Đang chuẩn bị ăn trưa ở công ty thì mẹ tôi gọi bảo mẹ gửi đồ xuống Sài Gòn rồi, chiều tối mấy đứa về nhớ ra bến xe lấy. Tôi đi làm về khấp khởi mừng thầm, nhận đồ mẹ gửi là một bao đầy nào rau, thịt, cá, mấy trái đu đủ xanh, bí đỏ, bịch đậu đen, nhúm mẻ nhà làm…
Tôi ở Sài Gòn 10 năm rồi mà mẹ tôi vẫn cứ thói quen đó, một tháng lại đóng gói một bao đồ thập cẩm từ quê gửi lên không thiếu thứ gì. Bữa nay mẹ bảo có cái hoa chuối mới hái ngoài vườn lấy mà bóp gỏi, còn nải chuối xanh với mẻ có thèm ốc om chuối đậu thì nấu ăn.
Tôi nghĩ thầm sao mẹ mình hay quá, biết tôi đang thèm mà gửi cho tôi những thứ nguyên liệu khó tìm này. Ở Sài Gòn nhiều lúc tôi hay thèm mấy món “tủ” ở quê của bố mẹ mà chẳng biết tìm đâu ăn cho ra cái vị quê như giò thủ, nem bắc cuốn lá sung, giò heo nấu giả cầy, vịt nấu chao… Mẹ bảo thèm thì về nhà! Nhưng đâu phải lúc nào thèm ăn cũng có thể ngay lập tức chạy về quê.
Tôi nhớ những ngày mưa dầm ở quê khi còn bé, bố mẹ không ra vườn làm được, trước ruộng nước nổi lênh láng, chỗ cả nhà hay lui tới nhất là gian bếp. Chỉ có mưa là khoảng thời gian rảnh rỗi, người lớn bắt buộc phải nghỉ làm. Mẹ chiên mấy cái bánh bột mì, bánh khoai. Sang hơn thì gọi cho mấy dì mấy cô đi ngang chợ mua thịt mua tôm qua hùn nhau đổ bánh xèo ăn từ sáng tới chiều.
Có khi mưa mấy ngày liền không đi chợ mua thức ăn được, mẹ hay ra vườn cắt nải chuối xanh, khi thì kho với chút mắm muối ăn với cơm, khi kì công hơn thì nấu với mẻ và vài con ốc bắt ngoài ao, ngoài ruộng.
Chỉ cần ra đồng là dễ dàng bắt được cua, cá
Chuối xanh ngắt nhìn tưởng còn non mà chỉ cần tước lớp vỏ xanh, bổ ra ngâm với nước mẻ rồi kho với chút tóp mỡ, hột tiêu, ăn với cơm nóng là không cần thêm thức ăn gì khác cũng hết bay cả nồi cơm. Mẹ bảo giờ đi kiếm nải chuối xanh quanh nhà cũng khó lắm, không như hồi xưa chuối mọc ngoài bờ ao bờ ruộng tự nhiên. Bây giờ trồng chuối cũng khó lên.
Ốc om chuối đậu là món nấu không khó nhưng lại phải chuẩn bị khá nhiều nguyên liệu, thậm chí có những thứ tôi không biết mua ở đâu ngon mà phải là ở quê mẹ gửi cho, như là mẻ hay mắm tôm.
Ốc mua về luộc lấy phần thịt đầu, bóp với muối và chanh cho hết sạch phần nhớt rồi xào săn với hành tím. Thịt ba chỉ xào xém cho cháy cạnh rồi mới cho chuối vào xào cùng với ốc.
Tuổi thơ ở quê ai mà chẳng từng mò cua bắt ốc
Cái ngon của món ốc om chuối đậu có lẽ là ở sự kết hợp hương vị giữa vị chua thanh mát của mẻ, vị beo béo của miếng thịt ba chỉ xào cháy cạnh. Nấu ốc om chuối đậu nhất thiết phải có màu vàng óng ánh của nghệ giã nhuyễn vắt lấy nước cốt. Nồi canh còn nóng hổi bắc xuống phải nêm cùng tía tô và lá lốt xắt nhuyễn, thêm vài lát ớt mỏng.
Ốc om chuối đậu thích hợp ăn vào những ngày mưa
Ốc om chuối đậu là món ăn đặc trưng của người miền Bắc, người lớn trong nhà kể là sẽ nấu món này nhiều nhất vào những ngày đông rét mướt, ăn nóng với cơm như một món nhà quê dân dã từ nải chuối hái ngoài bờ rào, con ốc bắt ngoài đồng, mấy thứ lá ngắt sau vườn.
Buổi chiều tôi mời bạn đến nhà chơi, đãi bạn ốc om chuối đậu. Bạn người miền nam, nói lần đầu ăn món này, vị lạ mà ngon quá. Bên ngoài trời Sài Gòn bất chợt mưa, trong căn bếp ấm áp, chúng tôi ngồi thưởng thức món ăn, tranh nhau kể những câu chuyện tuổi thơ của mỗi đứa. Chuyện bắt đầu với hai chữ “ngày xưa”…
