1. Nguy cơ dịch chồng dịch
Sở Y tế cho biết đại dịch COVID-19 hiện nay chưa có quốc gia nào chính thức công bố đã chấm dứt được dịch COVID-19, theo Tổ chức Y tế thế giới, số ca mắc mới trong tuần qua tăng 18% so với tuần trước, số tử vong mới trong tuần tăng 3% so với tuần trước, sự gia tăng số ca mắc và tử vong này tương ứng với các biến thể phụ BA.4 tăng từ 9% lên 12%, và BA.5 tăng từ 28% lên 43%.
Sau đó, vào ngày 4-7, Viện Pasteur TP.HCM cũng đã công bố phát hiện 2 mẫu dương với biến thể phụ BA.4, BA.5.
Hệ thống giám sát dịch của ngành y tế TP cũng cho thấy số ca mắc mới có xu hướng tăng nhẹ trong 3 tuần gần đây, có ngày có trên 50 ca mắc mới (trước đây số ca mắc mới đã giảm sâu dưới 30 ca mắc mới/ngày), mặc dù số ca nhập viện và số ca nặng chưa có dấu hiệu tăng rõ.
Như vậy, tuy đã được kiểm soát ổn định nhiều tháng qua, tuy nhiên do các biến thể phụ mới của biến chủng Omicron vẫn tiếp tục xuất hiện và lan nhanh trên phạm vi toàn thế giới nên nguy cơ dịch bệnh COVID-19 bùng phát trở lại vẫn luôn là mối đe doạ đối với bất kỳ quốc gia nào, trong đó có Việt Nam.
Dịch bệnh lưu hành sốt xuất huyết tại các tỉnh phía Nam và tại TP.HCM với type huyết thanh D1 như năm 2021 nhưng bắt đầu có sự gia tăng dần type huyết thanh D2 (theo công bố của Viện Pasteur TP. HCM), tương ứng với số ca mắc mới tăng cao, số ca nặng tăng, số tử vong tăng.
Tại TP số ca mắc đã là 21.993 ca, tăng 184% so với cùng kỳ, số tử vong đã 11 trường hợp, có cả người lớn, phụ nữ mang thai, trẻ em. Những địa phương có số mắc cao nhất là: Bình Tân, Bình Chánh, Quận 12, Thủ Đức, Hóc môn, Củ Chi, Tân Phú, Tân Bình.
Với tình hình trên, nguy cơ dịch bệnh sốt xuất huyết năm nay sẽ bùng phát mạnh với số ca mắc tăng, số ca nặng tăng và số tử vong tăng nếu không quyết liệt triển khai các giải pháp diệt muỗi, diệt lăng quăng ngay từ bây giờ.
Các giải pháp ngăn chặn nguy cơ dịch chồng dịch của ngành y tế TP:
- Cần đẩy nhanh hơn nữa tỷ lệ tiêm vắc xin phòng COVID-19 mũi nhắc lại (mũi 3 và mũi 4) theo đúng tinh thần của chiến dịch tiêm vắc xin phòng COVID-19 do Thủ tướng Chính phủ phát động.
- Triển khai quyết liệt hơn nữa công tác diệt muỗi, diệt lăng quăng phòng ngừa sốt xuất huyết. Đẩy mạnh công tác truyền thông hướng dẫn cách phòng chống sốt xuất huyết đến từng hộ gia đình. Cần huy động cả hệ thống chính trị tham gia các hoạt động phòng chống dịch sốt xuất huyết, và rất cần phát huy bài học kinh nghiệm trong công tác lãnh đạo, kiểm tra…
- Sẵn sàng kích hoạt hệ thống thu dung điều trị theo từng kịch bản diễn tiến của dịch COVID-19 và dịch sốt xuất huyết.
- Sẵn sàng tái hiện các bài học kinh nghiệm về tính sáng tạo và hiệu quả trong công tác ứng phó với đại dịch COVID-19 trên địa bàn Thành phố khi cần thiết.
2. Nguy cơ thiếu thuốc, thiếu vật tư y tế
Theo Sở Y tế việc thiếu các thuốc và vật tư y tế phục vụ công tác khám, chữa bệnh cho các bệnh lý phổ biến là không thể chấp nhận được vì sẽ gây ảnh hưởng xấu đến kết quả và chất lượng điều trị, và nhất là ảnh hưởng đến quyền lợi chính đáng của người dân tham gia BHYT.
Chủ động triển khai các giải pháp để ngăn chặn nguy cơ thiếu thuốc và vật tư y tế là trách nhiệm y tế phục vụ công tác khám, chữa bệnh cho các bệnh lý phổ biến là trách nhiệm của mỗi bệnh viện, của ngành y tế TP, của Trung tâm mua sắm tập trung Quốc gia.
Các nguyên nhân ngoài khả năng của hệ thống y tế TP: một số thuốc thuộc danh mục thuốc hiếm nay lại ngừng sản xuất hoặc chưa được sản xuất trong nước, như dung dịch cao phân tử Dextran, huyết thanh kháng nọc rắn; một số thuốc do Trung tâm mua sắm tập trung Quốc gia chậm đấu thầu hoặc đàm phán...
Các nguyên nhân nội tại thuộc hệ thống y tế TP: một số bệnh viện và trung tâm y tế tuyến quận, huyện không đủ năng lực đấu thầu theo quy định, thiếu kinh nghiệm trong xử lý tình huống khi chưa chọn lựa được thuốc khi đấu thầu tập trung.
Các giải pháp ứng phó với nguy cơ thiếu thuốc:
- Kiến nghị Bộ Y tế sớm tháo gỡ những vướng mắc nêu trên
- Kiến nghị lãnh đạo TP cho phép thành lập Trung tâm mua sắm hàng hoá.
- Kiến nghị UBND TP có giải pháp hỗ trợ ngân sách trong việc mua sắm và dự trữ một vài thuốc hiếm trong công tác cấp cứu người bệnh.
- Sở Y tế thành lập Tổ công tác chuyên trách tư vấn, hỗ trợ và điều phối giải quyết tình trạng thiếu thuốc tại các đơn vị trực thuộc.
- Hội đồng thuốc và điều trị tại các bệnh viện cập nhật phác đồ điều trị, danh mục thuốc cần mua sắm phục vụ cho hoạt động khám, chữa bệnh.
3. Nguy cơ thiếu hụt nguồn nhân lực y tế công lập
Tại TP.HCM: Năm 2021 đã có 1.154 nhân viên y tế nghỉ việc, trong đó có 274 bác sĩ, 610 điều dưỡng; 6 tháng đầu năm 2022 đã có 874 nhân viên y tế nghỉ việc, trong đó có 199 bác sĩ và 391 điều dưỡng. Tổng cộng đã có 2.028 nhân viên y tế nghỉ việc, trong đó có 473 bác sĩ và 1001 điều dưỡng (chiếm khoảng 5% tổng số nguồn nhân lực y tế của Thành phố).
Các giải pháp ứng phó với nguy cơ thiếu hụt nguồn nhân lực y tế:
- Vận dụng và triển khai hiệu quả Nghị quyết số 01/2022/ NQ-HĐND về các chính sách đặc thù về củng cố, nâng cao năng lực trạm y tế phường, xã, thị trấn trong giai đoạn thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19 và đến năm 2025.
- Nghiên cứu, đề xuất triển khai thí điểm các cơ chế, chính sách nhằm củng cố và nhân rộng mạng lưới cộng tác viên sức khoẻ cộng đồng.
- Kiến nghị sớm có hướng dẫn và tạo điều kiện thuận lợi để củng cố hoạt động tự chủ của các bệnh viện theo Nghị định 60/2021/NĐ-CP quy định cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập.
- Về lâu dài, cần có những cơ chế, chính sách để thu hút và giữ chân nhân viên y tế công lập.
