Dù là vũ khí cấp chiến thuật, nhưng các tổ hợp tên lửa Iskander luôn làm giới chức Mỹ đau đầu tìm phương án đối phó khi nó được triển khai tại vùng Kaliningrad bao quát gần như toàn bộ căn cứ quân sự Mỹ tại châu Âu. Điều này đang dần thay đổi với chương trình Tên lửa tấn công chính xác tiên tiến – PrSM. Dòng tên lửa chiến thuật mới có ưu thế vượt trội so với thế hệ tên lửa ATACMS (Hệ thống tên lửa cấp chiến thuật lục quân) đang có trong trang bị quân đội Mỹ và đồng minh. PrSM được cho là có khả năng tấn công chính xác cao với các mục tiêu cơ động.
Tên lửa đạn đạo chiến thuật hiếm hoi của NATO
Lầu Năm Góc công bố chương trình phát triển PrSM từ năm 2016. Tham gia gói thầu này là các nhà thầu quân sự danh tiếng của Mỹ Lockheed Martin và Raytheon. Khi không còn bị giới hạn bởi Hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF), quân đội Mỹ kỳ vọng tên lửa PrSM có tầm bắn tới 800km và có nhiều tính năng chiến đấu mới giúp mở rộng khả năng tác chiến pháo binh.
PrSM chính là sự kết hợp giữa đạn tên lửa mới trên khung gầm phương tiện mang phóng hiện tại. Cụ thể, tên lửa PrSM vẫn sử dụng khung gầm pháo phản lực M270, M142 HIMARS. Tên lửa đạn đạo mới cũng có kích thước nhỏ gọn để tăng số lượng ống phóng trên mỗi phương tiện chuyên chở.
 |
 |
| PrSM được coi là vũ khí đạn đạo chiến thuật mới của Mỹ và NATO tương ứng với Iskander-M nằm trong trang bị của Quân đội Nga. Ảnh: Defense News |
PrSM bắt đầu giai đoạn thử nghiệm từ năm 2019 với các vụ phóng nguyên mẫu do Lockheed Martin phát triển. Mẫu thử PrSM trong các vụ phóng đã đạt tầm xa 240km và được xác nhận có thể tăng lên 500km với các sửa đổi phù hợp. Trong khi Lockheed Martin đạt được những thành công đáng kể, thì nguyên mẫu Raytheon lại không đạt được kết quả như mong muốn với hàng loạt vấn đề kỹ thuật phát sinh. Chính vì vậy, cuối tháng 3-2020, Lầu Năm Góc đã quyết định loại Raytheon khỏi chương trình phát triển PrSM.
Theo công bố từ nhà phát triển, đặc điểm kỹ-chiến thuật cơ bản của thế hệ tên lửa PrSM đã được định hình. Nó sử dụng nhiên liệu rắn, cơ cấu cánh lái gấp gọn trong thân và kích thước tổng thể tương đương dòng tên lửa ATACMS. Điểm khác biệt của PrSM chính là các tầng đẩy bổ sung có thể tích hợp thêm vào kết cấu thân đạn để tăng tầm bắn mà không làm thay đổi kích thước tên lửa. Nó có thể mang theo đầu đạn đơn nặng 227kg hoặc đầu đạn chùm tùy theo nhiệm vụ chiến đấu. Thậm chí, khi cần thiết, PrSM có thể mang đầu đạn hạt nhân chiến thuật.
Điểm mạnh khác của tên lửa PrSM là hệ thống dò tìm mục tiêu phức hợp giữa quán tính, ảnh nhiệt để tấn công chính xác mục tiêu kể cả khi chúng đang cơ động. Những đơn vị tên lửa PrSM đầu tiên đã được chuyển giao cho Quân đội Mỹ trong cuối năm 2023.
Đánh giá về dòng tên lửa chiến thuật mới, Chuẩn tướng John Rafferty, lãnh đạo Chương trình phát triển quân đội tương lai của Mỹ, cho biết, với các tính năng được công bố, PrSM sẽ là xương sống của lực lượng pháo binh của Lục quân, Thủy quân lục chiến Mỹ trong tương lai và là đối trọng của tổ hợp tên lửa đạn đạo chiến thuật Iskander-M của Nga.
Ngoài ra, việc PrSM bắt đầu được biên chế Quân đội Mỹ cũng giải thích cho việc tại sao Washington đang đẩy mạnh việc chuyển giao ATACMS cho Ukraine trong các gói viện trợ quân sự mới. Mỹ hiện không còn sản xuất loại tên lửa đạn đạo cũ này.
“Người thay thế” của ATACMS
Giới chuyên gia quân sự nhận định, nhờ các tính năng ưu việt, PrSM không chỉ đáp ứng nhu cầu của quân đội Mỹ, mà còn là các gói nâng cấp và chuyển đổi của quân đội các quốc gia đồng minh đang sử dụng pháo phản lực M270, M142 do Mỹ phát triển. Thiết kế của PrSM mới ở dạng module hóa và vẫn sử dụng nền tảng xe phóng cũ giúp việc nâng cấp rất dễ dàng và nhanh chóng.
 |
| PrSM (tên lửa ở nằm giữa) có kích thước gần như tương đồng với các loại rocket và tên lửa hiện trang bị trên tổ hợp pháo phản lực M270 và M142. Ảnh: Getty |
Theo hãng chế tạo Lockheed Martin, tên lửa PrSM đáp ứng khả năng tấn công các mục tiêu ở khoảng cách từ 60 tới 500km trong phiên bản tiêu chuẩn và có thể tăng tầm ở các biến thể mới. Khả năng tấn công chính xác cao giúp PrSM tung các đòn tấn công hiệu quả vào các mục tiêu nằm sâu trong hậu tuyến đối phương như kho tàng, sở chỉ huy và các khí tài giá trị cao khác… Đây là yếu tố giúp tên lửa chiến thuật mới tăng sức hút trên thị trường vũ khí quốc tế trước các đối thủ tên lửa chiến thuật từ Nga và Trung Quốc. Khi so sánh với tổ hợp Iskander của Nga, thông số kỹ thuật của PrSM không hề thua kém.
Dù PrSM là thiếu phiên bản tên lửa hành trình có khả năng tấn công tầm xa tới 2.500km, tương tự như Iskander, nhưng vấn đề này có thể được bù đắp bởi các loại tên lửa không đối đất hay hải đối bờ. Tổ hợp tên lửa PrSM sẽ đáp ứng nhiệm vụ kép của pháo binh tầm xa và tên lửa đạn đạo tầm ngắn dành cho Quân đội Mỹ và đồng minh. Là loại vũ khí chiến thuật mới, PrSM sẽ cần ra chiến trường để thử lửa và chứng minh hiệu quả tác chiến trong thực tế.
TUẤN SƠN (tổng hợp)
