Sứ mệnh này ban đầu được dự kiến sẽ sử dụng Space Launch System (SLS) của Boeing, một tên lửa được phát triển riêng cho chương trình Artemis của NASA. Tuy nhiên, từ đầu năm ngoái, cơ quan này đã phát hiện ra rằng nếu chọn SLS thì chi phí vận hành sẽ vượt mức hàng tỷ USD.
Vào cuối tháng 7, vấn đề đã được giải quyết sau khi SpaceX đánh bại được tên lửa hạng nặng Vulcan Centaur của United Launch Services (ULS). Không lâu sau khi hợp đồng được công bố, NASA tung ra một "Tuyên bố về lựa chọn nguồn cung" đã được chỉnh sửa nhằm nêu rõ những lý do ưu tiên SpaceX thay vì Boeing.
Động cơ BE-4 tái thiết kế của Blue Origin "kém hiệu quả" hơn SpaceX
Tiêu chí đánh giá của NASA đối với sứ mệnh Europa nói trên bao gồm mức độ phù hợp với sứ mệnh, giá cả và hiệu năng tên lửa trước đây, trong đó mức độ phù hợp và hiệu năng đóng vai trò quan trọng hơn giá cả, và mức độ phù hợp được ưu tiên hàng đầu, sau đó đến hiệu năng, cuối cùng là giá cả.
Quy trình đánh giá mức độ phù hợp với sứ mệnh được chia thành 3 phần phụ nhằm phân tích những phương hướng kỹ thuật và quản lý của nhà cung cấp dịch vụ, cũng như khả năng ứng dụng vào hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ. Phương hướng kỹ thuật đóng vai trò lớn nhất trong số đó, chiếm đến 70% quy trình đánh giá mức độ phù hợp với sứ mệnh.
Theo WCCFTech, NASA đã chỉ ra những điểm yếu trong cả hai bộ hồ sơ đấu thầu của SpaceX và ULS. Tuy nhiên, xét về tổng thể, SpaceX vẫn đạt được đánh giá "Tốt", khi mà NASA không tìm thấy bất kỳ khiếm khuyết hay điểm yếu đáng kể nào với tàu Falcon Heavy - chính là tên lửa đã giúp SpaceX giành được hợp đồng. Falcon Heavy là tên lửa lớn nhất hiện đang hoạt động của SpaceX, sử dụng số động cơ nhiều gấp 3 lần tên lửa Falcon 9 vốn có kích cỡ nhỏ hơn.
Thùng nhiên liệu của Clipper
Hồ sơ đấu thầu của SpaceX có một điểm mạnh và 8 điểm yếu - NASA cho biết. Điểm mạnh duy nhất đó liên quan đến việc tàu Falcon Heavy không đòi hỏi bất kỳ thay đổi nào để thực hiện sứ mệnh Clipper, cùng với sức mạnh phân tích của SpaceX. Trong số8 điểm yếu của SpaceX, nổi lên một số vấn đề: cấu hình điện tử hàng không - tức tất cả các hệ thống kiểm soát phần cứng của tên lửa; những thay đổi về định dạng viễn trắc - viễn trắc ở đây là dữ liệu thu được từ tên lửa; khả năng tính toán số liệu sự kiện - một thước đo về tính hiệu quả của nhiên liệu đẩy; khả năng khử trùng phân tử; hệ thống kiểm soát môi trường...
Khi so sánh với SpaceX, hồ sơ đấu thầu của ULS có một khiếm khuyết, 4 điểm yếu đáng kể, và 12 điểm yếu.
Khiếm khuyết, theo NASA, "là việc một hồ sơ đấu thầu không đáp ứng được yêu cầu của chính phủ, hoặc tập hợp những điểm yếu đáng lo có thể làm tăng nguy cơ thất bại của hợp đồng đến mức không chấp nhận được", trong đó có việc tên lửa Vulcan Centaur không thể cất cánh trong ít nhất 12 tháng trước khi sứ mệnh Clipper diễn ra.
Những yêu cầu của hợp đồng buộc nhà cung cấp dịch vụ phải đảm bảo rằng, nếu bất kỳ thay đổi nào được thực hiện để phóng tên lửa chở Clipper, thì tên lửa hoàn thiện cần được sẵn sàng để phóng một năm trước ngày khởi động sứ mệnh Clipper. Dù những thay đổi cụ thể mà ULS thực hiện đối với Centaur đã được chỉnh sửa đôi chút, rõ ràng những thay đổi đó không thể giúp tên lửa này sẵn sàng cất cánh đúng lịch.
NASA còn giải thích rằng ULS đã không thể nêu rõ những thay đổi sẽ được thực hiện với động cơ BE-4 của Blue Origin để chở Clipper. Tên lửa Vulcan Centaur được thiết kế để sử dụng hai động cơ BE-4, mỗi động cơ có lực đẩy 1,1 triệu pounds ở tầng đầu tiên, và sử dụng từ 0 - 6 động cơ đẩy tên lửa để hỗ trợ trong trường hợp chở các vật nặng hơn.
Theo NASA, hồ sơ đấu thầu của ULS "không nêu rõ phiên bản khối động cơ BE-4 sẽ được sử dụng. Thiết kế động cơ đẩy hoặc những thay đổi trong quá trình điều khiển được đưa ra trong quá trình đánh giá có thể dẫn đến nguy cơ bị trì hoãn lịch trình"
Động cơ BE-4 được thử nghiệm năm 2017
Những điểm yếu đáng kể kia của Centaur bao gồm việc ULS không thể thuyết phục NASA rằng những thay đổi họ sắp thực hiện sẽ có thể cung cấp đủ năng lượng để đưa Clipper đạt được quỹ đạo mong muốn. Quỹ đạo này đã luôn là một mối quan ngại lớn đối với NASA, bởi họ muốn tránh việc phải bay qua Sao Thổ để giúp Clipper có đủ tốc độ để đến được Europa, vốn nằm cách Trái đất gần 630 triệu km.
Chưa hết, những khúc mắc về lịch trình và vấn đề về thời gian cũng là những điểm yếu đáng kể khác trong hồ sơ đấu thầu của ULS, và khi kết hợp với sự thiếu hiệu quả về thiết kế cũng như những điểm yếu khác đã mang lại cho ULS đánh giá "Kém" về phương hướng kỹ thuật phù hợp với sứ mệnh.
NASA cho cả ULS lẫn SpaceX điểm số cao nhất khi đánh giá hiệu suất trước đây, khi mà SpaceX đã nhiều lần thành công với Falcon 9 và Falcon Heavy, còn ULS thì có những bản hợp đồng hiệu quả với Lầu Năm Góc.
NASA còn chỉ ra rằng mức giá 178 triệu USD của SpaceX là thấp hơn đáng kể đối với ULS, nhưng cả hai đều hợp lý.
Minh.T.T (theo WCCFTech)
