từng vào cuộc để kiểm tra, chấn chỉnh tình trạng nghệ sĩ tham gia quảng cáo sản phẩm kém chất lượng.
