Trước những vụ việc nghệ sĩ vướng scandal liên tiếp trong thời gian qua, nhất là sau khi ca sĩ Hiền Hồ quyết định trở lại sân khấu chỉ sau 6 tháng vướng tin đồn làm người thứ ba đã khiến giới trẻ truyền nhau một thuật ngữ “bấm nhầm nút tự hủy” để chỉ các hành động tự bê đá đập chân mình, dù vô tình hay cố ý của một số người nổi tiếng.
Đây cũng là thái độ của nhiều gen Z (chỉ thế hệ trưởng thành trong thập kỷ thứ hai của thế kỷ 21) đối với việc nghệ sĩ mắc lỗi.
Bấm nhầm nút tự hủy
“Đã gọi hủy tức là không lấy lại được nữa, mà dù có vớt lại nó cũng không còn nguyên vẹn như xưa. Nghệ sĩ muốn “tẩy trắng” (thuật ngữ chỉ việc xóa đi quá khứ đen tối) cần rất nhiều thời gian, sự chân thành và cả nỗ lực bằng năm bằng mười khi trước. Tôi cho đây là một nhắc nhở chính xác. Người của công chúng (ca sĩ, diễn viên...), người có ảnh hưởng tới đám đông (influencer, KOL)... đều nên ý thức được điều này trong mọi phát ngôn, hành động của mình”, chuyên gia xử lý khủng hoảng truyền thông Nguyễn Hoàng Dương chia sẻ.
Mới đây nhất, cư dân mạng lại dậy sóng vì một số diễn viên như Cát Tường, Lan Phương, Hương Giang, Thanh Vân, Bảo Anh, nhà văn Nguyễn Ngọc Thạch… quảng cáo cùng một nội dung về việc bói tử vi. Theo đó, những người này đồng loạt chia sẻ ở phần bình luận một đường link dẫn về trang Facebook chuyên bán đồ phong thủy để khơi thông tài vận, giải xui, hóa đen... Sau khi bị khán giả phản ánh, một số nghệ sĩ nói trên đã gỡ bài đăng quảng cáo khỏi trang cá nhân.
Tuy nhiên, sự việc không dừng ở đó. Chia sẻ của cây viết trẻ Linh Sam: “Hưởng quyền lợi nhiều hơn người khác thì cũng nên gánh trách nhiệm mà mình nên gánh” nhận được gần 5.000 like chỉ sau khi đăng tải một ngày đã phần nào nói rõ phản ứng của khán giả đối với hành động “kiếm tiền bất chấp” của các nghệ sĩ.
Liên hệ với Linh Sam, cô cho biết: “Đây không phải là đuổi tận giết tuyệt, nhưng tôi muốn nhấn mạnh đến trách nhiệm công dân (trước hết) và trách nhiệm với người hâm mộ của những người nổi tiếng. Đừng đem lý do nghệ sĩ cũng là người, có quyền sai lầm để bao biện cho những hành vi thậm chí là vi phạm pháp luật của mình. Tôi và nhiều khán giả khác đã chán ngấy sự vô trách nhiệm trong phát ngôn và hành động của nhiều nghệ sĩ”.
| Giọt nước mắt của ca sĩ Hiền Hồ không làm khán giả mềm lòng hơn trước mong muốn trở lại showbiz của cô sau scandal làm người thứ ba. |
Quyết liệt hơn, nhiều khán giả lên tiếng khẳng định tẩy chay và “quay xe” với những nghệ sĩ này để bày tỏ thái độ.
Đây không phải lần đầu khán giả Việt sử dụng quyền của mình để góp phần điều chỉnh hành vi của nghệ sĩ. Vụ việc phản ứng với sự trở lại của ca sĩ Hiền Hồ trước đó và lời kêu gọi cấm đóng phim với nữ diễn viên Phương Oanh mới đây là một lời nhắc nhở cho những người của công chúng “chỉ muốn hành động theo mong muốn cá nhân”.
Cho nghệ sĩ cơ hội sửa sai
Trong tọa đàm trực tuyến “Trách nhiệm của nghệ sĩ sau scandal” diễn ra vào chiều 30/9 đã nêu trên, nhiều trường hợp nghệ sĩ “bấm nhầm nút tự hủy” được đưa ra bàn luận và phân tích. Các ý kiến được phân chia rõ ràng: nên tha thứ cho nghệ sĩ hay yêu cầu chịu trách nhiệm đến cùng để làm “sạch” môi trường giải trí?
Đa số ý kiến “tha thứ” tập trung vào những lỗi vô ý. Ví dụ chuyện MC Quỳnh Hoa chia sẻ hình ảnh cô cùng các đồng nghiệp của VTV đang làm việc, đưa tin về tình hình bão Noru vào ngày 28/9 với nội dung: “24h không ngủ. Một đêm thức trắng. Một tiếng một bản tin trực tiếp. Lâu lắm mới được đón một cơn bão ra hồn bão”. Những thông tin này ngay lập tức được lan truyền trên mạng xã hội khiến dư luận phản ứng, cho rằng nữ MC sử dụng câu chữ không phù hợp. Ngay sau đó BTV Quỳnh Hoa đã gửi lời xin lỗi sâu sắc đến khán giả, đặc biệt khán giả miền Trung.
Tuy nhiên, đối với lỗi được cho là cố ý, phần lớn người tham gia bày tỏ thái độ “quyết liệt đến cùng”. Đơn cử, cùng trường hợp với Hiền Hồ, một năm sau scandal bạc tình, bắt cá nhiều tay, ca sĩ Jack khoe dự án âm nhạc mới, nhưng nhiều khán giả vẫn bày tỏ thái độ quay lưng, cho rằng phải khắt khe hơn với những nghệ sĩ từng có hành vi, lối sống không phù hợp với chuẩn mực đạo đức, không thể để họ dễ dàng trở lại showbiz.
“Cậu ấy vẫn nghĩ mình là một ngôi sao?”; “Sai lầm thật nhiều, xin lỗi thật nhiều, rồi đâu lại vào đấy”; “Những nghệ sĩ kiểu này sao vẫn sống dai sống khỏe trong showbiz vậy?”; “Thật sự khán giả Việt còn quá dễ dãi với nghệ sĩ, chỉ cần xin lỗi là xong chuyện”... là những bình luận thể hiện sự bức xúc.
Một số khán giả còn cho rằng không chỉ người hâm mộ mà cơ quan quản lý văn hóa cũng cần nghiêm khắc, đòi hỏi nhiều hơn về đạo đức, lối sống của nghệ sĩ.
“Khán giả muốn xem những hình ảnh sạch và đẹp, vậy thì tự khán giả phải có yêu cầu cao hơn đối với các sản phẩm
| Nhà sản xuất Em và Trịnh phải xin lỗi nguyên mẫu nhân vật. Ảnh: Đoàn phim. |
nghệ thuật cũng như người làm ra những sản phẩm đó”, ý kiến của tiến sĩ Hoàng Thu Hằng nhận được sự đồng tình của nhiều người trong khuôn khổ thảo luận về việc khán giả có thể góp phần điều chỉnh hành vi của nghệ sĩ hay không.
Một ví dụ rất mới, sau khi bộ phim Em và Trịnh phát hành từng vướng phải phản ứng của hầu hết nguyên mẫu trong phim, giáo sư Michiko trực tiếp gửi công văn yêu cầu nhà sản xuất xin lỗi về việc sử dụng hình ảnh của bà trong phim khi chưa xin phép. Sự việc kéo dài đến sáng 30/9, nhà sản xuất Em và Trịnh đã chính thức gửi lời xin lỗi đến giáo sư Michiko và gia đình, đồng thời cam kết: Về sau mỗi khi phim trình chiếu ở bất kỳ nền tảng nào, đơn vị cũng sẽ đăng kèm lời xin lỗi ở cuối tác phẩm.
Trong một khảo sát mới đây về yêu cầu trách nhiệm với phát ngôn, hành động của người nổi tiếng, người có trách nhiệm (do tổ chức Ứng dụng truyền thông số thực hiện), 78% người được hỏi khẳng định họ muốn những người này không chỉ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật (nếu vi phạm) mà còn phải “hoàn toàn chịu trách nhiệm” trước khán giả, người hâm mộ. Những người được khảo sát cũng bày tỏ mong muốn các cơ quan quản lý văn hóa, các nhà đầu tư, đối tác... của các nghệ sĩ vướng scandal sẽ lên tiếng “mạnh mẽ và quyết liệt” để ngăn chặn, giảm thiểu các “câu chuyện làm phiền lòng khán giả” như thời gian qua.
