Thường trực Chính phủ mới đây đã giao Bộ GTVT chủ động phối hợp với các bộ, ngành lên kế hoạch đào tạo nguồn nhân lực để phục vụ việc xây dựng, vận hành tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam.
Theo Viện Chiến lược và phát triển GTVT (Bộ GTVT), nguồn nhân lực là một trong những yếu tố then chốt quyết định sự thành công của quá trình đầu tư xây dựng, vận hành, khai thác dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam.
Nguồn nhân lực này cũng đảm bảo khả năng tiếp nhận chuyển giao, làm chủ công nghệ vận hành bảo trì, đặt mục tiêu nâng cao tỉ lệ nội địa hóa, khuyến khích phát triển công nghiệp để từng bước làm chủ công nghệ.
Kinh nghiệm thế giới cho thấy, các quốc gia bao gồm cả tự nghiên cứu phát triển hệ thống đường sắt cao tốc như Nhật Bản, Pháp, Đức, Ý cũng như nhận chuyển giao và tiến tới làm chủ công nghệ như Trung Quốc, Hàn Quốc, Tây Ban Nha đều xây dựng chương trình phát triển quốc gia về nguồn nhân lực từ rất sớm. Việc này được thực hiện khoảng 5-7 năm trước khi đầu tư xây dựng.
Theo dự kiến, tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam sẽ được khởi công vào năm 2027, đưa vào khai thác giai đoạn 1 vào năm 2032, giai đoạn 2 vào năm 2040. “Như vậy, công tác phát triển nguồn nhân lực đường sắt của chúng ta cần được ưu tiên phát triển trước một bước, kịp thời đáp ứng nhu cầu triển khai đầu tư xây dựng ngay từ năm 2025…”, Viện Chiến lược và phát triển GTVT đề xuất.
Viện Chiến lược và phát triển GTVT, Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) tính toán trong quá trình xây dựng dự án đường sắt tốc độ cao, cần nguồn lao động khoảng 263.700-332.300 người.
Trong đó, giai đoạn 2025-2030 cần khoảng 111.280-160.020 người, giai đoạn 2030- 2040 cần khoảng 152.420 người - 186.280 người và phần lớn phải có tay nghề cao. Dự kiến kinh phí đào tạo khoảng 19.718-24.096 tỉ đồng.
Sau khi hoàn thành, dự án cần khoảng 13.880 người để khai thác vận hành, trong đó lao động trực tiếp là 11.050 người, kỹ sư đại học cần khoảng 2.349 người...
“Để có đội ngũ trên cần phải chi số tiền khoảng 9.715 tỉ đồng cho công tác đào tạo”, Viện Chiến lược và phát triển GTVT dự báo.
Tuy nhiên, Viện Chiến lược và phát triển GTVT nhận định nguồn nhân lực cho đầu tư xây dựng cơ bản hiện trong nước đáp ứng được 80% nhu cầu để phục vụ cho các công tác xây dựng cơ bản như nền, móng, công trình… 20% nhân lực còn lại tập trung chủ yếu vào các chuyên ngành chuyên sâu của đường sắt tốc độ cao như hệ thống ray, thông tin tín hiệu... và cần có kế hoạch đào tạo chuyên sâu, đáp ứng yêu cầu công việc.
Với số tiền và nhu cầu đào tạo nguồn lao động lớn như trên, Viện Chiến lược và phát triển GTVT vừa đề xuất Bộ GTVT sớm xây dựng và hoàn thiện chính sách đãi ngộ thỏa đáng đối với nguồn nhân lực chất lượng cao; tạo cơ chế phù hợp để thu hút các nguồn vốn nước ngoài đầu tư cho phát triển nguồn nhân lực.
